"ერთხელ, ერ­თმა პა­ტი­მარ­მა 3-მა­ნე­თი­ანი გამომიწოდა.... გამეცინა" - ბაღის ორკესტრის დირიჟორობით დაწყებული წარმატებული კარიერა - კვირის პალიტრა

თამთა დადეშელი

არქივი, ჟურ­ნა­ლი "გზა", 2010 წელი

სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ირაკ­ლი ჩო­ლო­ყაშ­ვილს, რო­გორც მსა­ხი­ობს, ისე იც­ნობს, მაგ­რამ მას მრა­ვალ­მხრი­ვი გა­ნათ­ლე­ბა აქვს მი­ღე­ბუ­ლი - გარ­და იმი­სა, რომ სხვა­დას­ხვა მუ­სი­კა­ლურ ინ­სტრუ­მენტზე უკ­რავს, შესანიშნავი დი­რი­ჟო­რიც გახ­ლავთ. ყვე­ლა­ფერ­თან ერ­თად, მას პი­არ­მე­ნე­ჯე­რო­ბაც ეხერ­ხე­ბა და იყო დრო, როცა ჯარში ყოფნისას, პა­ტიმ­რე­ბის კარგ განწყო­ბა­ზეც ზრუ­ნავ­და.

- ერთი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ბავ­შვი ვი­ყა­ვი, ზო­მი­ე­რად ცელ­ქი. მახ­სოვს, სა­ბავ­შვო ბაღ­ში სი­ა­რუ­ლი არ მიყ­ვარ­და, რად­გან დღი­სით გვა­ძი­ნებ­დნენ ხოლ­მე; არა­და, რამ­დე­ნი­მეს "ჩა­წყო­ბი­ლი" ჰქონ­და და არ ეძი­ნა, მერე მეც ამ ხერ­ხს მივ­მარ­თე (იღი­მის). მუ­სი­კა ყო­ველ­თვის მა­ინ­ტე­რე­სებ­და. ბაღ­ში პა­ტა­რა ორ­კესტრი გვქონ­და, სა­ხელ­წო­დე­ბით - "თა­ი­გუ­ლი", სა­დაც და­სარ­ტყამ ინ­სტრუ­მენ­ტებ­ზე ბავ­შვე­ბი უკ­რავ­დნენ, ფორ­ტე­პი­ა­ნო­ზე - მას­წავ­ლე­ბე­ლი, მე კი რა­ტომ­ღაც, დი­რი­ჟო­რო­ბა და­მა­ვა­ლეს. მერე ისე მოხ­და, რომ "რკი­ნიგ­ზელ­თა სახ­ლში" კონ­ცერ­ტი გვქონ­და, რო­მელ­საც ტე­ლე­ვი­ზი­აც იღებ­და. პირ­ვე­ლად პუბ­ლი­კის წი­ნა­შე მა­შინ წარვდე­ქი. სცე­ნა­ზე გას­ვლის წინ გა­მაფრ­თხი­ლეს, - როცა მუ­სი­კა დას­რულ­დე­ბა, მოტ­რი­ალ­დი და მად­ლო­ბის ნიშ­ნად, მა­ყუ­რე­ბელს თავი და­უ­კა­რიო. მე კი შემ­რცხვა და პირ­და­პირ კუ­ლი­სებ­ში გავ­ვარ­დი. სამ­წუ­ხა­როდ, ეს ჩა­ნა­წე­რი აღარ არ­სე­ბობს, თო­რემ ამ გა­და­სა­ხე­დი­დან სა­ხა­ლი­სო იქ­ნე­ბო­და.

- სკო­ლის პე­რი­ო­დი რო­გორ გახ­სენ­დე­ბათ?

