"ლოზუნგებს თავი უნდა დავანებოთ! რატომ ჰგონიათ, რომ ვადამდელი არჩევნები მომგებიანი იქნება?"
ქართულ პოლიტიკაში ვადამდელი არჩევნების თემა აქტუალურობას არ კარგავს, მიუხედავად იმისა, რომ რიგით არჩევნებამდე სულ რაღაც წელიწად-ნახევარია დარჩენილი და რაც მთავარია, ახლა არჩევნები რომ ჩატარდეს, ახალარჩეულ პარლამენტს ვადა მაინც 2024 წლის ოქტომბრამდე ექნება. ამასთან, ჩატარდება ისევ იმ სისტემით, როგორც 2020 წელს - 120/30-ზე, საიდანაც 30 მაჟორიტარული წესით და 1%-იანი ბარიერით აირჩევა. ამჯერად ვადამდელი არჩევნების საკითხი მეოთხე პრეზიდენტმა, გიორგი მარგველაშვილმა წამოჭრა და თქვა, რომ დელეგიტიმიზირებული ხელისუფლება უნდა შეიცვალოს - უნდა ჩამოყალიბდეს საკოორდინაციო საბჭო, რომელიც სხვადასხვა ოპოზიციურ პარტიას შესაძლებლობას მისცემს დასახონ გეგმა, თუ როგორ უნდა მოხდეს ხელისუფლების მშვიდობიანად გადაბარება. "გაზაფხული სავსე იქნება დაძაბულობით, მიტინგებით, პროტესტით - ასე გაგრძელება შეუძლებელია, დელეგიტიმიზირებული ხელისუფლება უნდა შეიცვალოს და რაც უფრო სწრაფად, მით უკეთესი. ხალხის ასეთი უნდობლობით სახელმწიფოს მართვა ვერ წარმომიდგენია. შესაბამისად, იმისთვის, რომ ვადამდელი არჩევნების ჩატარება გახდეს შესაძლებელი, უნდა ჩამოყალიბდეს ხელისუფლების გადაბარების, შეცვლის ალტერნატივა", - განაცხადა გიორგი მარგველაშვილმა. ამის პარალელურად კი "ნაციონალურმა მოძრაობამ" 9 აპრილს პარტიული აქციები დააანონსა, რასაც საზოგადოებისა და ოპოზიციის ნაწილის უკმაყოფილება მოჰყვა - მათი აზრით, ასეთი თარიღების პარტიული ინტერესებისთვის გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია თუ არა ოპოზიციის შეთანხმება ან ხელისუფლების დათანხმება ვადამდელ არჩევნებზე, ამ საკითხებზე ანალიტიკოს ვახტანგ ძაბირაძეს ვესაუბრეთ.
- დავიწყოთ იმით, რომ რიგგარეშე არჩევნების ჩატარება თავად "ნაცმოძრაობას" არ მოუტანს არაფერს. "ქართული ოცნება" იფიცება, რომ 12 პუნქტიდან უკვე ყველა შეასრულა, გარდა იმ პუნქტისა, სადაც მას ხმები არ ჰყოფნის და ოპოზიციის ხმები სჭირდება. ოპოზიციის ვალია გამოიკვლიოს, "ოცნებამ" მართლაც შეასრულა ყველა პუნქტი ისე, როგორც საჭიროა, თუ როგორც თავად სურდა. უნდა დაიწყონ უკვე მიღებული კანონების შესწავლა, თუ რამდენად შეესაბამება ისინი იმას, რასაც ჩვენგან ითხოვენ, რომ არ მივიღოთ უარყოფითი შეფასება. - "ნაციონალების" ეს გეგმა დაემთხვა მერაბიშვილის განცხადებას, სადაც ის საპროტესტო მუხტის გამოყენებასა და ხელისუფლების შეცვლაზე ლაპარაკობს. მართალია, "ნაცმოძრაობამ" გაავრცელა განცხადება, რომ ეს არ არის პარტიის პოზიცია, მაგრამ შეიძლება ერთ კონტექსტში განვიხილოთ. ეს არის უგუნური თუ მიზანმიმართული პოლიტიკა? - უპირველესად "ნაციონალურ მოძრაობას" უნდა მოვთხოვოთ განმარტოს, ვის წარმოადგენს მერაბიშვილი - იმ ახალ "ნაციონალურ მოძრაობას", რომელსაც სათავეში ხაბეიშვილი უდგას? თუ პარტიის პოზიციას არ ამჟღავნებს, მაშინ ვის პოზიციაზე ლაპარაკობს? ვისი სახელით? მე მოვუსმინე მის ინტერვიუს და ჩანდა, რომ "ნაცმოძრაობის" სახელით ლაპარაკობდა. თუ ასე არ არის, მაშინ "ნაცმოძრაობამ" უარყოს და რაც მთავარია, დამზღვევი სისტემაც შექმნას, რადგან არ შეიძლება ეს კაცი მუდმივად ლაპარაკობდეს, რას უნდა აკეთებდეს პარტია, ხოლო პარტია აცხადებდეს, ეს არ არის ჩვენი აზრიო. თუ ასეა, მაშინ მერაბიშვილის ნათქვამი უნდა უარყოფილ იქნეს არა მარტო საქართველოში, არამედ უკრაინაშიც. უნდა გაუგზავნონ ტელევიზიებს განცხადება, რომ ეს არის კერძო მოსაზრება და არა პარტიის პოზიცია.
