"რუსეთი უკვე დამარცხებულია, მთავარია, ეყოლება თუ არა ამ ომს მოგებული"

აღმოსავლეთით კონტრშეტევის პარალელურად, უკრაინის არმია ქვეყნის სამხრეთით, ზაპოროჟიეს რეგიონში წინსვლაზეც იუწყება. ISW-ს ინფორმაციით, უკრაინამ 5 კვირაში თითქმის იმდენი ტერიტორია დაიბრუნა, რამდენიც რუსეთმა 6 თვეში დაიპყრო. ბრიგადის გადამდგარი გენერალი გიორგი სურმავა უკრაინის კონტრშეტევასა და მხარეთა შესაძლებლობებს აფასებს. - კონტრშეტევა, ძალიან მცირე გამონაკლისების გარდა, არასდროს არის აღმავალი, ტალღისებურია ხოლმე - ხან წინსვლაა, ხან პაუზა. ამ ეტაპზე უკრაინას ხარკოვის მიმართულებაზე კონტრშეტევაზე აქვს აქცენტი და წინსვლა ნამდვილად ჰქონდა, თუმცა მას შემდეგ დიდი დრო გავიდა და მნიშვნელოვანი არც ერთ მხარეს არაფერი მომხდარა. რუსებმა რამდენიმე თვის განმავლობაში ბახმუტი სრულად ვერ აიღეს. ასე რომ, დიდი ხანია მიმდინარეობს პოზიციური ბრძოლები ეფექტური წინსვლის გარეშე. უკრაინული მხარე ამბობს, რომ ჯერ კიდევ მაფორმირებელი ოპერაცია, ანუ ძირითადი შეტევისთვის მზადება მიმდინარეობს. ოპერატიულ-სტრატეგიული დაჯგუფების მეთაურმა ალექსანდრ ტარნავსკიმ თქვა, კონტრშეტევა ნელი ტემპით მიმდინარეობსო. მისი განცხადება სიფრთხილესაც გულისხმობს და დასავლეთისთვის იმის თქმასაც, რომ შეიარაღება სინქრონულად მოხდეს და არა ნაწილ-ნაწილ. ფრონტის ხაზზე გარდატეხა იმაზეა დამოკიდებული, როგორ შეძლებს ერთი მხარე მეორის ჩიხში მოქცევას. ამას რუსეთი ვერ შეძლებს, რესურსი აღარ შერჩა, მაგრამ უკრაინის კონტრშეტევა რაც არ უნდა ენთუზიაზმზე, პატრიოტიზმსა და მოტივაციაზე იყოს დაფუძნებული, სათანადო შეიარაღების გარეშე შედეგიანი ვერ იქნება. უკრაინას საცეცხლე მხარდაჭერა სჭირდება - საჰაერო, საარტილერიო-სარაკეტო, ჰაერსაწინააღმდეგო, რაც საკმარისად არა აქვთ. მოწინააღმდეგეს პოზიციები მომზადებული აქვს და თუ არ აიძულე იქაურობა დაცალოს, ცოცხალი ძალა არ გაუნადგურე და უკან არ დაახევინე, კონტრდარტყმისას უდიდესი დანაკარგი გარდაუვალი იქნება. რაც შეეხება დასავლეთს, ევროპას, მისი მხარდაჭერის გარეშე უკრაინა ამდენს ვერ გაუძლებდა. ევროპაც და შტატებიც დემოკრატიული ქვეყნებია და იქ გადაწყვეტილების მიღება ისე არ ხდება, როგორც თუნდაც რუსეთში, პუტინი რომ გადაწყვეტს, ვის დაარტყას და ვის არა. დასავლეთში მსჯელობით, პოზიციების შეთანხმებით იღებენ გადაწყვეტილებებს. F 16-ები კიდევაც რომ ჰქონდეთ გადასაცემად გამზადებული, უცებ ვერ გადასცემენ - ერთ თვითმფრინავს მხოლოდ სააეროდრომო მომსახურებისთვის რამდენიმე ათეული სპეციალისტი სჭირდება, კადრებსაც ხომ არ გამოაყოლებენ, უკრაინელები უნდა მოამზადონ. მოსამზადებელია მფრინავთა შემადგენლობაც და ინფრასტრუქტურაც, რასაც დიდი დრო მიაქვს. გარდა ამისა, ეს თვითმფრინავები აეროდრომებზე ან ანგარებში