"ეს იყო საშინელი შეცდომა! ბოდიშს ვიხდი!" - მეთიუ ბრაიზა: აგვისტოს ომის კულუარები და 2004 წელს "ნაწინასწარმეტყველები" პუტინის აგრესია
აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის ყოფილმა მოადგილემ მეთიუ ბრაიზამ განაცხადა, რომ პუტინი 2008 წლის აგვისტოს ომისთვის წლების განმავლობაში ემზადებოდა. მისი თქმით, არც ევროპას და არც ამერიკას არ უნდოდა დაეჯერებინა, რომ ომის დაწყების რეალური საფრთხე არსებობდა. ამის შესახებ მეთიუ ბრაიზამ "იუთუბზე", პოლიტოლოგ გელა ვასაძის გადაცემაში - Новости Кавказа განაცხადა.
"საქართველოს მხარდაჭერა, რომ ის ნატოს წევრი გამხდარიყო, იყო პრეზიდენტ ბუშის პოლიტიკა, მისი განსაკუთრებული პოლიტიკა. რაც შეეხება ომს, ჩემი პოზიცია არ შეცვლილა - საქმე ის არის, რომ რუსეთს უნდოდა ამ ომის პროვოცირება, რუსეთი ამ ომისთვის ემზადებოდა რამდენიმე წლის განმავლობაში. მე მახსოვს, 2004 წლის ივნისში საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, არაჩვეულებრივმა ადამიანმა ზურაბ ჟვანიამ დამირეკა და მითხრა, რომ ჰქონდათ ინფორმაცია იმის თაობაზე, რომ რუსული ჯავშანტექნიკა და ტანკები როკის გვირაბის გავლით გადმოვიდოდნენ სამხრეთ ოსეთში, ჯავის რაიონში და მან გვთხოვა დახმარება - გაგვერკვია, რა ხდებოდა. ანუ ინტერვენციამდე 4 წლით ადრე რუსეთი უკვე ემზადებოდა. ვაშინგტონისა და ევროპელი პარტნიორების შეცდომა იყო ის, რომ ვერ იჯერებდნენ - რუსეთს თუ შეეძლო ომის დაწყება საქართველოს ტერიტორიაზე. მე მქონდა დავალება, რომ დამემშვიდებინა პრეზიდენტი სააკაშვილი. მახსოვს, გერმანიაში ვიყავით. იყვნენ ელჩები დიდი ბრიტანეთიდან, გერმანიიდან და საფრანგეთიდან. ერთ საღამოს მათ ვუთხარი, - იცით, თუ ჩვენ ეხლა რეაგირება არ გვექნება იმაზე, რასაც რუსეთი გააკეთებს, ჩვენ ვიქნებით დამნაშავეები ომში, იმიტომ, რომ ომი აუცილებლად იქნება-თქო. ერთმა ადამიანმა ამ ჯგუფიდან ცალკე, პირისპირ მთხოვა გასაუბრება და მითხრა: "მეთ, შეიშალე? რუსეთი არ აპირებს ომს საქართველოში". "ჩემო მეგობარო, კი, რუსეთი ნამდვილად აპირებს ომს", - ვუპასუხე. ჩვენ დავუშვით უდიდესი შეცდომა. შეცდომა იყო ის, რომ რეაგირება არ მოვახდინეთ, ინფორმაცია არსებობდა, ნიშნებიც იყო, მაგრამ ჩვენ არ გვინდოდა დაგვეჯერებინა. ეს იყო საშინელი შეცდომა, ბოდიშს ვიხდი..."
კითხვაზე, რომ აშშ-ის ყოფილი ელჩი რუსეთში უილიამ ბერნსი მემუარებში წერს, რომ ამერიკის ადმინისტრაციაში არ იყო ერთიანი პოზიცია, თუ როგორი რეაგირება უნდა მოეხდინათ. მეთიუ ბრაიზა პასუხობს:
" მე ვთანამშრომლობდი ელჩ ბერნსსთან (იმ პერიოდში აშშ-ის ელჩი რუსეთში) - ის ჩემი უფროსიც კი იყო, როდესაც ჩვენ ერთად ვმუშაობდით მოსკოვში, 1995 წელს. ვფიქრობ, რომ მთავარი შეცდომა იყო, რომ ჩვენ უკან დავიხიეთ და პუტინს არ დავანახეთ, რა რექცია შეიძლებოდა მოჰყოლოდა (ომს)...