- მარგველაშვილმა კიდევ ერთხელ წამოჭრა ვადამდელი არჩევნების საკითხი, ამ ვითარებაში ამაზე საუბარი გონივრულია?
- თუ ვადამდელი არჩევნები ჩატარდება, ჩატარდება იმავე სისტემით, რა სისტემითაც 2020-ში ჩატარდა, და მეორე - ამას დათანხმდება თუ არა ხელისუფლება, კაცმა არ იცის. რაც მთავარია, საარჩევნო სისტემა ისეთია, ისევ ხელისუფლებას აქვს უმრავლესობის მოპოვების დიდი შანსი - მაჟორიტარებს ისევ გაიყვანს, პროპორციული წესით 40-მდე კაცის გაყვანა არ გაუჭირდება უმრავლესობის მოსაპოვებლად. რაც შეეხება ოპოზიციას, ისედაც დაშლილი და ფრაგმენტირებული იყო და ასპარეზზე კეზერაშვილი-მერაბიშვილის გამოჩენამ თუ ხაბეიშვილის თავმჯდომარეობამ თავად "ნაცმოძრაობაც" დაანაწევრა. ასეთ ვითარებაში რა შანსია, რომ "ოცნება" ისევ დიდ უმრავლესობას არ აიღებს? თუ უმრავლესობას ისევ აიღებს, ხოლო 2024 წელს არჩევნები ისევ ჩატარდება, წელს გამარჯვებული მმართველი პარტია იმ არჩევნებს არა რეიტინგდაკარგული და დასუსტებული შეხვდება, არამედ ახალი ლეგიტიმაციით იქნება მოსული და ეს ვის უნდა აწყობდეს? სხვა საკითხია, რომ ვადამდელი არჩევნები "ქართული ოცნების" ლიდერებს არ აწყობთ, რადგან მომავალ არჩევნებში, ვადამდელი იქნება თუ ვადიანი, უმრავლესობის უმრავლესობა მანდატს გამოეთხოვება და მერწმუნეთ, ისინი მდუმარე დეპუტატები არ იქნებიან. ვინც უფრო აქტიურია და ვისი იმიჯიც ძალიან შელახულია, დიდი ალბათობით, სიიდან ამოიღებენ. ამიტომ ახლა, როდესაც მათი ბედიც გაურკვეველია, ახალი არჩევნების ჩატარება არ აწყობთ. ასე რომ, იდეები კარგია, მაგრამ იდეებს არგუმენტები სჭირდება, ვის აძლევს ხელს და რა შედეგს მოგვიტანს ვადამდელი არჩევნები.
- მარგველაშვილი არ არის ერთადერთი, ვინც რიგგარეშე არჩევნებზე საუბრობს. რითი აიხსნება მათი ასეთი დაჟინება?
- ლოზუნგებს თავი უნდა დავანებოთ. როდესაც რაღაცას სთავაზობ საზოგადოებას, ვადამდელი არჩევნები იქნება თუ სხვა რამ, საჭიროა მკაფიო არგუმენტირება და მოსალოდნელი შედეგების განსაზღვრა. ნათელმხილველი არავინ არის, მაგრამ რატომ გგონია, რომ ეს მომგებიანი იქნება, ის მაინც ხომ უნდა თქვა? ამის ნაცვლად კი ვისმენთ ლოზუნგებს, ასეა ამ ვადამდელი არჩევნების შემთხვევაშიც. ჯობს, იმაზე ვიფიქროთ, როგორ ვაიძულოთ "ქართული ოცნება" შეასრულოს 12-პუნქტიანი გეგმა ისე, როგორც აუცილებელია. ამისთვის უნდა დახარჯოს ოპოზიციამ დრო და ენერგია, ამასთან, როგორღაც ჩამოყალიბდეს. ეს ერთი წელი ამისთვის უნდა გამოიყენონ და არა ვადამდელი არჩევნების ძახილზე. სხვა გამოსავალს, რომ 2024 წელს არჩევნები მეტ-ნაკლებად ნორმალურად ჩატარდეს, ვერ ვხედავ.
რუსა მაჩაიძე