ტრამპის "საბედისწერო ქალი" და სასამართლოს განაჩენი - დაიჭერენ თუ არა დიდ დონალდს ან შეუძლია თუ არა მას საკუთარი თავის შეწყალება?!
ბრიტანული გაზეთი „ფაინენშელ ტაიმსის“ (Financial Times) 31 მაისის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით - „რა ელოდება დონალდ ტრამპს ნაფიცი მსაჯულების მიერ გამამტყუნებელი განაჩენის გამოტანის შემდეგ?“ (ავტორი - ჯო მილერი), რომელშიც აშშ-ის ექსპრეზიდენტის ბრალდების სასამართლოში განხილვის შედეგებია გადმოცემული.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
ნაფიცმა მსაჯულებმა, თითქმის 9-საათიანი განხილვის შემდეგ, აშშ-ის ექსპრეზიდენტი დონალდ ტრამპი დამნაშავედ აღიარეს, ბრალდების ყველა 34-ვე პუნქტით, რომელთა თანახმად, მან 2016 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ დუმილისათვის ფული გადაუხადა პორნომსახიობ სთორმი დენიელსს, რომელთანაც დონალდ ტრამპს ქორწინების გარეშე ინტიმური კავშირები ჰქონდა.
კაცმა რომ თქვას, ზოგადად, სასამართლო პროცესი, ძირითადად, არაფრით განსხვავდებოდა სხვა მსგავსი პროცესებისაგან, რომელიც ნიუ-იორკის მანჰეტენის სასამართლოში ტარდება ხოლმე, მაგრამ ბრალდება და მსაჯულთა მიერ გამოტანილი დასკვნა უპერეცედენტოა და არ ჰგავს აშშ-ის ისტორიაში მომხდარ არც ერთ ფაქტს: ის მიმართულია რესპუბლიკური პარტიის სავარაუდო საპრეზიდენტო კანდიდატის წინააღმდეგ და საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მრავალ პოლიტიკურ და იურიდიული ხასიათის კითხვას აჩენს. რა შეიძლება მოხდეს სამომავლოდ? აი, პასუხები რამდენიმე კითხვაზე:
- ჩასვამენ თუ არა დონალდ ტრამპს საპყრობილეში?
- სავარაუდოდ, არ ჩასვამენ. გავიხსენოთ, რომ დონალდ ტრამპს ბრალი წაუყენეს „საქმიანი საარჩევნო დოკუმენტაციის გაყალბებაში“, რომლის საფუძველზე სთორმი დენიელსს ფული გადაუხადეს. პორნომსახიობი ამტკიცებდა, რომ მას დუმილისათვის დონალდ ტრამპის ყოფილმა ადვოკატმა მაიკლ კოენმა 130 ათასი დოლარი მისცა. ასეთი მოქმედებით, ბრალდების თანახმად, დონალდ ტრამპმა დოკუმენტაცია გააყალბა - დახარჯული ფული გააფორმა, როგორც „გადახდა იურიდიული სამსახურისთვის“. ექსპრეზიდენტი 34 ბრალდებიდან არც ერთს არ აღიარებს. მან უარყო აგრეთვე ის ფაქტი, რომ სთორმი დენიელსთან სექსი ჰქონდა.
მართალია, ამ ბრალდებით, ნიუ-იორკის შტატის კანონის თანახმად, დონალდ ტრამპს ოთხი წლით თავისუფლების აღკვეთა ელოდება, მაგრამ ეს უჩვეულო განაჩენი იქნება ადამიანისათვის, რომელიც არასოდეს ნასამართლევი არ ყოფილა, 77 წლისაა და საპყრობილეში არა ძალადობრივი დანაშაულისათვის, არამედ - საბუღალტრო დარღვევისათვის უნდა ჩაჯდეს. მანჰეტენის საოლქო პროკურორმა ელვინ ბრეტმა, რომელმაც სისხლის სამართლის საქმე აღძრა, თავი აარიდა კითხვაზე პასუხს - შეეცდება თუ არა დონალდ ტრამპის დაპატიმრებას და განაცხადა, რომ ეს მას შემდეგ გამოჩნდება, როცა განაჩენი იქნება გამოტანილი 11 ივლისის სასამართლო სხდომაზე.
მოსამართლე ხუან მერჩანს შეუძლია სხვადასხვანაირად დასაჯოს ბრალდებული - ვთქვათ, საპყრობილის რეჟიმით, პირობითი პატიმრობით ან ფინანსური ზღვევინებით. განაჩენის გამოტანისას მას ასევე შეუძლია მხედველობაში მიიღოს ბრალდებულის ქცევა სასამართლო პროცესის მიმდინარეობის დროს (დონალდ ტრამპმა რამდენჯერმე დაარღვია სასამართლოს დადგენილება ინფორმაციის გაუმჟღავნებლობის შესახებ, იგი, ასევე, თავს ესხმოდა და შეურაცხყოფას აყენებდა მოწმეებს და ნაფიც მსაჯულებს).
- შეიძლება თუ არა მსჯავრდებული დამნაშავე პრეზიდენტად ბალოტირებდეს?
