“როცა იცი, რომ ხალხის ნდობა გაქვს, შეგიძლია ქუჩაში გახვიდე და არავისი გეშინოდეს. სანდრასავით არ ხარ, რომელიც ორი დაცვით მიდის თუნდაც, "პარიკმახერთან" - რას ამბობდა სალომე ზურაბიშვილი, სანამ პრეზიდენტი გახდებოდა
არქივი, ჟურნალი "გზა", ინტერვიუ ჩაწერილია 2017 წლის მარტში
რას ამბობდა სალომე ზურაბიშვილი, სანამ პრეზიდენტი გახდებოდა
“როცა იცი, რომ ხალხის ნდობა გაქვს, შეგიძლია ქუჩაში გახვიდე და არავისი გეშინოდეს. არ ხარ როგორც სანდრა, რომელიც ორი დაცვითა და ორი ჯიპით მიდის თუნდაც, "პარიკმახერთან". როცა ასეთ მდგომარეობაში ხარ, ალბათ, ჯობია, იმ ქვეყანაში საერთოდ არ დარჩე”
ინტერვიუ (2017 წ.) სალომე ზურაბიშვილთან:
- მიმაჩნია, რომ ჩვენი ევროპული გეზი და გაევროპელება დადებითი მოვლენაა. ის გზაა, რომელსაც საქართველო ყოველთვის ირჩევდა, საკუთარ თავს ევროპულ ქვეყნად მიიჩნევდა და ამდენად, ვიზალიბერალიზაცია სრულიად ლოგიკური მცდელობაა ამ გზაზე სტაბილური მსვლელობისკენ. ოღონდ, ვიზალიბერალიზაცია უცებ არ უნდა გავხადოთ რაღაც ისეთი, ყველაფრის მომცველი და ყველაფრის გადამწყვეტი, თითქოს ამის მერე, სამოთხე იწყება. ასე არ იქნება, ეს არის მოგზაურობის გამარტივება ბევრი ადამიანისთვის, მეტადრე, ახალგაზრდებისთვის. მესმის და მიხარია ისიც, რომ საკონსულოებში უსიამოვნო მომენტების თავიდან აცილება მოუწევთ. კონტროლი კვლავ იქნება, მაგრამ არა იმავე ფორმის, უფრო - ფაქტობრივი. საზოგადოება საკმარისად ინფორმირებული და გაფრთხილებული უნდა იყოს იმის თაობაზე, რომ ვიზალიბერალიზაცია ტურისტული, კულტურული მიზნისაა, ჩავიდნენ, ის ქვეყნები, იქაური რეალობა გაიცნონ და იცოდნენ, სამომავლოდ რამდენად მისაღები იქნება მათთვის, სწავლის თუ მოგზაურობის სურვილის შემთხვევაში. არალეგალურად მუშაობის იმედი კი ნუ ექნებათ, ნებისმიერი გადაცდომა დასჯადია. არალეგალების მიმართ მიდგომები კი უფრო და უფრო მკაცრდება. ჩვენთვის ყველაზე აუცილებელი ევროპის აქ შემოტანაა, იმ სტანდარტების დაგეგმვაა, რომელიც ქმნის ევროპას და რომელიც ჩვენ გვჭირდება - შრომის, უსაფრთხოების, ჰაერის დაცულობის, ეკოლოგიური, სურსათის უსაფრთხოების და ა.შ. ევროპა იყოს იქ, სადაც არის, ჩვენ თავისუფლად ვიაროთ და გვქონდეს საქმიანი, ბიზნეს ურთიერთობები.
- დეპუტატურ საქმიანობაზეც ვისაუბროთ. როგორ შეეგუეთ საპარლამენტო მუშაობას?
