"ამ ფილმმა მართალია, პოპულარული გამხადა, მაგრამ..." - ქართული ტელესერიალის "მამა" და რამაზ ჩხიკვაძის უკანასკნელი როლი
ჟურნალ "გზის" არქივი, 2014 წელი
რეჟისორ ავთო ვარსიმაშვილს საკმაოდ მრავალფეროვანი ბიოგრაფია აქვს და სხვადასხვა თეატრში მუშაობისას, არაერთი საინტერესო და "ხმაურიანი" სპექტაკლიც დაუდგამს. მისი ფილმები კი ყოველთვის იწვევს მაყურებლის ინტერესს. რეჟისორი აღნიშნავს, რომ "სახლი ძველ უბანში" მისი "შედევრი" არ არის. ყველაზე მეტად ნიკო გომელაურისა და "საკუთარი თავისთვის" გადაღებული ფილმები მოსწონს.
პლასტილინის ფიგურებით დაწყებული კარიერა
- რეჟისორობა ბავშვობიდანვე მინდოდა, ოღონდ - 4-5 წლის ასაკში მულტფილმების გადაღებაზე ვოცნებობდი. ჯერ სკოლაშიც არ დავდიოდი, როდესაც პლასტილინით პერსონაჟებს ვძერწავდი, მათ ერთმანეთთან ვალაპარაკებდი და სპექტაკლებს ვდგამდი... სკოლაში დრამწრე ჩამოვაყალიბე და იქ ბევრი სპექტაკლი დავდგი. მაგალითად, "საბრალდებო დასკვნა". თამაში არასდროს მიყვარდა, მაგრამ იმ შემთხვევაში, თუ რომელიმე მსახიობი გვაკლდა, მეც ვმონაწილეობდი. ასე გრძელდებოდა დაახლოებით მეცხრე კლასამდე, მერე კი არტოს ბაღში, გოგი თოდაძის საბავშვო თეატრში მოვხვდი და სკოლის დამთავრების შემდეგ თეატრალურ ინსტიტუტში ჩავაბარე.
ბავშვობის დროინდელი გატაცება
- მუსიკა ყოველთვის ჩემი ცხოვრების ნაწილი იყო. 6 წლის ვიყავი, როდესაც მუსიკალურ სკოლაში ფორტეპიანოს კლასში შემიყვანეს და შემდეგ მოვინდომე, ჩელოზე დაკვრა მესწავლა. კონცერტებიც მქონდა, ტრიოსა და კამერულ ორკესტრში ვუკრავდი. როცა პროფესიული არჩევანის გაკეთება მომიხდა, თეატრალური ინსტიტუტის ერთ-ერთი ალტერნატივა, კონსერვატორია იყო, მაგრამ მუსიკოსობას მაინც რეჟისორობამ სძლია.
ამბავი, რომელიც ფილმებში ხდება
- პირველ კურსზე ქალბატონ ლილი იოსელიანთან ვსწავლობდი, II-III კურსებზე - გიგა ლორთქიფანიძესთან, IV-V-ზე კი უკვე რობერტ სტურუასთან. მეოთხეკურსელი, რუსთაველის თეატრში მოვხვდი და ამის მერე აღმოვჩნდი ბატონ რობიკოსთან. ჩემს ცხოვრებაში ეს ძალიან უცნაური და მოულოდნელი რამ იყო, მსგავსი რამ შეიძლება, კინოში მოხდეს: თბილისში პირველი საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალი ტარდებოდა და განაცხადი შევიტანე, რომ ჩემი სტუდენტური სპექტაკლი საკონკურსო პროგრამაში ჩაერთოთ. თავიდან უარი მითხრეს, მაგრამ არ დავიზარე, მაშინდელი კულტურის მინისტრის - ოთარ თაქთაქიშვილის კაბინეტში შევაღწიე და ვთხოვე, კომისია გამოეყოთ, რათა სპექტაკლი ენახათ და თუ არ მოეწონებოდათ, უარი მერე ეთქვათ. ოთარ თაქთაქიშვილი საკმაოდ გულისხმიერი ადამიანი იყო. შეიძლება, რაღაც ინტუიციაც ჰქონდა და კომისია გამოგზავნა. საბოლოოდ, ჩემი სპექტაკლი - "კაცია-ადამიანი?!" საკონკურსო პროგრამაში ჩასვეს. მთავარ როლს იმ დროს მეორე კურსის სტუდენტი - გია ბურჯანაძე ასრულებდა. მოკლედ, იმ ფესტივალზე ახალგაზრდები, ე.წ. არაპროფესიონალები მხოლოდ ჩვენ ვიყავით, დანარჩენები სხვადასხვა ქვეყნიდან ჩამოსული, საკმაოდ ცნობილი რეჟისორებიც კი იყვნენ. ჟიურის თავმჯდომარე ლატვიელი რეჟისორი - ადოლფ შაპირო გახლდათ. არც მიფიქრია, რომ იმ ფესტივალზე შეიძლებოდა, რაიმე ჯილდო მიმეღო, ამიტომ დახურვაზე არც კი მივსულვარ. ზუსტად იმ დროს, ჯორჯიაშვილის ქუჩაზე, ლიტერატურის მუზეუმში ვთამაშობდით სპექტაკლებს და წარმოდგენის დასრულების შემდეგ, როცა რუსთაველზე ამოვედით, ხალხი უკვე თეატრიდან გამოდიოდა. ყველა ჩვენკენ მოიწევდა და გვილოცავდა. როგორც მერე გავიგეთ, საუკეთესო რეჟისურისთვის პრიზი მოგვცეს. ეს ძალიან მოულოდნელი და სასიხარულო ამბავი იყო ჩემთვის.
რუსთაველის თეატრი
- მეორე დღეს გურამ საღარაძის მეუღლემ - ტანია ბუხმინდერმა დამირეკა და მითხრა: რობერტ სტურუამ სპექტაკლის ნახვა ითხოვა და ეს როდის იქნება შესაძლებელიო? მეორე დღეს სპექტაკლი სპეციალურად მისთვის, დღის 2 საათზე დავნიშნეთ. ნახა და მითხრა: ხვალ მოდი, დავილაპარაკოთო. ვიფიქრე, გასაკრიტიკებლად მიბარებს-მეთქი. მაშინ თეატრის დირექტორი აკაკი ბაქრაძე იყო. ბატონმა რობიკომ მითხრა, აკაკისთან ადი, განცხადება დაწერე, თეატრში რეჟისორად მიგიღებო. 19 წლის ბიჭისთვის ეს აბსოლუტური შოკი იყო. განცხადებას რომ ვწერდი, ბატონმა კაკომ მითხრა: დიპლომი მოიტანეო. გამეცინა, ჯერ სტუდენტი ვარ-მეთქი. ჩემმა პასუხმა ცოტა არ იყოს, დააბნია... ინსტიტუტს რომ ვამთავრებდი, რუსთაველის თეატრში უკვე სამი სპექტაკლი მქონდა დადგმული: "რექვიემი" - ომში დაღუპული ქართველი პოეტების ლექსებზე გაკეთებული ექსპერიმენტული სპექტაკლი; "ვარიაციები თანამედროვე თემაზე" - მე და ბატონმა რობიკომ პიესაც ერთად დავწერეთ და დავდგით კიდეც, და კარლო გოლდონის "მშვენიერი ქართველი ქალი". მას შემდეგ რუსთაველის თეატრში კიდევ 13 წელი ვიმუშავე.