- კო­მუ­ნის­ტურ­მა სკო­ლამ მა­ინ­ცდა­მა­ინც ვერ მომ­ხიბ­ლა. ნულ კლას­ში კა­ლიგ­რა­ფია და­მი­წუ­ნეს და ორი­ა­ნებს მი­წერ­დნენ. თა­ვი­დან კარ­გი მე­გო­ნა, მერე კი, როცა გა­ვი­გე, რომ ცუდი ნი­შა­ნი იყო, ნერ­ვე­ბი მო­მე­შა­ლა, და­ვით­რგუ­ნე. ვცდი­ლობ­დი, მა­ღა­ლი ნი­შა­ნი მი­მე­ღო, მაგ­რამ არ გა­მომ­დი­ო­და. ამის მერე მას­წავ­ლებ­ლებ­თან "ცივი ომი" გა­მო­ვა­ცხა­დე - რა­საც ვსწავ­ლობ­დი, იმა­საც აღარ ვყვე­ბო­დი და ვი­ტყუ­ე­ბო­დი, არ ვიცი-მეთ­ქი, თუმ­ცა მათ ჩემს ცოდ­ნას პე­რი­ო­დუ­ლად ვუმ­ტკი­ცებ­დი... ერთ დღეს პი­ო­ნე­რე­ბი გაგ­ვაფრ­თხი­ლეს: ხვალ კო­მი­სია მო­დის და ყვე­ლამ თეთ­რი პე­რან­გი ჩა­იც­ვი­თო.

ავ­დე­ქი და მე­ო­რე დღეს შავი პე­რან­გით მი­ვე­დი (იღი­მის). რა თქმა უნდა, იმ დღეს სახ­ლში გა­მაბ­რუ­ნეს. იძუ­ლე­ბით ვის­წავ­ლე გამ­რავ­ლე­ბის ტა­ბუ­ლა, ჰოდა, ამი­ტო­მაც და­მა­ვი­წყდა - ახლა არ ვიცი. რაც ერით­მე­ბა, მა­გა­ლი­თად: ექ­ვსჯერ რვა - ორ­მოც­დარ­ვა - ეგ მახ­სოვს, და­ნარ­ჩენს კალ­კუ­ლა­ტო­რის მეშ­ვე­ო­ბით ვან­გა­რი­შობ (იცი­ნის)... მოს­წავ­ლე ვი­ყა­ვი, როცა "მარ­თვე­ში" შე­მიყ­ვა­ნეს, სა­დაც სკო­ლის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, დიდი ხა­ლი­სით დავ­დი­ო­დი.

კონ­ცერ­ტე­ბი ძი­რი­თა­დად, ფი­ლარ­მო­ნი­ა­სა და ოპე­რის თე­ატ­რში გვქონ­და. 7 წელი ფორ­ტე­პი­ა­ნო­ზე დაკ­ვრას ვსწავ­ლობ­დი, შემ­დეგ კი ნი­ჭი­ერ­თა ათწლედ­ში გა­და­ვე­დი ანუ მეშ­ვე­ლა - რო­გორც იქნა, სკო­ლას მოვ­ცილ­დი და იქ წა­ვე­დი, სა­დაც "ბევ­რი" მუ­სი­კა იყო. ამ პე­რი­ოდ­ში ჰო­ბო­ი­ზე დაკ­ვრის სურ­ვი­ლი გა­მიჩ­ნდა - ჩა­სა­ბე­რი ინ­სტრუ­მენ­ტი ჩემ­თვის სი­ახ­ლე გახ­ლდათ და გა­მი­ტა­ცა. კა­მე­რულ ან­სამ­ბლებ­ში, ორ­კესტრში ვუკ­რავ­დი. ამ სას­წავ­ლე­ბელ­ში სი­ა­რუ­ლი მე­ხა­ლი­სე­ბო­და, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ იქ ფი­ზი­კის სწავ­ლა­საც გვთხოვ­დნენ. სხვა­თა შო­რის, გას­ტრო­ლე­ბის გამო ათწლედ­საც ვაც­დენ­დი ხოლ­მე...