- ჯერ კიდევ შეჩვევის და გარკვევის პროცესში ვარ, რეალურად რისი გაკეთება შეუძლია ჩემს პოზიციაში მყოფ დეპუტატს, რომელიც მაჟორიტარია და დამოუკიდებელია, მის უკან კი სტრუქტურები არ დგას - არც პარტიული, არც სხვა რესურსი, რაც სხვებს აქვთ. ძალიან საჭირო და საინტერესოა საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობა, მოქალაქეობის არჩამორთმევის საკითხის ერთ-ერთი ინიციატორი ვარ. განსხვავებული მოსაზრება მაქვს საპრეზიდენტო და საარჩევნო სისტემებზე, ასევე არ ვემხრობი, მაგალითად, მაჟორიტარობის სისტემის გაუქმებას. მიმაჩნია, რომ საჭიროა. ეს ის სისტემაა, რომელიც ამომრჩევლისთვის ყველაზე სასურველია, მათ კარგად უნდა ავუხსნათ, რას ნიშნავს პარტიული და მაჟორიტარული სისტემა, რომელიც უფრო მეტად პიროვნებებსა და მათთან ურთიერთობაზეა დაფუძნებული. ეს სისტემა ყველა იმ ქვეყანაში არსებობს, რომელიც ძალიან დემოკრატიულად ითვლება. ყველაზე არადემოკრატიულად აღიარებული ევროკავშირის პარლამენტის სისტემაა, რადგან ისინი სიებით არიან არჩეულნი. იმიტომაც თვლის ევროპული საზოგადოება, რომ ევროპარლამენტი მათ არ წარმოადგენს. ყოველთვისაა საუბარი იმაზე, რომ ევროპარლამენტსა და მოქალაქეებს შორის, დიდი დისტანციაა, არანაირი კომუნიკაცია.
ამიტომ, სანამ ნაჩქარევი ტემპით ერთ სისტემაზე გადავალთ, ამაზე უნდა ვიფიქროთ. მეტადრე, ქვეყანაში, სადაც პარტიები რეალურად არ არსებობენ, ტრადიციები დასახელებაში უფროა, ადამიანები ერთიდან მეორე პარტიაში იმის მიხედვით გადადიან, თუ სად მეტი შანსი აქვს, განსაკუთრებით, რეგიონებში. სიფრთხილის მომხრე ვარ. დამოუკიდებელი დეპუტატის ძალა, რომ რეალობა მისი მოსაზრებებით შეცვალოს, შეზღუდულია. ერთი ხმა მაქვს, რომელიც შეიძლება გარკვეულად მნიშვნელოვანი იყოს, მაგრამ რომელიმე საკითხზე უმრავლესობის პოზიცია თუ უკვე შექმნილია, იქ ჩემი წონა ლიმიტირებულია. ასეთია, მაგალითად, საპრეზიდენტო არჩევნების საკითხი, სადაც მე ვრჩები იმის მომხრე, რომ იგი ხალხმა უნდა აირჩიოს. დღეს გაუგებარია, თუ რა არის რეალურად ამ ტიპის პრეზიდენტის როლი ჩვენს სისტემაში.
- ცოტა ხნის წინ, გამოკითხვის შედეგად, ერთ-ერთ ყველაზე სანდო პარლამენტარად დაგასახელეს, არჩევნებამდე - ყველაზე სასურველ პარლამენტარად. თქვენთვის რამდენად მნიშვნელოვანია ხალხის ასეთი ნდობა და როგორ ფიქრობთ, რა განაპირობებს ამას?
- ეს არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, ეს არის ის, რაც ყველაზე დიდ ძალას გაძლევს, ანუ როცა იცი, რომ ხალხის ნდობა გაქვს, შეგიძლია ქუჩაში გახვიდე და არავისი გეშინოდეს. არ ხარ როგორც სანდრა, რომელიც ორი დაცვითა და ორი ჯიპით მიდის თუნდაც, "პარიკმახერთან". როცა ასეთ მდგომარეობაში ხარ, ალბათ, ჯობია, იმ ქვეყანაში საერთოდ არ დარჩე. მით უმეტეს, როცა პოლიტიკური ფუნქციაც არ გაქვს. ჩემი აზრით, სხვა არაფრის არ უნდა გეშინოდეს, თუ არა ხალხის და თუ ხალხის გეშინია, მაშინ ჯობია იქ არ იყო. ეს ისე, გაკვრით (იცინის). ნდობა არის მთავარი და ეს მოდის დამოკიდებულებიდან. მაჟორიტარის ოფისში საინტერესო მუშაობა მიდის. აქ კვირაში ერთი დღე ვარ და მოქალაქეებს ვხვდები. ეს მათთან ურთიერთობის ერთ-ერთი ფორმაა და მცდელობა, რომ პრობლემების გადაწყვეტაში დავეხმარო. ჩემი ბერკეტები ძლიერი არ არის, მაგრამ რაღაცების გაკეთება მაინც შეიძლება. მთავარი ოფისიდან გასვლაა, ქალაქში და უბანში, სადაც შენი მანდატი მოქმედებს და ყველა იმ ადამიანთან შეხვედრა, რომელიც ამ უბანს ქმნის. ამ კუთხით, აქტიურად ვხვდები მაცხოვრებლებს, ეს იქნება ბიზნესის, კულტურის, საგანმანათლებლო თუ სხვა მიმართულებით. მათთან ერთად, კონკრეტული გეგმები მაქვს, რაზეც ჯერ არაფერს ვიტყვი, პრესკონფერენციით ვამცნობ საზოგადოებას.
