„იცით, ამ ოპოზიციის რა მიკვირს?“
24 თებერვალს აქციის შემდეგ, ოპოზიციამ დააანონსა პერმანენტული აქციებიც, სანამ ხელისუფლებას არ შეცვლიან. პარალელურად გახარია გამოჩნდა და ყველას წინააღმდეგ გააკეთა განცხადებები. რას ნიშნავს ეს, იწყება თუ არა ქართულ პოლიტიკაში გააქტიურება, რამდენად სწორია მათი ნაბიჯები და რა შეიძლება ყოველივე ამას მოჰყვეს, ამ საკითხებზე "კვირის პალიტრა" პოლიტიკის ანალიტიკოსებს, ვახტანგ ძაბირაძესა და რამაზ საყვარელიძეს ესაუბრა.
"ოპოზიციამ ვერ მოიშალა ერთი უცნაურობა - როგორც კი ბევრ ხალხს დაინახავს, მაშინვე პერმანენტული აქციების გამართვის გადაწყვეტილებას იღებენ"
ვახტანგ ძაბირაძე: - იცით, ამ ოპოზიციის რა მიკვირს? სხვის შეცდომებზე ვერ სწავლობ, ვერ სწავლობ, საკუთარზე მაინც ხომ რაღაც დასკვნა უნდა გააკეთო? 24 თებერვლის აქცია არ იყო პოლიტიკოსების აქცია და პოლიტიკოსებს რომ გამოეცხადებინათ, უკრაინის მხარდაჭერის გარეშე, იმ ხალხის მესამედიც კი არ მივიდოდა. ოპოზიციამ ვერ მოიშალა ერთი უცნაურობა - როგორც კი ბევრ ხალხს დაინახავს, მაშინვე პერმანენტული აქციების გამართვის გადაწყვეტილებას იღებენ. იმას მაინც როგორ ვერ ხვდებიან, რომ ნებისმიერი პერმანენტული აქცია, რომელიც არ არის თანხვედრაში ხალხის განწყობასა და მოთხოვნებთან, მარცხით მთავრდება, მხოლოდ ხელისუფლების სასარგებლოდ მუშაობს. ეს ასე ძნელად გასაგებია? მხოლოდ ბოლო ოც წელიწადში ასეთი რამ რამდენჯერ მოხდა? იმავე შეცდომებს უშვებს. არ ვიცი, სულსწრაფობით მოსდის, უცოდინარობით თუ მთლად უბედურება ხდება და სხვის თამაშს თამაშობს. შესაძლოა კომპლექსურიც არის.
- რა უნდა გაეკეთებინათ, როგორ ფიქრობთ, რა იქნებოდა სწორი და შედეგიანი?
- აქცია რომ ხალხმრავალი იქნებოდა, დარწმუნებული ვიყავი, მაგრამ თუ კიდევ იმავე შეცდომას დაუშვებდნენ, ნამდვილად არ მეგონა. იმ დღეს თუ მივიდა ხალხი, შემდეგ აქციაზე იმის ნახევარიც არ მივა, შემდეგზე უფრო ნაკლები და სადღაც ერთ კვირაში ის აქციები მიილევა და დარჩება საინიციატივო ჯგუფი. რაც შეეხება იმას, თუ რა უნდა გაეკეთებინათ, ამაზე არაერთხელ გვილაპარაკია - ხალხს რა აწუხებს, იმაზე უნდა ლაპარაკობდნენ, მოგვარების გზებს უნდა სთავაზობდნენ.
- ზუსტად აქციის წინ გიორგი გახარია გამოჩნდა, ეს ასევე დაემთხვა მმართველი პარტიის ნეგატიურად გააქტიურებას. ვგულისხმობ "აგენტების კანონს", რასაც უკვე მოჰყვა დასავლეთის ძალიან უარყოფითი რეაქცია. რითი ხსნით გახარიას მაინცდამაინც ახლა გამოჩენას?
