"დედა დღემდე ვერ მოერია დათოს დაღუპვას, ვერ გამოვიგლოვე ჩემი შვილიო. ხილვებიც კი აქვს, სულ დათოს ელაპარაკება, სულ მასთან არის" - როგორია "ფართოდ გახელილი თვალების" ისტორია
19 მარტს ხობში დახვრეტილ ჟურნალისტს, ოპერატორსა და რეჟისორს დათო ბოლქვაძეს 55 წელი შეუსრულდებოდა. ტრაგიკულად დაღუპვიდან 30 წლის შემდეგ კინოს სახლში მის შესახებ გადაღებული დოკუმენტური ფილმის პრეზენტაცია შედგა. ფილმი „ფართოდ გახელილი თვალები“ დათო ბოლქვაძის ტრაგიკულ ისტორიას მოგვითხრობს.
AMBEBI.GE დათო ბოლქვაძის დას, ჟურნალისტ თამარ ბოლქვაძეს ესაუბრა. გავიხსენეთ ადამიანი, რომელიც პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას, მძიმე 90-იანებში ხობში დახვრიტეს.
თამარ ბოლქვაძე:
- ფილმის შექმნის იდეა გაუჩნდა შეერთებულ შტატებში მოღვაწე ჟურნალისტს, ნანა ღონღაძეს, რომელიც სახელმწიფო ტელევიზიაში ადრე საინფორმაციო სამსახურის ჟურნალისტი გახლდათ. ნანას ვაშინგტონში, თეთრ სახლთან ახლოს არსებულ მუზეუმში, ცხელ წერტილში დაღუპული ჟურნალისტებისთვის აღმართული მემორიალი უნახავს და იქ დათო ბოლქვაძის სახელი და გვარი ამოუკითხავს. შემდეგ დამიკავშირდა და მკითხა, - დათოს შესახებ რაიმე ფილმი თუ არსებობდა. ვუპასუხე, რომ დათოს დაღუპვიდან სამი თვის შემდეგ მე შევქმენი დოკუმენტური ფილმი და 30 წლის მანძილზე მეტი არაფერი გაკეთებულა-მეთქი. გაოცებული დარჩა ნანა და გაოცებული დავრჩი მეც. მართლაც უცნაურია, რომ ოკეანის გაღმა მცხოვრებ ქართველ ჟურნალისტს გაუჩნდა დათოს შესახებ ფილმის შექმნის სურვილი და არა მის კოლეგებს საქართველოში.
ამრიგად სცენარის ავტორი გახლავთ ნანა ღონღაძე და თანაავტორი მე. ოპერატორი იყო გრიგოლ ჩიგოგიძე, დამსახურებული პიროვნება, „პიონერფილმის“ დამაარსებელი (თავდაპირველი რეჟისორი და ოპერატორი გრიგოლი იყო). შემდეგ ერთ-ერთ საუკეთესო ოპერატორს, კახა ბუხრაშვილს ვთხოვე, მანაც გადაიღო რესპონდენტები და გარკვეული კადრები. მოგვიანებით ფილმის დასრულებაში ჩემი კოლეგები - ირაკლი ნიჟარაძე და გიორგი გუგუშვილ დამეხმარნენ.
- ფილმი მოგვითხრობს დათოს ტრაგიკულ ისტორიაზე...
- დიახ და მასში დათოს გადაღებული კადრებიცაა გამოყენებული... მან ხომ იმ წლებში ომის თემაზე სერიოზული მატიანე შექმნა. დათოს გადაღებული მასალა ბევრი დაკარგული იყო, ზოგს მითვისებული ჰქონდა, ამ ყველაფრის მოძებნასა და დახარისხებაში ჩემი შვილი - გიორგი არაბიძე დამეხმარა. დიდი შრომა დაგვჭირდა. ნანამაც ამერიკიდან გამოგზავნა მასალა, პირადი არქივი და კიდევ საზოგადოებრივი მაუწყებლის არქივიც გამოვიყენეთ...