კი არ დგას, სპეციალურად უკრაინისთვის უნდა გამოყონ. სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე, ასე ხელაღებით ვერ გადასცემენ. მაგალითად, პოლონეთმა რომ გადასცეს, თავად რომ არ შეექმნება პრობლემა, ამის გარანტია არის? ითქვა, საწყის ეტაპზე სამი-ოთხი მაინც გადასცენო, მაგრამ ომში გარდატეხის შესატანად ორი-სამი ესკადრილია მაინც არის საჭიროა, რათა ფრონტზე ვითარება შეიცვალოს. ითქვა, ტექნიკური პერსონალის მომზადება დაწყებულია, მფრინავებსაც პოლონეთში ამზადებენო, რასაც, სულ მცირე, სამი თვე მაინც სჭირდება. მანამდე, ალბათ, ტექნიკურ პერსონალს მოამზადებენ. ერთი მფრინავის მომზადება ათეულობით მილიონი დოლარი ჯდება. ამასთანავე, ამ ქვეყნებსაც აქვთ ნორმატივები, რომლის ქვემოთ ჩამოსვლა არ შეიძლება. დაეხმარნენ და ეხმარებიან კიდეც, დანარჩენ საბრძოლო ტექნიკას კი დაგროვება, შექმნა და კადრების მომზადება სჭირდება. ომში ნებისმიერი წუთი მნიშვნელოვანია, მაგრამ სამი მიზეზია, რაც უნდა გავითვალისწინოთ - ბიუროკრატია, პირადი, ტექნიკური შემადგენლობისა და ინფრასტრუქტურის მომზადება და მარაგების ფიზიკური არსებობა. ასეთი მასშტაბის ომისთვის, ამასთანავე, შედეგიანი კონტრშეტევისთვის საკმარისი მარაგის შექმნა იოლი არ არის. - უკრაინულ მხარეს ტერიტორიების გათავისუფლება დანაღმულ ადგილებში უწევს. როგორც სპეციალისტები ამბობენ, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ მსგავსი შემთხვევა არც ერთ ფრონტზე არ ყოფილა... - მოწინააღმდეგის შესაჩერებლად, კონტრმობილურობისთვის, საინჟინრო ფეთქებადი თუ არაფეთქებადი საშუალებები პირველივე ომებიდან გამოიყენებოდა. თუმცა მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ მართლაც უპრეცედენტო კინეტიკური მოქმედებებია. ერაყშიც დანაღმეს დიდი ტერიტორია, მაგრამ ათას კმ-ზე მეტ ფრონტზე ერთდროული მოქმედებები სხვადასხვა მიმართულებაზე არსად ყოფილა. როგორც ჩანს, რუსეთს არ ჰქონდა იმედი, რომ აღებულ ტერიტორიებს შეინარჩუნებდა და როგორც სჩვევია, ამ ტერიტორიების საინჟინრო თვალსაზრისით მომზადება მოასწრო. უკრაინელები და "რუსი მოხალისეები" ბელგოროდი-ბრიანსკის მიმართულებით იმიტომ უტევდნენ, რომ ბრძოლის ხაზის გაგრძელებას ცდილობდნენ, რათა რუსეთისთვის ერთ ადგილზე ძალების კონცენტრაციის საშუალება არ მიეცათ, თავდაცვის ხაზი გაეჭიმათ და სუსტი ადგილი შეერჩიათ, საიდანაც დაარტყამდნენ. რუსეთმა კახოვკის კაშხლის აფეთქებით სამხრეთის მხრიდან ხერსონამდე თავსატეხი მოიშორა. უკრაინას პატარა პლაცდარმი კი აქვს დაკავებული, მაგრამ ეს უფრო ყურადღების გადატანას ემსახურება. მასშტაბური შეტევა ორი-სამი თვის განმავლობაში ვერ მოხერხდება. უკრაინის მაფორმირებელი ოპერაციები სწორედ ამას ემსახურება, სუსტი ადგილის პოვნას ცდილობენ. ეს მხოლოდ ფრონტის