- რო­გორც ვიცი, თქვე­ნი სტუ­დენ­ტო­ბის პე­რი­ო­დი გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის 90-იან წლებ­ში მიმ­დი­ნა­რე მოვ­ლე­ნებს და­ემ­თხვა...

- დიახ, ჩემი სტუ­დენ­ტო­ბის დროს და­ი­წყო ეროვ­ნუ­ლი მოძ­რა­ო­ბა ანუ თვით­გა­მორ­კვე­ვის პე­რი­ო­დი დად­გა. სწო­რედ მა­შინ მივ­ხვდი, რომ თურ­მე, გარ­და მუ­სი­კი­სა, ამ­ქვეყ­ნად სხვა ფა­სე­უ­ლო­ბე­ბიც არ­სე­ბობს; ჩემი და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ცხოვ­რე­ბი­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის და­სა­წყი­სი იყო. ქუ­ჩა­ში ქა­ქუ­ცა ჩო­ლო­ყაშ­ვი­ლის სუ­რა­თე­ბი იყო გა­მო­ფე­ნი­ლი, მის სა­ხელს გაყ­ვი­როდ­ნენ - ისე­თი რამ ვიგ­რძე­ნი, რაც მა­ნამ­დე არ გან­მიც­დია. 1990 წელს თე­ატ­რა­ლურ ინ­სტი­ტუ­ტში ჩა­ვა­ბა­რე და ყვე­ლა მოვ­ლე­ნა ჩემ თვალ­წინ, ჩემი უშუ­ა­ლო მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით ხდე­ბო­და. მე ჭო­ლას ჯგუფ­ში ვი­ყა­ვი. პე­და­გო­გებს ვეხ­ვე­წე­ბო­დი ხოლ­მე, - ლექ­ცი­ე­ბი­დან ცოტა ხნით გა­მა­თა­ვი­სუფ­ლეთ, საქ­მე მაქვს-მეთ­ქი, სი­ნამ­დვი­ლე­ში კი მთავ­რო­ბის სახ­ლთან მივ­დი­ო­დი, პრე­ზი­დენ­ტის გა­მოს­ვლას ვუს­მენ­დი და შემ­დეგ უკან­ვე, ინ­სტი­ტუ­ტში ვბრუნ­დე­ბო­დი. მალე ქვე­ყა­ნა­ში სა­ში­ნე­ლი ამ­ბე­ბი დატ­რი­ალ­და და პირ­ვე­ლად ვიგ­რძე­ნი პე­სი­მიზ­მი, უსა­მარ­თლო­ბის გან­ცდა და­მე­უფ­ლა...

- სტუ­დენ­ტო­ბი­სას სპექ­ტაკ­ლებ­ში თუ მო­ნა­წი­ლე­ობ­დით?

- ლე­ვან წუ­ლა­ძის მიერ დად­გმულ "აჩ­რდი­ლებ­ში" ალფ­რედს ვთა­მა­შობ­დი. სა­ერ­თოდ, ასეა, როცა დამ­წყე­ბი მსა­ხი­ო­ბი სცე­ნა­ზე პირ­ვე­ლად გა­დის, უკვე ჰგო­ნია, რომ ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლი მსა­ხი­ო­ბია. მეც ასე და­მე­მარ­თა და I-II-კურ­სე­ლებს ზე­მო­დან ვუ­ყუ­რებ­დი (იცი­ნის); მე­ო­რე ნა­მუ­შე­ვა­რი უფრო მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იყო, რად­გან სე­ლენ­ჯე­რის ნა­წარ­მო­ე­ბის - "თა­მა­ში ჭვა­ვის ყა­ნა­ში" - მი­ხედ­ვით დად­გმულ სპექ­ტაკლში მთა­ვარ როლს ვას­რუ­ლებ­დი... ლე­ვა­ნის მად­ლო­ბე­ლი ვარ, რად­გან რაც ვიცი, მის­გან ვის­წავ­ლე. ის ისეთ როლ­ზე არ და­მამ­ტკი­ცებს, რო­მელ­საც ვერ ვი­თა­მა­შებ. მისი წყა­ლო­ბით ჩემი ად­გი­ლი მაქვს "სარ­დაფ­შიც" და მარ­ჯა­ნიშ­ვი­ლის თე­ატ­რშიც. 2 წელი ჯარ­ში ვი­ყა­ვი, ოღონდ იქ ისე ვცხოვ­რობ­დი, რო­გორც ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მსა­ხი­ო­ბი - შს სა­მი­ნის­ტროს თე­ატ­რში ვი­ყა­ვი მი­მაგ­რე­ბუ­ლი.

- რო­გო­რი სპექ­ტაკ­ლე­ბი იდ­გმე­ბო­და შს სა­მი­ნის­ტროს თე­ატ­რში?

- სხვა­თა შო­რის, იქ კარ­გი გა­მოც­დი­ლე­ბა მი­ვი­ღე. თუმ­ცა, იმ პე­რი­ოდ­ში სამ­თავ­რო­ბო სტრუქ­ტუ­რებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა არა­ნა­ი­რად არ მხიბ­ლავ­და, რად­გან იმ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან მი­წევ­და თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა, რო­მე­ლიც სის­ხლის ღვრით, ძა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბით მო­ვი­და. მოკ­ლედ, უკა­ნო­ნო­ბა კა­ნო­ნობ­და... შს სა­მი­ნის­ტროს თე­ატ­რში მუ­შა­ო­ბა სა­ინ­ტე­რე­სო იყო იმ მხრივ, რომ კო­ლო­ნი­ებ­ში სი­ა­რუ­ლი და იქ სპექ­ტაკ­ლე­ბის გა­მარ­თვა გვი­წევ­და. მა­გა­ლი­თად, ქსნის კო­ლო­ნი­ა­ში "და­რის­პა­ნის გა­სა­ჭი­რი" ვუჩ­ვე­ნეთ. ერთხელ ერ­თმა პა­ტი­მარ­მა ხუმ­რო­ბით მკი­თხა - ბი­ლე­თი რა ღირ­სო? და 3-მა­ნე­თი­ანს მაწ­ვდი­და. გა­მე­ცი­ნა. მი­თხრა: რა გა­ცი­ნებს? მე რომ აქ ჩავ­ჯე­ქი, მა­შინ 3 მა­ნე­თი ფული იყოო (იცი­ნის).

- რო­დის მიხ­ვდით, რომ პო­პუ­ლა­რუ­ლი იყა­ვით?

- "სარ­დაფ­ში" მუ­შა­ო­ბი­სას. სხვა­თა შო­რის, იმ პე­რი­ოდ­ში რეკ­ლა­მებ­ში გა­და­მი­ღეს (გი­ორ­გი ებ­რა­ლი­ძის რე­ჟი­სო­რო­ბით) და ჩემს პო­პუ­ლა­რო­ბას გარ­კვე­ულ­წი­ლად, ამა­ნაც შე­უ­წყო ხელი. ვიგ­რძე­ნი, რომ ქუ­ჩა­ში თვალს მა­ყო­ლებ­დნენ, ვი­ღა­ცე­ბი ჭო­რა­ობ­დნენ, გო­გო­ნე­ბი ერ­თმა­ნეთს თვა­ლე­ბით რა­ღა­ცას ანიშ­ნებ­დნენ...

- და თქვენც, რა თქმა უნდა, ეს ყვე­ლა­ფე­რი მოგ­წონ­დათ, არა?

