"წერისთვის ტკივილი მჭირდება, ბედნიერი ლექსების არ მწამს“

ახალგაზრდა პოეტს გიორგი აბესაძეს მკითხველი "გიო ზედვაკელის" ფსევდონიმით იცნობს. მისი ლექსები ჩვენი ყოველდღიურობით და ზოგჯერ ირონიით არის გაჯერებული. ახლა არც ისე პოეტური სამუშაო აქვს, მაგრამ არასდროს წუწუნებს და პოეზიისთვისაც იცლის. როგორც ამბობს, ყოველთვის ერთი ამოსუნთქვით წერს და ნაწერს არასდროს უბრუნდება. - "ნუ მელით, არ მოვალ, ვერ ვიტან ყრილობებს. დამძრახეთ ყველამ და იარეთ ჩემსავით. ღვინოში უნდა ჩავალბო ჭრილობა, ლანგარზე გიტოვებთ ქვეყანას, შეჭამეთ!" - ვიცი, ეს ლექსი სხვა რამეს ეძღვნება, მაგრამ ბოლოდროინდელ მოვლენებს პირდაპირ ეხმიანება... - დიახ, ეს ძველი ლექსია, მაგრამ დღევანდელ მოვლენებსაც ეხმიანება. ამ ლექსში გადაღლილი ახალგაზრდა კაცის გაბრაზებული ტონი იგრძნობა, რომელიც ერთი და იმავე წრეზე სიარულით დაიღალა, მარადიული "გადადექი-გადმოდექის" ყვირილით. სამ ათეულ წელზე მეტია იცვლებიან მხოლოდ პოლიტიკოსები და არ იცვლება უბრალო მოქალაქეების ცხოვრების დონე. უბრალო ადამიანი ვერაფრით გახდა სახელმწიფოსთვის უპირველესი ზრუნვის ობიექტი. ჩვენი მოქალაქეების ყოველდღიურობა ფიზიკური გადარჩენისთვის ბრძოლად იქცა. ადრეც ასე იყო. ძალიან ბევრმა არ იცის თეატრის, კინოს გზა... იმიტომ კი არა, რომ არ აინტერესებთ, დრო და რესურსი არ რჩებათ სულიერი სამყაროს გამოკვებისთვის, რადგან ცხოვრება ძალიან ყოფითი და დამქანცველი გახდა. უიმედობამ, უპერსპექტივობამ შემომიტია და ლექსის სათქმელიც ასე განვითარდა. თუ ვინმე იტყვის, რომ არაფერს ვაკეთებთ რამის შესაცვლელად, ვუპასუხებ - არ ვიცი, რა არის ,,არაფრის კეთება". ის, რომ საქართველო დაუსრულებელი აქცია გახდა, სადაც დროშებს არ ვაფრიალებ, მაშინ ვუპასუხებ, დიახ - არაფერს ვაკეთებ-მეთქი. სინამდვილეში, ყოველდღე დილის 7 საათზე ვიღვიძებ და იმისთვის, რომ ჩემმა შვილებმა იმაზე უკეთ იცხოვრონ, ვიდრე მე ვცხოვრობდი, კატორღული შრომა მიწევს... მიუხედავად ყველაფრისა, მიმაჩნია, რომ ბოლო დროს ადამიანებმა აზრის გამოხატვა ისწავლეს, სხვადასხვა საკითხზე კონსოლიდაციას ახერხებენ და რაც მთავარია, საზოგადოება უფრო მომთხოვნი ხდება ხელისუფლების მიმართ. - ხშირად ვიმეორებთ, რომ ევროპა არის ჩვენი მომავალი... ამის დასტური იყო მასშტაბური პროტესტი. ჩვენი ხსნა ევროპაშია, თუ არსებობს ალტერნატივა? - თუ კითხვა ასე დაისმება, ევროპა თუ რუსეთი, დაუფიქრებლად გიპასუხებთ - ევროპა!.. მაგრამ ჩვენი საზოგადოების პრობლემა ის არის, რომ სლოგანებით გვინდა ქვეყნის აშენება და საგარეო პოლიტიკური კურსის განსაზღვრა. ხანდახან მეჩვენება, რომ ჩვენ არაფერს