- როგორც ვიცი, მალე იუბილე გაქვთ - 18 მარტს, როგორ აღნიშნავთ ხოლმე ამ დღეს და რომელი იყო თქვენს ცხოვრებაში ყველაზე გამორჩეული დაბადების დღე?
- დაბადების დღეების აღნიშვნა დიდად არ მიყვარს, ბოლო პერიოდში, განსაკუთრებით, გასაგები მიზეზის გამო. უკვე კარგა ხანია, რაც ჩემს დაბადების დღეს არ ვიხდი, ჩემს ქალიშვილთან ერთად აღვნიშნავ ხოლმე სადმე, მისი დაბადების დღე 22 მარტსაა, ამიტომ რომელიმე შუალედურ დღეს ვირჩევთ, რომელიც ორივესთვის ხელსაყრელია და რაიმე ფორმით ვიხდით. წელს გუდაურში წასვლა გადავწყვიტეთ.
- ამჟამად რას საქმიანობენ თქვენი შვილები საფრანგეთში?
- ქალიშვილი ჟურნალისტია, თქვენი კოლეგა, საფრანგეთის საერთაშორისო ტელევიზიაში მუშაობს, რომელიც ორენოვანია - ფრანგულ-ინგლისური, უცხოეთისთვის მაუწყებლობს და იქ უკვე ექვსი წელია მუშაობს, ამჟამად, სპორტული განყოფილების უფროსია. ადრე, საერთაშორისო საკითხების კუთხით მუშაობდა და ალბათ, მომავალში კვლავ ამას დაუბრუნდება, როცა ეს სპორტული გატაცება გაუვლის. ჩემი ვაჟი კი დიპლომატია, საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში, ამჟამად ლონდონშია, საფრანგეთის საელჩოში, ადრე გაეროში იყო, შემდეგ სად იქნება ვნახოთ.
- რა იყო თქვენთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი შვილების აღზრდის საკითხში? ის, რამაც შემდგომში მათი ცხოვრებისეული წარმატება განაპირობა.
- მათი კარგად აღზრდა იყო პრიორიტეტული, ღირებულებებითა და წესიერებით. იცოდნენ, რომ მათი წარმატება და ცხოვრება მათ ხელშია, ყველაფერი მათზეა დამოკიდებული. შესაძლოა, შენ ხელი შეუწყო, მაგრამ მათ მაგიერ ვერაფერს გააკეთებ და მე მგონი, რომ მიხვდნენ (იცინის).
- თქვენი პარიზული ბავშვობაც გაიხსენეთ... რა გასწავლათ იმ გარემომ, რომელშიც თქვენ აღიზარდეთ?
- მაშინდელი პარიზული ემიგრაცია ძალიან შეკრული იყო, ცოტანი ვიყავით და ყველა ერთმანეთს ედგა მხარში. მართალია, პოლიტიკური უთანხმოებებიც იყო, მაგრამ ამავე დროს, იყო ერთიანობა, რაც ახლა შედარებით დაკარგულია... ბევრად უფრო დაყოფილები არიან. აქედან გამომდინარე, დიდი ძალისხმევა იყო იმისათვის, რომ ენა ყოფილიყო შენარჩუნებული, კულტურა, რელიგია, პარიზში ერთადერთი ეკლესია იყო, მამაჩემის და ორი სხვა ქართველის დაარსებული, რომელსაც ცოტა ხნის წინ 80 წელი შეუსრულდა და მისი მოძღვარი იყო მამა გრიგოლ ფერაძე, რომელიც დღეს უკვე ცნობილია. ეს ყველაფერი განსაკუთრებულ გარემოს ქმნიდა, სადაც ვალდებულება და განცდა, რომ ქვეყანას უნდა ემსახურო, უფრო ძლიერად იყო, ვიდრე ნებისმიერ სხვა გარემოში აღზრდილი ადამიანისთვის. ზოგიერთ საკითხზე საუბარიც არ შეიძლებოდა. იმავე პერიოდში, ბევრად დიდი წნეხის ქვეშ იზრდებოდნენ ადამიანები. ამდენად, ამ თავისუფლებით და ამ განწყობით, შესაძლოა, სხვანაირადაც აღვიზარდეთ. ამ ყველაფერმა, ცხადია, პროფესიის არჩევაზეც იქონია გავლენა, მაგრამ სხვა საქმიანობაც რომ ამერჩია, ალბათ საქართველოს სამსახურში გამოვიყენებდი. თუ შენს ქვეყანას სჭირდები და სანამ სჭირდები, იქ უნდა იყო. იმ დროს ვთვლიდი, რომ დიპლომატია იყო ყველაზე საჭირო, მიმზიდველი პროფესია და ძალიან მომწონდა.