გამორჩეული პედაგოგები და "გასაკვირი" ამბები
- ინსტიტუტის პერიოდი დადებითად მაგონდება. ის ადამიანები გავიცანი, რომლებთან ერთადაც შემდგომში მთელი ცხოვრება გავატარე და ვმეგობრობ. მაგალითად: გოგი მარგველაშვილი, ვასო კიკნაძე. რეჟისურაში ცოტა უცნაურადაა საქმე - შეიძლება, ადამიანი შესანიშნავი პედაგოგი იყოს, მაგრამ მასთან შენი თანხვედრა არ მოხდეს. ჩემს შემთხვევაში, ასე იყო, მაგალითად - ქალბატონ ლილი იოსელიანთან, რომელიც, რა თქმა უნდა, არაჩვეულებრივი პედაგოგია და ქართული თეატრის არაერთი თაობა აღზარდა, მაგრამ ჩემთვის დღემდე მიუღებელია ის თეატრი, რომელსაც ქალბატონი ლილი ქადაგებს. მე უფრო სანახაობითი თეატრის მომხრე ვარ, ის კი - ფსიქოლოგიურის, ნატურალისტურის. მიუხედავად იმისა, რომ დღემდე უდიდეს პატივს ვცემ, ჩემი დიდი სურვილი იყო, გიგა ლორთქიფანიძის ჯგუფში გადავსულიყავი. ბატონი გიგა შესანიშნავი პიროვნება გახლდათ. ისეთ ამბებს გვიყვებოდა, ცალკე ის უდრიდა ყველანაირ რეჟისორულ გაკვეთილს. მისგან ისტორიების კასკადი დამრჩა და ხშირად, როცა რაიმეს ვყვები, უკვირთ, - შენ ეს საიდან იციო?! ჩვენი პედაგოგებიდან განსაკუთრებულად გამოვყოფდი ვასო კიკნაძეს, რომელმაც უბრალოდ კი არ მასწავლა, არამედ შემაყვარა მთელი ქართული თეატრი და მისი ისტორია. მის მეგობრობას ძალიან ვაფასებ და ვუფრთხილდები.
საეტაპო სპექტაკლები რუსთაველის თეატრში
- ყველა თეატრში სხვადასხვა საეტაპო სპექტაკლი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ რუსთაველის თეატრში ცხრა სპექტაკლი დავდგი, გამოვყოფდი - "ათვინიერებენ მიმინოს", რადგან რეალურად, ჩემი ხელწერა იქიდან დაიწყო. მანამდე დადგმულ სპექტაკლებში რობერტ სტურუას დიდი გავლენა იგრძნობოდა. რა თქმა უნდა, მისი გავლენის ქვეშ ვიყავი და ქვეცნობიერად, მას ვბაძავდი კიდეც, მაგრამ მერე შევეცადე, რადიკალურად გადავხრილიყავი სხვა მხარეს; მისგან ბევრი რამ ამეღო, მაგრამ რაღაც ჩემი გამეკეთებინა... "კვაჭი კვაჭანტირაძეს" გამოვყოფდი იმიტომ, რომ ვფიქრობ, ეს პირველი სერიოზული, მასშტაბური სპექტაკლი და მცდელობა იყო იმისა, რომ კლასიკა მთლიანად თანამედროვეობისკენ მომეტრიალებინა. ბოლო სპექტაკლი, რომლის შემდეგაც რუსთაველის თეატრიდან წამოვედი, ვფიქრობ, ყველაზე სრულყოფილი გახლდათ. ეს იყო შექსპირის "ტიტუს ანდრონიკუსი".
"სარდაფში" გამართული "სიკვდილის როკვა"
- "სიკვდილის როკვა", რომლითაც "თეატრალური სარდაფი" გავხსენი, ჩემს ბიოგრაფიაში ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან სპექტაკლად რჩება თუნდაც იმიტომ, რომ მასში გენიალურმა მსახიობმა - რამაზ ჩხიკვაძემ ბოლო როლი ითამაშა. ამას მოჰყვა ჩემი მეორე სპექტაკლი - "ჰამლეტი", რომელიც ასევე მნიშვნელოვანია, რადგან შემდგომში უამრავი სიხარული მოგვიტანა - ეს იქნებოდა სახელმწიფო პრემია თუ არაერთი გასტროლი.