- კი და მეც "გავ­მა­ი­მუნ­დი" (იცი­ნის)... "სარ­დაფ­ში" მუ­შა­ო­ბის პირ­ვე­ლი 3-5 წე­ლი­წა­დი ძა­ლი­ან აქ­ტი­უ­რი იყო, ყო­ველ­დღე სპექ­ტაკ­ლე­ბი გვქონ­და, თა­ნაც - ანშლა­გე­ბით. 1997 წელს, როცა ლე­ვან­მა მარ­ჯა­ნიშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის თე­ატ­რში მი­მიწ­ვია, დიდ სცე­ნა­ზე თა­მა­შის გა­მოც­დი­ლე­ბაც მი­ვი­ღე და მივ­ხვდი, რომ "სარ­და­ფის­გან" გან­სხვა­ვე­ბით, აქ ყვე­ლა­ფერს გა­პა­ტი­ე­ბენ, რად­გან მა­ყუ­რე­ბე­ლი სცე­ნას­თან ახ­ლოს არ ზის... რა­ტომ­ღაც, ლე­ვა­ნი თით­ქმის ყო­ველ­თვის, შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი მა­მა­კა­ცის და და­დე­ბი­თი პერ­სო­ნა­ჟე­ბის როლს მაძ­ლევს, არა­და, უარ­ყო­ფი­თი ადა­მი­ა­ნის გან­სა­ხი­ე­რე­ბაც ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სოა. მარ­ჯა­ნიშ­ვი­ლის თე­ატ­რში პირ­ვე­ლად სპექ­ტაკლ "და­უს­რუ­ლე­ბელ სიზ­მარ­ში" ვმო­ნა­წი­ლე­ობ­დი. ის სპექ­ტაკ­ლი ჩემ­თვის მარ­თლაც, და­უ­ვი­წყა­რი იყო. ამ თე­ატ­რში ძა­ლი­ან კარ­გად შემ­ხვდნენ და ბევ­რი მე­გო­ბა­რიც შე­ვი­ძი­ნე.

- პირ­ვე­ლად რო­მელ მხატ­ვრულ ფილმში მი­გიწ­ვი­ეს?

- მახ­სოვს, მოს­წავ­ლე ვი­ყა­ვი. შუა გაკ­ვე­თილ­ზე 2 კაცი შე­მო­ვი­და, ყვე­ლა­ნი შეგ­ვათ­ვა­ლი­ე­რეს და ბო­ლოს, მა­ინ­ცდა­მა­ინც მე და­მად­ვეს ხელი, - ეს არი­სო! - არა ვარ მე-მეთ­ქი, - ვე­უბ­ნე­ბი. - რო­გორ არა, შენ ხარ, ხვალ მშო­ბელს მო­იყ­ვა­ნო. გა­და­ვი­რიე, - რა და­ვა­შა­ვე-მეთ­ქი? თურ­მე კი­ნოს­ტუ­დი­ი­დან იყ­ვნენ. იმ კა­ცებ­მა მე და ჩემი კლა­სე­ლი გო­გო­ნა შეგ­ვარ­ჩი­ეს. ფილ­მს "ყვი­თე­ლი ჩიტი" ერ­ქვა, 1-2 ეპი­ზოდ­ში გა­და­მი­ღეს... რომ გი­თხრათ, კი­ნო­რო­ლე­ბით გა­ნე­ბივ­რე­ბუ­ლი ვარ-მეთ­ქი, მო­გა­ტყუ­ებთ. ის კი არა, თა­ვად კი­ნოც ვერ ანე­ბივ­რებს სა­კუ­თარ თავს (იცი­ნის). თუმ­ცა, ბოლო დროს რა­ღაც წინსვლა შე­იმ­ჩნე­ვა, ნორ­მა­ლურ ფილ­მებს იღე­ბენ და ღირს, რომ იმუ­შაო.

- სე­რი­ა­ლებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა სა­ინ­ტე­რე­სოა თქვენ­თვის?

