"ეს უბრალო ექსპედიცია არაა" - რას ჰყვება პირველი ქართველი მეცნიერი, რომელიც ანტარქტიდის კონტინენტზე მიემგზავრება? - კვირის პალიტრა

თით­ქმის ხუ­თწ­ლი­ა­ნი ლო­დი­ნის შემ­დეგ, გლა­ცი­ო­ლო­გი (მყინ­ვა­რე­ბის სპე­ცი­ა­ლის­ტი), ავ­სტრა­ლი­ის მო­ნა­შის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის მეც­ნი­ე­რი და ილი­ას სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ასო­ცი­რე­ბუ­ლი პრო­ფე­სო­რი ლე­ვან ტი­ე­ლი­ძე მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას მი­ი­ღებს 2023-2024 წლე­ბის ავ­სტრა­ლი­ის ან­ტარ­ქტი­კულ პროგ­რა­მა­ში. ექ­სპე­დი­ცია, რომ­ლის მი­ზა­ნია აღ­მო­სავ­ლეთ ან­ტარ­ქტი­დის ერთ-ერთი უდი­დე­სი - დენ­მე­ნის მყინ­ვა­რის კომ­პლექ­სუ­რი შეს­წავ­ლა, და­ახ­ლო­ე­ბით ორ­თვე­ნა­ხე­ვა­რი გაგ­რძელ­დე­ბა.

"დენ­მე­ნის მყინ­ვა­რი ან­ტარ­ქტი­დის ერთ-ერთი უდი­დე­სი მყინ­ვა­რია და ვი­ნა­ი­დან კლი­მა­ტის ცვლი­ლე­ბის მი­მართ ძა­ლი­ან მო­წყვლა­დია, გად­ნო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში მხო­ლოდ ამ მყინ­ვარს აქვს მსოფ­ლიო ოკე­ა­ნის დო­ნის 1,5 მეტ­რით აწე­ვის პო­ტენ­ცი­ა­ლი. კვლე­ვის პრო­ცეს­ში ასე­ვე შე­ის­წავ­ლე­ბა ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის რე­აქ­ცია კლი­მატ­სა და გა­რე­მოს ცვლი­ლე­ბებ­ზე. უფრო ფარ­თო მას­შტა­ბით თუ ვიმ­სჯე­ლებთ, ეს კვლე­ვე­ბი ხელს შე­უ­წყობს რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი და მსოფ­ლიო კლი­მა­ტის ცვლი­ლე­ბა­ზე რე­ა­გი­რე­ბის შე­სა­ხებ შე­სა­ბა­მი­სი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბას“, - გვე­უბ­ნე­ბა ქარ­თვე­ლი მეც­ნი­ე­რი, რო­მელ­საც ყვე­ლა­ზე ცივ და ყი­ნუ­ლო­ვან კონ­ტი­ნენტზე გამ­გზავ­რე­ბამ­დე ავ­სტრა­ლი­ა­ში და­ვუ­კავ­შირ­დით.

ლე­ვან ტი­ე­ლი­ძე:

- ან­ტარ­ქტი­და დე­და­მი­წის ყვე­ლა­ზე სამ­ხრე­თით მდე­ბა­რე და ყვე­ლა­ზე ნაკ­ლე­ბად და­სახ­ლე­ბუ­ლი კონ­ტი­ნენ­ტია. ის სი­დი­დით ავ­სტრა­ლი­ას და ევ­რო­პა­საც კი აღე­მა­ტე­ბა. ან­ტარ­ქტი­და ასე­ვე არის ყვე­ლა­ზე ცივი, ყვე­ლა­ზე მშრა­ლი, ყვე­ლა­ზე თეთ­რი, ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი (მყინ­ვა­რუ­ლი სა­ფა­რის ჩათ­ვლით) და ყვე­ლა­ზე ქა­რი­ა­ნი კონ­ტი­ნენ­ტი დე­და­მი­წა­ზე. ან­ტარ­ქტი­დის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი ყი­ნუ­ლის სა­ფა­რი­თაა და­ფა­რუ­ლი, რომ­ლის სა­შუ­ა­ლო სის­ქე და­ახ­ლო­ე­ბით 2,2კმ-ს შე­ად­გენს, მაქ­სი­მა­ლუ­რი სის­ქე კი 4,5 კი­ლო­მეტ­რამ­დეა. შე­სა­ბა­მი­სად, მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს ყი­ნუ­ლის 90 პრო­ცენ­ტი და მტკნა­რი წყლის მა­რა­გის 70 პრო­ცენ­ტი სწო­რედ აქაა თავ­მოყ­რი­ლი.

- ან­ტარ­ქტი­დის ავ­სტრა­ლი­ურ კვლე­ვებ­ზე რას გვე­ტყვით?

- ავ­სტრა­ლი­ის ან­ტარ­ქტი­კუ­ლი პროგ­რა­მა არის მსოფ­ლი­ოს ერთ-ერთი უდი­დე­სი ორ­გა­ნი­ზა­ცია, რო­მე­ლიც ფა­რავს არა მხო­ლოდ ან­ტარ­ქტი­დის კონ­ტი­ნენტს, არა­მედ სამ­ხრე­თის ოკე­ა­ნე­საც და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წვლი­ლი შე­აქვს მსოფ­ლი­ოს თა­ნა­მედ­რო­ვე და წარ­სუ­ლი გა­რე­მოს, ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის და კლი­მა­ტის ცვლი­ლე­ბის შე­დე­გე­ბის გა­გე­ბა­ში. ავ­სტრა­ლი­ელ­მა მეც­ნი­ე­რებ­მა ან­ტარ­ქტი­დის კვლე­ვა 1940-იანი წლე­ბი­დან და­ი­წყეს, ხოლო უკვე 1954 წელს ავ­სტრა­ლი­ის ეროვ­ნულ­მა ან­ტარ­ქტი­დის კვლე­ვით­მა ექ­სპე­დი­ცი­ამ უშუ­ა­ლოდ ან­ტარ­ქტი­დის კონ­ტი­ნენტზე და­ა­არ­სა მო­უსო­ნის ბაზა. მას შემ­დეგ ავ­სტრა­ლია ინარ­ჩუ­ნებს უწყვეტ სა­მეც­ნი­ე­რო კვლე­ვებს ან­ტარ­ქტი­და­ში. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ისიც, რომ დღეს­დღე­ო­ბით ან­ტარ­ქტი­დის კონ­ტი­ნენ­ტის 42% ავ­სტრა­ლი­ის მფლო­ბე­ლო­ბა­შია. (გააგრძელეთ კითხვა)