გრიბოედოვის თეატრი
- მაშინ ქვეყანასა და თეატრშიც მძიმე პერიოდი იყო და როდესაც დასმა შემომთავაზა, სათავეში ჩავდგომოდი, ეს, როგორც ბედის გამოწვევა, ისე მივიღე და, რა თქმა უნდა, დავთანხმდი. ეს იყო სრულიად უღონო მდგომარეობაში ჩავარდნილი თეატრი, რომელსაც მაყურებელიც არ ჰყავდა. ის, რომ დღეს გრიბოედოვის თეატრი საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე "დასწრებადია", ვფიქრობ, კარგი რეზულტატია. აქაური სპექტაკლებიდან, პირველ რიგში, "ოსტატსა და მარგარიტას" გამოვყოფ, რომელიც ოთხსაათ-ნახევრის განმავლობაში მიმდინარეობდა და არ მახსოვს წარმოდგენა, დარბაზიდან ერთი ადამიანი მაინც გასულიყო ნაადრევად, ბოლომდე დიდი ინტერესით უყურებდნენ ხოლმე. ასევე გამოვყოფდი სპექტაკლს - "ღუსსიან ბლუზ", რომელმაც პეტერბურგში საკმაოდ დიდი სკანდალი გამოიწვია - მაყურებელი დემონსტრაციულად ტოვებდა დარბაზს, სკამებს სპეციალურად ახმაურებდნენ და ისე გადიოდნენ. თავი შეურაცხყოფილად იგრძნეს, რადგან რეალურად, ისინი სცენაზე საკუთარ თავს ხედავდნენ. მაყურებლის მეორე ნახევარმა, რომელიც ბოლომდე დარჩა, ისეთი ოვაცია გაგვიმართა, რომ სპექტაკლი სულ ტრიუმფში გადაიზარდა. ამ ორი უკიდურესობის შერწყმამ ეს წარმოდგენა ძალიან დამამახსოვრა.
"სახლი ძველ უბანში"
- ამ ფილმმა მართალია, პოპულარული გამხადა, მაგრამ რომ გითხრათ, ჩემს დიდ მიღწევად მივიჩნევ-მეთქი, მოგატყუებთ. მაშინ ტერმინი "ქართული ტელესერიალი" არ არსებობდა. მეგონა, მრავალსერიიან სატელევიზიო მხატვრულ ფილმს ვიღებდი და წლების შემდეგ გავიგე, რომ ქართული ტელესერიალის "მამა" ვყოფილვარ. რეჟისორის მოვალეობაა, თუნდაც ინტუიციურად იგრძნოს, რა სჭირდება მაყურებელს, რა იმუშავებს მასზე. რა თქმა უნდა, მაშინ აქტუალურ თემას შევეჭიდე: მოგეხსენებათ, ქვეყანაში შავბნელი და დათრგუნვილი პერიოდი, შიში და მისტიკა აქტუალური გახლდათ. თანაც, რეალურად, ერთი ტელეარხი გვქონდა და მიუხედავად უშუქობისა, ამ სერიალმა ყველა მიაჯაჭვა ეკრანს. ეს კარგად გათვლილი კომერციული პროექტი გახლდათ, რომელიც მაღალი ხელოვნების ნიმუში ვერ იქნებოდა, მაგრამ პროფესიულად იყო გაკეთებული და მასში სუპერპროფესიონალი მსახიობები თამაშობდნენ. ამ სერიალამდე ერთი ფილმი მქონდა გადაღებული, რომელიც ქართველ მაყურებელს არ უნახავს. ეს გახლდათ იტალიელი პროდიუსერის, ანტონიო ძინარის შეკვეთით, იტალიაში გადაღებული "თვინიერი" - დოსტოევსკის მოთხრობის ეკრანიზაცია რუსულ ენაზე. ფილმი 1990 წელს გამოვიდა და იტალიაში კარგი გამოხმაურება მოჰყვა. თითქმის ყველა იქაური ტელევიზიის ეკრანზე უჩვენეს, მერე - ევროპის ქვეყნებშიც, საქართველოში კი მხოლოდ ერთხელ - კინოს სახლში გაიმართა ჩვენება.