- მრავალფეროვანი და საინტერესო ბიოგრაფია გაქვთ, რომელ პერიოდს მიიჩნევთ, ასე ვთქვათ, საეტაპოდ? რომელიც წარმატებისკენ მიმავალ გზაზე თქვენთვის გამორჩეული იყო.
- საზღვარგარეთ გატარებული წლებიდან, რომში მუშაობის პერიოდს გამოვარჩევდი. რადგან მაშინ ყველაზე ახალგაზრდა, ლაღი ვიყავი. დიპლომატიური სამსახურის პირველი წლები იყო, ჩემთვის ყველაფერი ახალი იყო. როცა 21 წლის ხარ, თავისუფალი და საინტერესო სამსახური გაქვს, რომში ცხოვრობ, ყველაფერი სხვანაირად გიხარია. ცხოვრების შესანიშნავი პერიოდი იყო, დიდად არაფერი მაწუხებდა. საინტერესო და განსხვავებული კი აფრიკაში გატარებული თითქმის ოთხი წელი იყო, სადაც მარტო წავედი ჩემს შვილებთან ერთად. ბევრი მოგონება გვაკავშირებს იქაურობასთან.
- როგორი პირობები იყო იქ?
- სხვათა შორის, ძალიან კარგი, ლამაზი სახლი გვქონდა, აუზი, მოსამსახურეები გვყავდა, ამ მხრივ, არაფერი გვაკლდა. გარემო იყო რთული, დაძაბული, რადგან ომის პერიოდი იყო და ნებისმიერ დროს შეიძლებოდა მომხდარიყო რაიმე ისეთი. მომხდარა კიდეც. პოლიტიკური სიტუაცია და თვითონ ქვეყანაც საინტერესო იყო, მისი დათვალიერებაც შეიძლებოდა გარკვეულ პერიოდებში. ეს ჩემი პირველი და ბოლო ჩასვლა იყო აფრიკაში, მას მერე იქ არ მიცხოვრია. თუმცა, სხვადასხვა სახის ვიზიტი მქონია. მაშინდელი გამოცდილება მართლაც სხვანაირი იყო.
- რატომ დათანხმდით აფრიკაში მუშაობას?
- მე თვითონ ავირჩიე, მაინტერესებდა.
- ახლანდელი გადასახედიდან როგორ აფასებთ იმ პერიოდს და თქვენს გადაწყვეტილებას, როცა უკვე საქართველოში ჩამოსვლის სურვილი გამოთქვით?