გვეკითხებიან, სადღაც "ზემოთ" არის გაწერილი და სურთ ყველაფერი ისე იყოს, როგორც უნდათ, რაც ნიჰილიზმს უფრო მიმყარებს. ჩვენი მოქალაქეები დიდი სახელმწიფოების დაწერილ სცენარში მასის როლს თამაშობენ. ძალიან არ გაგვიმართლა, რომ ამხელა მონსტრის გვერდით გვიწევს ცხოვრება, მაგრამ ვუძლებთ და აქამდე მოვედით. არ არსებობს ენა, რომელიც რუსეთთან წარმატებას მოგვიტანს. ვეომეთ - აქაურობა მიანგრ-მოანგრიეს, გავუღიმეთ და ღიმილი ტირილად გვიქციეს. არ ვიცი, სად არის გამოსავალი, მაგრამ ვიცი, რომ საქართველოსთვის საუკეთესო გამოსავალი ევროპული გზაა. მჯერა, რომ ყველაფერი შეიცვლება, მაგრამ არავინ იცის, როდის. ამიტომ ლოდინში დროის დაკარგვა არ შეიძლება, გამოსავალი ევროპაა. ახალგაზრდების გეზი ევროპისკენ, მათი მისწრაფებები ევროპული ღირებულებებისკენ, არის იმედი, რომელიც გვასულდგმულებს. - ამ თაობას არ უყვარს წიგნი, რადგან ინტერნეტმა ყველაფერი ჩაყლაპაო, ალბათ, ხშირად მოგისმენიათ. ეთანხმებით? - არ ვეთანხმები და არც მიმაჩნია, რომ ჩემს თაობაში ყველა კითხულობდა, არც ჩემი მშობლების თაობაზე შემიძლია იმავეს თქმა. მიუხედავად იმისა, რომ ახლა ცდუნება მეტია, ახალგაზრდები უფრო ინტენსიურად ეცნობიან ლიტერატურას, მსჯელობენ, უამრავ ნაწარმოებს განიხილავენ. კარგად მახსოვს, საოჯახო ბიბლიოთეკები ჩემს ბავშვობაში ძალიან აქტიური იყო, თითქმის ყველა სახლში წიგნები იყო, ოღონდ ინტერიერის შესალამაზებლად. ჩემი 10 წლის გოგონა ძალიან აქტიური მკითხველია და მისგან ბევრ რამეს ვსწავლობ. ტექნოლოგიურმა პროგრესმა უფრო კომფორტული გახადა ცხოვრება, სამყარო - უფრო ხელმისაწვდომი, თითქოს ყველაფერი ხელის გაწვდენაზეა. მაღალგანვითარებულ სახელმწიფოში რომ ვცხოვრობდეთ, რა კარგი სანახავი იქნებოდა ბედნიერი ადამიანების ზღვა, ახლა კი ქუჩაში, ტრანსპორტში უმეტესად დაღონებული, დაქანცული ადამიანები არიან. ეს ყველაფერი ხომ მოქმედებს, გვცვლის, გვანგრევს. ამას წინათ ავტომანქანით შინ მიმავალს ერთმა კაცმა მკითხა, დიღმისკენ ხომ არ მიდიხართო? მთელი გზა წუხდა, რომ გადაუხდელობის გამო დენი ჩაუჭრეს. მთელი დღე მასზე ვფიქრობდი, ადამიანებს ელემენტარული, ყოფითი პრობლემები აქვთ და რაზე ვლაპარაკობთ, მაღალ მატერიებზე... - თქვენს პოეზიაში ჩვენი რეალობა შეულამაზებლად არის გადმოცემული... ეს თქვენი ხელწერაა? - ამაზე არასდროს მიფიქრია, თავისთავად მოხდა. პირველ რიგში საკუთარი თავისთვის ვწერ, წერა მეხმარება, თავი კარგად ვიგრძნო. ვწერ იმას, რასაც განვიცდი და ვხედავ. პოეზიაში ფილოსოფიის არ მწამს. ჩემი პოეზია ყოველდღიურობიდან დაწრეტილი ემოციებია... - ამბობთ, რომ რაც დრო გადის, უფრო