- თავიდან, როდესაც ოპოზიციაში გადავიდა, გახარიას გუნდის პრობლემა ჰქონდა. ჩემი აზრით, პოლიტიკურად ძალზე უფერული ჯგუფი იყო. რომ გითხრათ, ახლა ძალიან მოფერიანდნენ-მეთქი, ასეც არ არის, მაგრამ გახარიას ტაიმაუტმა ძალიან შეუწყო ხელი იმას, რომ მისი ხალხი გამოჩნდა მედიაში და საზოგადოებისთვის ცნობადი გახდა. ამიტომ ვეღარ იტყვი, რომ გახარია დღეს მარტოხელა მონადირეა, თანაც, თუ პოლიტიკური სპექტრის ფონზე შევაფასებთ, ვერ ვიტყვით, რომ მისი გუნდი სხვა ოპოზიციური ჯგუფებისგან დიდად განსხვავდება. ჩემი აზრით, იმ პაუზით გახარიამ დრო მისცა თავის ჯგუფს, რომ აქტიურ პოლიტიკურ ასპარეზზე გასულიყო და მეორე, უკვე ხელისუფლების გარედან შეეფასებინა ქვეყანაში ვითარება.
ახლა კი უკვე ისეთი ვითარებაა, იდუმალებით მოცული ყოფნაც აღარ გამოდის. ვითარება კი უფრო დამძიმდება. ვგულისხმობ უკრაინაში მიმდინარე პროცესებს, რაც აქაურ აქტიურობებსაც შეუწყობს ხელს. ამიტომაც სწორია, რომ პოლიტიკურ ასპარეზზე გამოსვლა დაიწყო.
- მის მესიჯებზე რას იტყვით?
- ჩემთვის საგულისხმო ის იყო, რომ მკაფიოდ გამიჯნა საკუთარი თავი როგორც "ქართული ოცნებისგან", ისე "ნაციონალური მოძრაობისგან". როგორც ჩანს, კარგად ესმის ის, რაც წვრილ ოპოზიციურ პარტიებს დღემდე ვერ გაურკვევიათ, რომ ელექტორატი და მხარდაჭერა უნდა ეძებონ არა "ოცნების" და "ნაცების" მხარდამჭერებში, არამედ უკვე არსებულ შუა სექტორში. მან კი ეს მკაფიოდ ჩამოაყალიბა. ზემოთ რომ მკითხეთ, რა უნდა გააკეთონო, ახლა გეტყვით - ეს უნდა გააკეთონ, ამ სეგმენტზე იმუშაონ. ამით რა იქნება, ვერ გეტყვით, მაგრამ ტაქტიკური და სტრატეგიული თვალსაზრისით გახარიას გადაწყვეტილება სწორია. თუმცა მას კიდევ რაღაცები სჭირდება. სწორი სტრატეგია კარგია, მაგრამ დამატებითი ფაქტორებიც აუცილებელია, მით უმეტეს, რომ გახარიას წარსული ამძიმებს.
- "ქართული ოცნების" ასე ანტიდასავლური გააქტიურება რამდენად მოსალოდნელი იყო და ამას რა შეიძლება მოჰყვეს?
- ორი-სამი თვის წინ მიმაჩნდა, რომ "ქართული ოცნება" თუ დაინახავდა, უკრაინაში ვითარება კატასტროფულად შეიცვალა და რუსეთის მარცხი უკვე გარდაუვალია, ოპოზიციას ჩაასწრებს სტრასბურგში-მეთქი, მაგრამ დღეს "ოცნება" უკვე ძალზე მძიმე მდგომარეობაშია. ამას განსაკუთრებით ხელი შეუწყო იმან, რაც კეთდება "ხალხის ძალის" ხელით. ვგულისხმობ ჩვენი პარტნიორების დამოკიდებულებას "ქართული ოცნების" მიმართ. რა თქმა უნდა, შეეცდებიან ბოლომდე არ დაწვან ხიდები, მაგრამ ფაქტია, მათი მხარდამჭერები კატასტროფულად მცირდება და უკვე მგონია, რომ "ქართული ოცნება" თვითიზოლაციისკენ მიდის - ანუ ყველას და ყველაფრისგან ეძებს თავდაცვის საშუალებებს. ეს პროცესი "ქართული ოცნებისთვის" იქნება ძალიან მძიმე და მტკივნეული. უკვე აღარ ვარ დარწმუნებული, რომ "ქართული ოცნება" შეძლებს საჭირო მომენტში უკრაინისკენ შეტრიალებას, რაც, ცხადია, დასავლურ ორიენტაციას ნიშნავს. ამის იმედი თანდათან სულ უფრო მცირდება. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ დაინახავს, რომ რუსეთი ომს აგებს, ძალიან გაუჭირდება იმ ფლანგზე ადგილის მოპოვება, რადგან უკვე ძალიან ღრმად შეტოპა. მშვიდობა კარგია, მაგრამ როგორ უნდა მოიპოვოს უკრაინამ? ტერიტორიები უნდა დათმოს მშვიდობის ფასად? თუ უნდა დათმოს, გამოდის, ჩვენც უნდა დავთმოთ? "ოცნებას" ეს პრობლემა აქვს და რაც დრო გავა, ძალიან გაუჭირდება არა მარტო რიტორიკის, არამედ პოზიციის შეცვლაც.