- აქ ჩამოსვლა ჩემი სურვილი იყო და ვითხოვე, რომ თუ ამის საშუალებაა და საწინააღმდეგო არავის არაფერი ექნება, წავალ-მეთქი. ყველაზე მეტად ის მაინტერესებდა, თუ როგორ წარიმართებოდა საქართველოს აწმყო და მომავალი. თანაც, უკვე მოსული იყო ის დრო, როდესაც ელჩად უნდა წავსულიყავი სადმე. ვიცოდი, რომ მაშინდელი ელჩის უფლებამოსილებასაც ვადა ეწურებოდა, ჩემი წარმოშობა და ვინაობა ყველამ იცოდა და ვიკითხე, თუ თქვენთვის მისაღებია, რომ საქართველოში ქართველი ელჩი გყავდეთ, მე მზად ვარ-მეთქი. იფიქრეს, იმსჯელეს და ბოლოს გადაწყვიტეს, რომ საწინააღმდეგო არაფერი ჰქონდათ. ეს არც მაშინ მინანია, არც ახლა. ამას მეორე შემოთავაზება მოჰყვა - მინისტრობის, რომელსაც ასევე არ ვნანობ, ამ გადასახედიდანაც იგივეს გავაკეთებდი - დავთანხმდებოდი. იმიტომ, რომ ცხოვრებაში, რომელიც ამ ფორმით, მიზნით, იდეებითა და იდეალებით გაატარე, როცა გეუბნებიან, რომ ეს ქვეყნისთვის საჭიროა, თქვა, რომ - არა, ბოდიში, მე რაღაც უფრო კომფორტული კარიერა მელოდება საფრანგეთში, არასწორია. ამის მერე, არაერთხელ მქონდა წასვლის საშუალება, იგივე კარიერა მელოდებოდა, ბევრჯერ უთქვამთ - როცა გნებავთ, დაბრუნდითო. თვითონ სისტემაა საფრანგეთში ისე მოწყობილი, რომ როცა საჯარო სამსახურების კონკურსი ჩაბარებული გაქვს, ადგილი ცხოვრების ბოლომდე გეკუთვნის, მუდმივია. ასე რომ, ის საფრთხე, რომ მე სამსახურის გარეშე დავრჩებოდი, არ არსებობდა. წყნარად და მშვიდად დავუბრუნდებოდი სხვა საელჩოს, სხვაგან დამნიშნავდნენ, მეტადრე, მთელ ამ პერიოდში, დიპლომატიურ სამსახურში ქალების ნაკლებობა იყო და არის კიდეც, საფრანგეთშიც და სხვაგანაც. გაეროში მიღებული გამოცდილების მერეც, ქართულ პოლიტიკაში დავბრუნდი და გაეროს ამ სამსახურში თუ წავედი, მხოლოდ იმიტომ, რომ იმ პერიოდში ჩემი აქ ყოფნით ვერაფერს ვაკეთებდი. ეს არ იყო სადმე დაბრუნება, ეს იყო დამატებით გამოცდილების მიღება იმის მოლოდინში, თუ როდის იქნებოდა აქ ისეთი სიტუაცია, რომ მე რაიმე გამეკეთებინა. როცა გამოჩნდა, დავიწყე იმაზე ფიქრი, როგორ, რა ფორმით და რანაირად უნდა მემოქმედა. მოკლედ, დღეს აქ ვარ და ხვალაც (იცინის).
- როგორია თქვენი ერთი არასამუშაო დღე?
- შეიძლება ითქვას, თავისუფალი არასდროს ვარ, სხვადასხვა ფორმის საქმიანობაა პარლამენტში, კომიტეტებში, ოფისში, უბანში, ბევრი სიახლეა, სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებს ვხვდები და მათგან ბევრ ინფორმაციას ვიღებ, მათთან ურთიერთობა საინტერესოა. ამდენად, არასამუშაო დღეც თითქმის არ მაქვს. ჩემი ქალიშვილის ჩამოსვლისთვის გავითავისუფლებ თავს და სხვას არ მივცემ საშუალებას, რომ ხელი შემიშალოს (იღიმის). მაგრამ სხვა დროს, როცა აქ მარტო ვარ და შვილები არ არიან, თუ შედარებით თავისუფალი და ნაკლებ დატვირთული ვარ, მეგობრებს ვხვდები, ეს ძალიან მიყვარს, მნიშვნელოვანია. სპორტით ვარ დაკავებული - როცა შემიძლია და სადაც შემიძლია, ცხენით ჯირითი მიყვარს ზაფხულში, თბილისში უკვე ასეთი ადგილები აღარ არის ადვილად მისასვლელად, მაგრამ ზოგჯერ დავდივარ. ახლა ცურვით ვარ გატაცებული. ფეხით სეირნობა მიყვარს. მართალია, თბილისი დღევანდელ დღეს ისე არ არის მოწყობილი, რომ მაინც და მაინც სასიამოვნო იყოს აქ სიარული, მაგრამ მაინც დავდივარ. ამ საკითხს უნდა მივხედოთ, ისევე, როგორც ბევრ სხვა პრობლემას, რომ ჩვენი ქვეყნის მომავალი და ხალხის კეთილდღეობა უკეთესი მიმართულებით წავიდეს.
ჟურნალი "გზა", თამთა დადეშელი