იშვიათად წერთ, რატომ?.. - წერისთვის ტკივილი მჭირდება. ბედნიერი ლექსების არ მწამს. ასეთი ლექსები სასიმღერო ტექსტებად თუ გამოდგება, პოეზია კი ტკივილის გარეშე არ იქმნება. ალბათ, როცა ვთქვი, იშვიათად ვწერ-მეთქი, ჭრიჭინასავით უპრობლემო და ჩიტირეკია ვიყავი... - ვიცი, რომ სხვა სამსახური გაქვთ, მაგრამ, საბედნიეროდ, პოეზიას ვერ წყდებით. გვიამბეთ ამაზე... - რა თქმა უნდა, ლექსების წერით არსებობა შეუძლებელია. ოთხი თვის წინ გამოცემულ ჩემს კრებულს "არავითარი პოეზია" დავარქვი, რადგან ასე მჯერა. მისი ერთგვარი შესავალი ასეთია - "არავითარი პოეზია... ცა... მთვარის შუქი.../ არავითარი შეკრებები მეტეხთან, მტკვართან./ არც ბიბლიიდან ბოძებული კვირა დღე-უქმე, არავითარი მზის სხივები,/ არამედ ქართა ზუზუნი, დელგმა, იანვარი და ელვის ზოლი.../ არავითარი პოეზია. ქაოსი. შფოთი, ერთი პოეტის ერთი ლექსიც არ სცხია ქალაქს./ ვიბრძვით ლუკმისთვის, შვილებისთვის, გვეღვრება ოფლი,/ ნელ-ნელა გვაჭერს საფეთქლებთან პაოლოს თოფი"... რუსთაველი გენიოსია. არა მგონია, მასზე მაღალი მწვერვალი იყოს მსოფლიოში. ვეთანხმები გურამ რჩეულიშვილს, როდესაც ამბობს: ,,ო, რუსთაველო, მესხო მელექსევ, ერთიანი მსოფლიოს პირველო პოეტო". შემდეგ გალაკტიონია, რომლის სიტყვის მაგია აუწონავია. ბევრი კარგი თანამედროვე პოეტიც გვყავს. თუმცა ამ პრაგმატულ სამყაროში მათი ცნობადობაც აღარ არის იმ მასშტაბის, როგორც წინა საუკუნეში იყო. ჩემი საყვარელი პოეტები განწყობების მიხედვით იცვლებიან. ახლა ფრანსუა ვიიონი ამოვიჩემე და როცა დავით წერედიანის გენიალურ თარგმანებს ვკითხულობ, არც ვფიქრობ, რომ თარგმანია. - პოეზიას ადამიანის შეცვლა, გადარჩენა შეუძლია? - დიახ, მე შემცვალა და უდიდესი თავისუფლება მომცა, მით უმეტეს, ჩემმა მკითხველმა, რომლის დამსახურებითაც, ვფიქრობ, რომ ვიღაცისთვის მნიშვნელოვანი ადამიანი ვარ, ვიღაცას დავეხმარე. ჩვენი დიდი პოეტი ერთ ლექსში წერს: "მე მთელი ღამე ვეძებდი სიტყვას, რომელსაც უნდა გადავერჩინე"... - ემიგრაციაზე თუ გიფიქრიათ?.. - არა, თუმცა არც წამსვლელთა არგუმენტებია უსაფუძვლო - იმ ანაზღაურებით, რაც საქართველოშია, შეუძლებელია ცხოვრება. აქ ან უზომოდ უნდა იშრომო, ან გაგიმართლოს. უკვე 15 წელია, რაც დამოუკიდებლად ვუძღვები ოჯახს, ერთი დღეც არ დამისვენია, თვალის მოხუჭვაც კი საკმარისია, სახეში შემოლაწუნება იგრძნო. ძალიან მწყდება გული, რომ ქვეყანა იცლება და უკან მოხედვა არავის უნდა. იმედია, ოდესმე საქართველო დალაგდება და ჩვენს ნიჭიერ ახალგაზრდებს ძლიერი ქვეყნის ასაშენებლად თითო აგურის დადების შესაძლებლობა მიეცემათ. მთავარია, გვიანი არ იყოს...