გაეკრანებული სპექტაკლები
- 2008 წელს ჩვენს ხელში შესანიშნავი კამერა აღმოჩნდა. კინემატოგრაფიული შედევრის გადაღება არც გვიფიქრია, უბრალოდ გადავწყვიტეთ, ჩვენივე სპექტაკლი - "იდიოტოკრატია" დაგვეფიქსირებინა, თუნდაც - არქივში შესანახად. ვფიქრობდით, რომ ყველა სპექტაკლს ასე გადავიღებდით, მაგრამ ეს საკმაოდ რთული პროცესია. ნამდვილად არ ველოდით, რომ "იდიოტოკრატიას" ასეთი კომერციული წარმატება ექნებოდა: რეალურად რაც დავხარჯეთ, ისიც დავიბრუნეთ და მართალია, ცოტა, მაგრამ რაღაც თანხაც დარჩა. ამის შემდეგ გაჩნდა მოთხოვნილება, გაგრძელება გადაგვეღო. შემკვეთიც გამოჩნდა და დაიბადა - "ყველაფერი კარგად იქნება", რომელმაც ბოლო 20 წლის განმავლობაში ქართულენოვან "კინოებს" შორის ყველაზე დიდი სამაყურებლო რეიტინგი დააგროვა. ამის შემდეგ, სამწუხაროდ, ნიკო გომელაური გარდაიცვალა და მომინდა, ისეთი ფილმი გადამეღო, რომელსაც მას მივუძღვნიდი. ზუსტად ვიცოდი, ეს არაკომერციული იქნებოდა. ასე დაიბადა ფილმი: "მიდი, ძმაო, მიდი". რაც შეეხება "ისპაჰან-ბათუმს" - ეს ირანელების შეკვეთა იყო. გადაღება მთხოვეს და შევეცადე, პატიოსნად შემესრულებინა. ბოლო ფილმი - "სახლი, რომელიც ფანჯრიდან გაიპარა", ალბათ პირველია, რომელიც ჩემთვის გადავიღე. ძალიან მიხარია, რომ მასში ჩემთვის საყვარელი ადამიანები მონაწილეობენ. ნინო ანანიაშვილი ძალიან მიყვარს. მას დიდ პატივს ვცემ არა მხოლოდ როგორც ბალერინას, არამედ როგორც ადამიანს, მეგობარს და მოხარული ვარ, რომ მასთან ერთად გადასაღებ მოედანზე მომიწია მუშაობამ. ჩემი ფილმებიდან ყველაზე მეტად ეს ორი მომწონს, თუმცა ყველაზე მეტი პოპულარობა მოიტანა სურათმა - "ყველაფერი კარგად იქნება".
ჰობი - კულინარია
- კერძების მომზადება ჩემი ჰობია, მაგრამ იმდენი დრო არ მაქვს, რომ ეს საქმე ხშირად ვაკეთო. ვთვლი, რომ ესეც რეჟისურაა, მოგონება, შეთხზვა და ა.შ. როცა დრო და საშუალება მაქვს, კერძებს ვამზადებ.
სიახლეები
- მოსკოვში გასტროლზე "ცხენის ისტორია" წავიღეთ. გრიბოედოვის თეატრი რუსეთის საზღვრებს გარეთ არსებულ (ასეთი 300-მდე თეატრია - უკრაინაში, კანადაში და ა.შ.) თეატრებს შორის საუკეთესო რუსულენოვან თეატრად დაასახელეს. ვახტანგოვის თეატრში დიდი ცერემონიალი ჩატარდა, სადაც პრიზი გადმომეცა. გარდა ამისა, სერგეი ბეზრუკოვის თეატრში სპექტაკლი ვუჩვენეთ. "თავისუფალ თეატრში" "რიჩარდ მესამეს" ვდგამ, რომლის პრემიერა იანვარში შედგება და მთავარ როლში აპოლონ კუბლაშვილი და გოგა ბარბაქაძე ერთმანეთის დუბლები იქნებიან. მასში მთელი დასია დაკავებული.
თამთა დადეშელი
ჟურნალი "გზა"
(გამოდის ხუთშაბათობით)