"უკრაინამ ორიენტაცია აიღო კონკრეტულ პარტიაზე და არა ქვეყანაზე. ამან კი, ცხადია, გავლენა მოახდინა საქართველოს ხელისუფლებაზეც"
რამაზ საყვარელიძე: - ამ აქციის დროს ძალიან ბევრი პოლიტიკური სვლის პირობა იყო, მაგრამ ვერც ოპოზიციამ და ვერც ხელისუფლებამ ვერ გამოიყენა. მაგალითად, ოპოზიციას რომ გაეხსნა პოლიტიკური ჭიშკარი და ხელისუფლებისთვის მონაწილეობა შეეთავაზებინა, ეს მოულოდნელი იქნებოდა და ინიციატივას უკვე ოპოზიცია აიღებდა. ხელისუფლებასაც შეეძლო მოულოდნელი სვლის გაკეთება და თავის მომხრეებთან ერთად ამ აქციასთან შეერთება. ეს კი უკვე ხელისუფლების ინიციატივას გაზრდიდა და მას მისცემდა უფრო მეტ პლუსს. ცხადია, რისკები იქნებოდა, მაგრამ ვინც არ რისკავს, არც შამპანურს სვამს.
- 24 თებერვალს "ოცნებამ" გააკეთა უკრაინის მხარდასაჭერი განცხადებები, თუმცა, ცხადია, არც ისე მკვეთრი. თქვენც თვლით, რომ ხელისუფლების კილო შეიცვალა? თუ ასეა, რამ განაპირობა? რატომ ვერ გარისკა თუნდაც აქციაზე გამოჩენა?
- ალბათ, მიზეზი ისეთივეა, როგორიც უკრაინაში ჩაუსვლელობის ლოგიკა - როდესაც გარანტია არა გაქვს, რომ არ დაგიწყებენ ბულინგს. ბულინგი ასატანი არავისთვის არის და მით უმეტეს, ხელისუფლების წევრებისთვის, რომლებიც სკამებზე იმის მიხედვით სხედან, რა იმიჯი აქვთ, ბულინგი კი უპირველესად იმიჯს აფუჭებს. არც უკრაინაში იყო იმის გარანტია, რომ თვალის თვალში გაყრით არ მოისმენდნენ იმ განცხადებებს, რაც თუნდაც უკრაინის ელჩმა გააკეთა ბოლო დღეებში და არანაირად არ ჯდება პოლიტიკურ ეთიკაში. ისიც უნდა ითქვას, რომ უკრაინის თემა საქართველოში შიდაპარტიული დაპირისპირების თემად იქცა. ვგულისხმობ უკრაინის ხელისუფლების მიერ "ნაციონალების" შეკედლებას და თანამდებობებზე დანიშვნას. ეს ნიშნავს, რომ უკრაინამ ორიენტაცია აიღო კონკრეტულ პარტიაზე და არა ქვეყანაზე. ამან კი, ცხადია, გავლენა მოახდინა საქართველოს ხელისუფლებაზეც.
- როდესაც დასავლეთი მხარს უჭერს უკრაინას, ამ დროს ასეთი პოზიციის დაკავება მართებულია? მით უმეტეს, რომ ბოლო დროს ამ "აგენტების კანონით" აშკარა ანტიდასავლური ნაბიჯების გადადგმა დაიწყეს. თქვენი აზრით, რატომ აკეთებენ ამას.