ამ შემთხვევაში, ვეთანხმები ბერნსს, რომ ჩვენ უნდა დაგვეთმო, რადგან არ ვიყავით მზად მსგავსი რეაგირებისთვის. ვგულისხმობ იმას, რომ რუსეთისთვის მოგვეთხოვა, გადაეხადა ნამდვილი საფასური. ჩვენ არ დავემუქრეთ რუსეთს, უბრალოდ, ვუთხარით, რომ ასე არ შეიძლება და ჩვენ მხარს დავუჭერდით საქართველოს. გაიხსენეთ, როდესაც რუსეთი თავს დაესხა საქართველოს, პრეზიდენტი ბუში სიტყვით გამოვიდა და თქვა, რომ ამერიკას ექნებოდა სერიოზული რეაქცია, თუ რუსეთი განაგრძობდა თავდასხმას თბილისამდე. სწორედ ამის შემდეგ რუსეთის არმია გაბრუნდა და თბილისს თავს არ დაესხა. ამით რუსეთი და პუტინი მიხვდნენ, რომ ჩვენ სერიოზულად ვაფრთხილებდით. მაგრამ ისიც მინდა გაგახსენოთ, რომ ამავე პერიოდში, თუ არ ვცდები 18 აგვისტოს, საფრანგეთის პრეზიდენტმა ნიკოლა სარკოზიმ ინტერვიუში თქვა, რომ მართალია, რუსეთმა ცუდი საქმე გააკეთა, მაგრამ თუ რუსეთი თავს უკრაინას დაესხმება, ეს იქნება საშინელება, რომელსაც ცუდი შედეგები მოჰყვებაო. მაშინ მიხეილ სააკაშვილმაც თქვა - დღეს საქართველოა, თუმცა, რუსეთისთვის მთავარი არის ყირიმიო. ჩვენ ყველამ ვიცოდით, ეს ყველაფერი, ვიცოდით, რა მოხდებოდა, მაგრამ არაფერი გავაკეთეთ, რომ შეგვექმნა ნამდვილი ღირებული ბერკეტი... პუტინმა რაციონალურად იმოქმედა - თუ პასუხს არავინ მომთხოვს, მე ამას გავაკეთებ და კიდევ ერთხელ გააკეთა..."
წამყვანის კითხვაზე, რამდენად სწორია შეფასება, რომ ამერიკაში საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ (როდესაც ჯორჯ ბუში ბარაქ ობამამ შეცვალა) საქართველო და სააკაშვილი იზოლაციაში მოექცნენ, ბრაიზა პასუხობს:
"ვერ ვიტყოდი, რომ იზოლაციაში მოექცა საქართველო. უბრალოდ, ობამას ადმინისტრაციას სურდა იმის გაკეთება, რაც არ გააკეთა ბუშის ადმინისტრაციამ. იმ ადამიანმა, ვინც ჩემს შემდეგ დაინიშნა, თქვა - ჩვენ გვექნება ახალი მიდგომაო. ეს იყო პოლიტიკის გადატვირთვა რუსეთთან. ეს არ ნიშნავდა იმას, რომ ობამას ადმინისტრაცია არ აქცევდა საქართველოს ყურადღებას. ეს ნიშნავდა, რომ მათთვის კონფლიქტში დამნაშავე იყო სააკაშვილი, ამის გამო, მათ გადაწყვიტეს რუსეთთან ურთიერთობების გამყარება და დაიწყეს ღია საუბრები რუს კოლეგებთან. აქედან გამომდინარე, გარკვეული სტრატეგიული თვალსაზრისით, დიახ - საქართველო პოლიტიკურ იზოლაციაში მოექცა. ჩემი კოლეგები იტყოდნენ, - ეს არ არის სიმართლეო და მხარს უჭერდნენ საქართველოს, რომ შექმნეს სპეციალური კომისია...
დიახ, ასე იყო, თუმცა ახალი ადმინისტრაციის პირობებში, აღარ არსებობდა სტრატეგიული სურვილი, რომ საქართველო გამხდარიყო ნატოს წევრი. როგორც უკვე აღვნიშნე, მათ უნდოდათ რუსეთთან ურთიერთობების გამყარება, იმის მიუხედავად, როგორი ეფექტი ექნებოდა ამას საქართველოზე".
სოფო კაჭარავა
(სპეციალურად საიტისთვის)