ხაზი არ არის, სიღრმეშიც უნდა დაარტყან. რუსეთს შეიარაღების ნაწილი, დრონები და ზუსტი დამიზნების იარაღი, "კალიბრები", "ისკანდერის" ტიპის რაკეტები, გახარჯული აქვს. სანქციების გამო იარაღის წარმოება უჭირს, ამიტომაც მათი გამოყენების ინტენსივობა შეამცირა. მხოლოდ ტალღისებურად იყენებს, ეტყობა, იმის მიხედვით, თუ როგორ მიაწვდიან, კერძოდ, ირანი. სათათრეთში ირანული დრონების ქარხნის მშენებლობა ჯერაც მიმდინარეობს, ამიტომაც ისევ ირანზე არიან დამოკიდებული. ასევე გაირკვა, რომ შენახვის პირობები კარგად არ იყო დაცული, არმიაში კორუფცია ყვავის, ბევრი გაძარცული და გაყიდული დახვდათ. სამხედრო მანქანების, ტანკების, ჯავშანტრანსპორტიორების ნაწილები, რომლებიც სამოქალაქო წარმოებაში გამოიყენება, გაყიდეს. თ-62 და თ-65-ების გამოყენება დაიწყეს, თუმცა არც არის სანდო, 20-30 წლის განმავლობაში უმოქმედო მძიმე ტექნიკის ამუშავება და წინა ხაზზე მიწოდება ადვილი და მით უფრო, უსაფრთხო არ არის. კი ცდილობენ შევსებას, მაგრამ იმავე კონვეიერული რეჟიმით ვეღარ ახერხებენ. სანქციების გამო თანამედროვე იარაღსაც ვერ აწარმოებენ. რაც ჰქონდათ, მოიპარეს და კონტრაბანდად გაყიდეს. ტექნიკურ პრობლემებს ემატება შეიარაღებულ ძალებში უმძიმესი მდგომარეობა. პირველი დღეების შემდეგ წინსვლა რომ შეჩერდა, ბუნტი ატყდა, რატომ არ მივდივართ წინო, და ის გენერლები, რომლებიც წინა ხაზიდან მოშორებით უნდა ყოფილიყვნენ, იძულებული გახდნენ, ინიციატივა თავიანთ თავზე აეღოთ - სამხედროები არაადამიანური პირობების, საბრძოლო მასალის, ამუნიციის, საკვების უქონლობის გამო ბრძოლაზე უარს ამბობდნენ, გენერლები კი მათ ბრძოლისკენ მოუწოდებდნენ. უკრაინას დაზვერვისგან ჰქონდა ინფორმაცია რუსი გენერლების წინა ხაზზე ყოფნის შესახებ და ისინი ჩახოცეს. უამრავი გენერალი დაკარგა რუსულმა არმიამ, რაც მიანიშნებს, რომ მეთაურობაში მართვა-კონტროლი მორყეულია და ეს უფრო მწვავედ იჩენს თავს. რუსულ არმიაში მართვის პრობლემა ყოველთვის იყო, საბჭოთა დროიდან დედოვშჩინა, სუიციდი არმიის სენად ითვლებოდა, მაგრამ ახლანდელი ვითარება სხვაგვარია - ეს არის პირველი მასშტაბური ომი, რომელშიც რუსული არმია მარცხდება. სავარაუდო მონაცემების თანახმად, უკრაინაში თითქმის 200 ათასი რუსი ჯარისკაცი დაიღუპა ან დაიჭრა, ბახმუტში ინტენსიური ბრძოლებისა და უკრაინის არმიის კონტრშეტევის გამო ეს რიცხვი გაიზრდებოდა. რუსეთის ეკონომიკური და სოციალური პირობების გათვალისწინებით, ვეტერანების რეაბილიტაციის არავითარი პერსპექტივა არ არსებობს, თან მათი ნაწილი (უმეტესი თუ არა) ომის პარალელურად, ძალადობის მსხვერპლიც არის, პოსტტრავმული სინდრომი არსად მიდის - ასიათასობით რუს ჯარისკაცს დასჭირდება ფსიქიკური სამედიცინო მომსახურება, რისი მზაობაც რუსეთში არ არის. პუტინი