- "მტვრის გემო" ის სე­რი­ა­ლია, რომ­ლის გა­და­ღე­ბებ­ზე სი­ა­რუ­ლი მსი­ა­მოვ­ნებ­და. ვგრძნობ­დი, რომ ჩემი ად­გი­ლი იქ იყო და ამი­სათ­ვის მინ­და, დიდი მად­ლო­ბა გა­და­ვუ­ხა­დო დათო ჯა­ნე­ლი­ძეს, რო­მელ­მაც ერთ-ერთი მთა­ვა­რი როლი მან­დო. მომ­წონ­და "ცხელ ძაღლში" თა­მა­შიც. ეს სე­რი­ა­ლე­ბი ჩემ­თვის იმი­თაც იყო სა­ინ­ტე­რე­სო, რომ ერ­თში პო­ლი­ცი­ელს ვა­სა­ხი­ე­რებ­დი, მე­ო­რე­ში - კრი­მი­ნალს.

- რო­გორც მახ­სოვს, კულ­ტუ­რი­სა და ხე­ლოვ­ნე­ბის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტეტ­შიც სწავ­ლობ­დით.

- სა­დი­რი­ჟო­რო­ზე ვსწავ­ლობ­დი. არ ვიცი, ამის­კენ ორ­კესტრმა "თა­ი­გულ­მა" მი­ბიძ­გა თუ სხვა რა­მემ, მაგ­რამ თე­ატ­რა­ლუ­რი ინ­სტი­ტუ­ტის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ სხვა პრო­ფე­სი­ის და­უფ­ლე­ბის სურ­ვი­ლიც გა­მიჩ­ნდა. სხვა­თა შო­რის, თე­ატ­რა­ლურ­ში მე­ო­რად ფა­კულ­ტეტ­ზე, ვო­კალ­ზე ჩა­ვა­ბა­რე და ბა­ტონ ზუ­რაბ ან­ჯა­ფა­რი­ძეს­თან 2-წლი­ა­ნი კურ­სი გა­ვი­ა­რე. ამა­ვე პე­რი­ოდ­ში ჩა­მო­ვა­ყა­ლი­ბეთ ან­სამ­ბლი "ლა­შა­რი".

პა­რა­ლე­ლუ­რად, "რუს­თა­ვი 2"-ში სე­რი­ა­ლებს ვახ­მო­ვა­ნებ­დი. კულ­ტუ­რის ინ­სტი­ტუ­ტში სა­გუნ­დო­ზე ჩა­ვა­ბა­რე, მაგ­რამ რად­გა­ნაც ორ­კესტრში ვმუ­შა­ობ­დი და ჩა­სა­ბერ ინ­სტრუ­მენ­ტებ­ზე ვუკ­რავ­დი, ჩემ­თვის უფრო სა­ინ­ტე­რე­სო სიმ­ფო­ნი­უ­რი ორ­კესტრის დი­რი­ჟო­რო­ბა იყო. მარ­თა­ლია, ინ­სტი­ტუ­ტში ამას არ ას­წავ­ლიდ­ნენ, მაგ­რამ მე ისე­თი პე­და­გო­გი შემ­ხვდა - ავთო რე­ვიშ­ვი­ლი (ის ზა­ქა­რია ფა­ლი­აშ­ვი­ლის ძმის - ვახ­ტან­გის მოს­წავ­ლე იყო), რო­მელ­მაც ძა­ლი­ან ბევ­რი რამ იცო­და. ინ­სტი­ტუ­ტის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ მივ­ხვდი, რომ რა­ღაც კონ­კრე­ტუ­ლი ნა­ბი­ჯე­ბის გა­დად­გმა შე­მეძ­ლო და ოპე­რის თე­ატ­რში რამ­დე­ნი­მე კერ­ძო პრო­ექ­ტი გა­ვა­კე­თე, ვი­დი­რი­ჟო­რე...

- სულ რამ­დენ ინ­სტრუ­მენტზე უკ­რავთ?

- მა­გას დაკ­ვრა არ ჰქვია (იცი­ნის). ჰო­ბოი, საყ­ვი­რი, საქ­სო­ფო­ნი და კლარ­ნე­ტი - სხვა ინ­სტრუ­მენ­ტი არ მაქვს.

თამ­თა და­დე­შე­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა", 2010