ეს ფილმი საზოგადოებისთვის, განსაკუთრებით მომავალი თაობისთვის იმის შეხსენებაა, რომ ნებისმიერ ვითარებაში როგორ უნდა შეინარჩუნო ღირსება, როგორ უნდა დარჩე პროფესიის ერთგული, როგორ არ უნდა დაარღვიო ჟურნალისტიკის არც ერთი კანონი და პოსტულატი, მაშინაც კი, როცა ქვეყანა ინგრევა და ომია. დათომ ეს შეძლო და არ იქცა მხარედ. შეძლო ბნელ 90-იანებში მის კამერას სინათლე დაენახა და ფილმს ამიტომაც ჰქვია „ფართოდ გახელილი თვალები“.
როგორც თვითმხილველები და ის ადამიანები, ვინც დათო ხობიდან გადმოასვენა, ამბობდნენ, თვალგახელილი დაიღუპა. დათოს თვალები ვერ დაუხუჭეს, თვალღია შეხვდა სიკვდილს. მან ომში და ურთულეს პერიოდში შეინარჩუნა ადამიანობაც და ღირსებაც...
- როდის და რატომ აირჩია ეს საქმე და ეს პროფესია?
- მთელი ოჯახი ტელევიზიაში ვმუშაობდით - დედა კინო რედაქციაში, ოთარ სეფიაშვილთან, მე ჟურნალისტი გახლდით. ე.წ. "„ტელევიზონშიკების"ოჯახური დინასტია გვქონდა... ბავშვობიდანვე ტელევიზიის კედლებში ვიზრდებოდით, სადაც დედას ხშირად მივყავდით და ჩვენი ინტერესიც აქედან გაჩნდა. დათომ თითქმის ყველა რედაქციაში იცოდა, რა ხდებოდა, ინტერესი ჰქონდა, ხშირად უთვალთვალებდა სტუდიაში ამა თუ იმ ჩაწერას. როცა დაინახეს, რომ პატარა ბიჭს ასეთი ცნობის წადილი ჰქონდა, ყველა ყველაფერს უხსნიდა და მისთვის ყოველი ოთახის კარი ღია იყო. პირველად სხვადასხვა რედაქციაში რეჟისორის ასისტენტად მუშაობდა, იყო თეატრალურ რედაქციაში. როცა უკვე „მეორე არხი“ შეიქმნა, ცნობილმა რეჟისორმა გიორგი ებრალიძემ თავისთან წაიყვანა. სანამ იმ დავალების შესასრულებლად წავიდოდა, უკვე "მეორე არხზე" რეჟისორი იყო.
ნატო ონიანი ერთ-ერთ სიუჟეტში იხსენებს, იმას რასაც ერთი დათო ბოლქვაძე მიკეთებდა, იმას სამი კაცი ერთად ვერ აუდიოდაო. ჩემი ოპერატორიც იყო, რეჟისორიც და პროდიუსერიცო... არაჩვეულებრივად ხატავდა, თოიძის სამხატვრო სასწავლებელი ჰქონდა დამთავრებული. ესეც ეხმარებოდა და მისი კამერა საოცარ რაღაცებს ხედავდა. მისი ესთეტიკა სხვანაირია. ომის დროს როცა ქვეყანა ინგრევა, ტყვიების წვიმაა და „ბეემპეზე“ დამჯდარ ბარტყს გადაიღებ, ასევე ტალახიან გუბეში მტრედი როგორ სვამს წყალს - ალბათ ბევრ რამეზე მიანიშნებს.
- ტრაგედია, რაც თქვენს ოჯახს დაატყდა თავს, როგორ დაძლიეთ, ამ დიდ ტკივილს როგორ მოერიეთ?
- დედა დღემდე ვერ მოერია ამას და სულ ეს აქვს სათქმელი, რომ ვერ გამოვიგლოვე ჩემი შვილი, ჩემთვის დათოს დაღუპვა ისევ გუშინდელი დღეაო. ხილვებიც კი აქვს, ფაქტობრივად სულ დათოს ელაპარაკება, სულ მასთან არის. გააგრძელეთ კითხვა