ელოდა, რომ ომი ხანმოკლე იქნებოდა და მისი არმია იოლად გაიმარჯვებდა. ახლა ვითომ ცდილობენ ააშენონ ან გააუმჯობესონ სამედიცინო დაწესებულებები, რათა ჯარისკაცებს დაეხმარონ, მაგრამ ეს ხანგრძლივი პროცესია. ამას დაემატა "ვაგნერის" აჯანყებაც, რომელმაც მხოლოდ პუტინს კი არა, მთლიანად რუსეთს უდიდესი დარტყმა მიაყენა. "გაზპრომსაც", კადიროვსა და სხვებსაც ჰყავთ გასამხედროებული კერძო დაჯგუფებები და ყველა მათგანი რუსეთის ხელისუფლებისთვის ნელი მოქმედების ბომბია და არავინ იცის, ვის მხარეს დადგებიან. - ფინეთი ნატოს ახალი წევრი გახდა, რის შედეგადაც რუსეთთან ნატოს საზღვარი ორჯერ გაიზარდა, შვედეთიც სულ მალე ოფიციალურად შეუერთდება ალიანსს. საქართველო სად არის ამ სიტუაციაში? - არავინ ელოდა, რომ უკრაინას ალიანსში ახლა მიიღებდნენ, თქვეს, მანამდე სულ ცოტა, ომი უნდა დამთავრდესო. არადა, ომის დამთავრების შემდეგ შეიძლება არც დასჭირდეს მაპი. ამ მხრივ, უკრაინისთვის ახალი არაფერი უთქვამთ, მაგრამ შეიარაღებას, ფინანსურ, მორალურ, ეკონომიკურ დახმარებას დაჰპირდნენ. თუ სამიტის შედეგებზე ვისაუბრებთ, ეს ძალიან კარგი შედეგია. რაც შეეხება საქართველოს ნატოში მიღებას, ომში გახვეულ უკრაინაზე არ თქმულა რამე გადამწყვეტი, ჩვენ რისი მოლოდინი უნდა გვქონოდა?! გაწევრების გზაზე, ვფიქრობ, არც წინსვლა გვქონდა და არც უკუსვლა, ისევ იქ ვართ, სადაც ვიყავით. ახალი მსოფლიო წესრიგი ყალიბდება, ჩვენ კი დინებას მივყვებით. არადა, რუსეთის უკრაინაზე თავდასხმის შემდეგ ნატო ნამდვილად გაძლიერდა - ფინეთი და შვედეთი საკმაოდ დიდი ძალაა. ფინეთი პატარა სახელმწიფოა, მაგრამ ისეთი შეიარაღებული ძალები ჰყავს, ბევრ განვითარებულ ქვეყანას შეშურდება. გარდა ამისა, რუსეთი ამ ომმა, ფაქტობრივად, გამოშიგნა, თუმცა, როდესაც ომის დასრულებაზე ვსაუბრობთ, ვგულისხმობთ უკრაინის ზარალს, თორემ რუსეთმა ვერც ერთ სტრატეგიულ მიზანს ვერ მიაღწია - დეკლარირებული ჰქონდა, რომ ნატოს წინსვლა და მისი საზღვრებთან მოახლოება უნდა შეეჩერებინა და პირიქით მოხდა - ჩრდილოეთით, ნატოს წევრ ნორვეგიასთან, რამდენიმე ათეულკილომეტრიანი სახმელეთო საზღვარი ჰქონდა. ფინეთისა და შვედეთის ნატოში შესვლით კი ბალტიის ზღვა, ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკებით, ნატოს საზღვარი გაუხდა. უკრაინაზე თავდასხმით დასავლეთ საზღვარზე, ბელარუსის გარდა, ნორვეგიისა და ბულგარეთის ჩათვლით, ათობით მტრული სახელმწიფო მიიღო. სხვა საკითხია, უკრაინისთვის როგორ, რა დანაკარგით დასრულდება ეს ომი - ტერიტორია და ინფრასტრუქტურა აღდგება, მაგრამ მოსახლეობის პროდუქტიული ნაწილი, რომელსაც ქვეყანა უნდა ეშენებინა, იღუპება. ასე რომ, მთავარია, უკრაინამ გაუძლოს და გადაიტანოს, თორემ რუსეთი უკვე დამარცხებულია, მთავარია, ეყოლება თუ არა ამ ომს მოგებული.