- მოკლედ რომ ვთქვათ, როცა რაღაცას აკეთებ და შენ გარდა, არავის მოსწონს, უნდა იკითხო, სისულელით აკეთებ თუ ანგარებით. თუ ხეირს ვერ ნახულობ, ე.ი. სისულელით აკეთებ. დღეს საქართველომ რუსეთს რომ დაუჭიროს მხარი, არანაირი ხეირი არა აქვს. დღეს საქართველოზე გადის ენერგოდერეფანი, რისი საშუალებითაც ტვირთები გადადის აღმოსავლეთიდან ევროპაში და კიდევ დაემატება ჩინეთიდან და ინდოეთიდან. ეს უზარმაზარი შემოსავალია და რაში სჭირდება საქართველოს, პუტინს ხელი ჩამოართვას და დაკარგოს ასეთი შემოსავალი? შეიძლება ამისგან ხეირი ჰქონდეს და მოექცეს იზოლაციაში? მაშინ გამოდის, სისულელესთან გვაქვს საქმე. სისულელეს რომ ვამბობ, სწორედ ეს კანონი მახსენდება. რაში სჭირდებოდათ ამის აფრიალება. ასე რომ, ოპოზიცია რომ შეცდომებს უშვებს, არ ნიშნავს, რომ "ოცნება" არ უშვებს. თუმცა, ვიმეორებ, ამ შეცდომების მიზეზი არის არა ვერაგობა, არამედ დაუფიქრებლობა.
- ამის შემდეგ "ქართულმა ოცნებამ" რა უნდა გააკეთოს?
- საქართველო ყველგან უკრაინის სასარგებლოდ აძლევს ხმას. ერთადერთი, ძალიან ცუდია აგრესიული განცხადებები უკრაინის შესახებ. თუმცა ამის დელეგაციების დონეზე მოგვარება შეუძლებელია. ჩემი აზრით, აუცილებელია სპეციალური ჯგუფების შექმნა, სადაც ნდობით აღჭურვილი ხალხი შევა და კარს მიღმა ფორმატში გამოარკვევენ, რა უნდა უკრაინის ხელისუფლებას და როცა გაირკვევა, მერე მოლაპარაკება დაიწყოს მხარეებს შორის ურთიერთობის დასალაგებლად.
- გახარიას გამოჩენას რას უკავშირებთ.
- როცა გამოჩნდა, გახარებული ვიყავით, რადგან ქვეყანაში ბევრი ძლიერი პარტია უნდა იყოს, რათა დამყარდეს ბალანსი და დემოკრატია გაძლიერდეს. თუმცა მერე მან მთელი თავისი ავტორიტეტი გაანიავა. არც მას და არც მისი ჯგუფის რომელიმე წევრს არ გადაუდგამს რაიმე ნაბიჯი, რომ მესამე ცენტრი გამხდარიყვნენ. ახლა კი გაიძახის, არც ერთი ვარგა და არც მეორეო, მაგრამ ის არ ესმის, რომ ეს ავტომატურად არ ნიშნავს, რომ ის არის მესამე.
- თქვენი აზრით, ოპოზიციის ფლანგზე თუ არის სიახლე მოსალოდნელი?
- მგონი, არის პატარა შანსი, რომ დღეს ჩრდილში მყოფმა პარტიებმა მოახერხონ რაღაც ელექტორატის მობილიზება 2024 წლის არჩევნებისთვის. ეს ერთი, და მეორე - უნდა შეიქმნას ახალი პარტიები. მიუხედავად იმისა, რომ პოსტსაბჭოთა სივრცეში ახალი პარტიები ძნელად იქმნება, რადგან არ არის ამის ტრადიცია, მაინც ძალიან ცუდად აღიქმება, რომ ქართველი პოლიტიკური საზოგადოება ვერ წარმოშობს ახალ პოლიტიკურ ძალას. ეს კი შემთხვევითი არ არის, რადგან დღეს არსებული სიტუაცია პოლიტიკას მიმზიდველს არ ხდის, ვერ დააინტერესა ახალგაზრდები, ხოლო ვისაც აინტერესებს, ძველები არც მათ უქმნიან პირობებს. აი, ამაზე უნდა იფიქრონ, სხვანაირად არაფერი გამოვა.
რუსა მაჩაიძე