- აშშ-ის კონსტიტუციაში არაფერი წერია ისეთი, რომ დამნაშავედ შერაცხულ ადამიანს ფედერალური მნიშვნელობის მქონე თანამდებობის დაკავება ეკრძალებოდეს. კოლორადოსა და სხვა ზოგიერთი შტატის სასამართლოების ამასწინანდელი მცდელობა, რომ დონალდ ტრამპს არჩევნებში მონაწილეობა აკრძალვოდა, კრახით დასრულდა - აშშ-ის უზენაესმა სასამართლომ დაადგინა, რომ ასეთი დადგენილება შტატის სასამართლოს უფლებამოსილებაში არ შედის და კონგრესის პრეროგატივას წარმოადგენს.
თუმცა შეიძლება პრობლემები გაჩნდეს, თუ მოსამართლე დონალდ ტრამპს თავისუფლების აღკვეთას მიუსჯის, საპყრობილის რეჟიმით და შემდეგ იგი, უკვე მსჯავრდებული და პატიმარი, ნოემბრის არჩევნებში ჯო ბაიდენს დაამარცხებს. „მართალია, ამ სიტუაციით საკონსტიტუციო კრიზისი არ დაიწყება, რადგან, იმავე კონსტიტუციური ლოგიკით, შეიძლება განაჩენის აღსრულების გადავადება იმ დრომდე, სანამ პრეზიდენტად არჩეული მსჯავრდებული პრეზიდენტობის ვადას არ დაასრულებს“, - ამბობს ალექს რაინერტი, კორდოზოს იურიდიული სკოლის სისხლის სამართლის პროფესორი, - „მართლაცდა, როგორ შეასრულებს თავის მოვალეობას პრეზიდენტად არჩეული ადამიანი, თუ იგი საპყრობილეში, საკანში იჯდება?“.
- შეუძლია თუ არა მსჯავრდებულ დამნაშავეს, პრეზიდენტობის კანდიდატს, ხმის მიცემა?
- ეს დამოკიდებულია იმ შტატის კანონმდებლობაზე, სადაც იგი იქნება გასამართლებული. ნიუ-იორკის შტატის კანონის მიხედვით, დონალდ ტრამპს ხმის მიცემის უფლება არ დაეკარგება, თუ მას მოსამართლე საპყრობილეში არ ჩასვამს. თუმცა ამ შემთხვევაშიც მას უფლება აქვს, ხმა მისცეს ციხეში მოთავსებამდე ან ციხიდან გათავისუფლების შემდეგ.
დონალდ ტრამპს შეუძლია არჩევნებში მონაწილეობის მიღება თავის მშობლიურ ფლორიდის შტატში, სადაც კანონი მსჯავრდებულებს ხმის უფლებას ართმევს, მაგრამ - არა მათ, რომლებიც ისეთ სხვა შტატებში არიან მსჯავრდებულები, სადაც ხმის მიცემის უფლება ძალაში რჩება.
- აქვს თუ არა დონალდ ტრამპს სასამართლოს გადაწყვეტილების აპელაციის (გასაჩივრების) უფლება?
- აქვს. „თუ ადვოკატები ფულს გადაიხდიან, მათ შეუძლიათ შუამდგომლობა წარადგინონ განაჩენის გასაუქმებლად“, - აცხადებს ქეთრინ ქრისთენსი, რომელიც 30 წელზე მეტ ხანს მუშაობდა მანჰეტენის საოლქო პროკურატურაში. ასეთი შუამდგომლობა, ალბათ, უარყოფილი იქნება, მაგრამ ყოფილ პრეზიდენტს შეუძლია, აპელაცია წარადგინოს ჯერ ნიუ-იორკის შუალედურ სააპელაციო სასამართლოში, შემდეგ კი - უმაღლეს სააპელაციო სასამართლოში.
ყოფილი პრეზიდენტი, სავარაუდოდ, თავის სასარგებლოდ ყურადღებას მიაქცევს იმ ფაქტს, რომ მსგავსი დანაშაულის ანუ საარჩევნო საქმიანი დოკუმენტაციის გაყალბების საქმის გამო, აშშ-ის ისტორიაში არავინ მკაცრად არ დასჯილა და ქაღალდებთან დაკავშირებული დანაშაული საარჩევნო კანონმდებლობის დარღვევად არ ჩათვლილა.
დონალდ ტრამპის გუნდს ასევე შეუძლია, ყურადღება გაამახვილოს პროკურორების მიერ შედგენილი ბრალდების პოტენციურ ნაკლოვანებაზე. თუ სააპელაციო სასამართლო ოფიციალურად განაცხადებს, რომ მსჯავრდებულის მიერ ჩადენილი დანაშაული ძალადობრივი არ არის და არ ითვლება წინასწარგანზრახულად, მაშინ მთელი ვერდიქტი შეიძლება გაუქმდეს. ამავე დროს, აპელაციის პროცესი შეიძლება რამდენიმე თვეს გაგრძელდეს და ამ ხნის განმავლობაში განაჩენის აღსრულება შეჩერდება და დონალდ ტრამპის უფლებები შეზღუდული არ იქნება.
- შეუძლია თუ არა დონალდ ტრამპს საკუთარი თავის შეწყალება, თუ მას პრეზიდენტად აირჩევენ?
- არა, რადგან საქმე აღძრულია შტატის პროკურორების და არა - ფედერალური ორგანოების მიერ. ნიუ-იორკის შტატში ჩადენილი დანაშაულისათვის შეწყალების უფლება აქვს შტატის გუბერნატორს - ქეით ხოჩულს, რომელიც დემოკრატიული პარტიის აქტიური წევრია და რომელსაც უფლებამოსილება 2027 წლამდე აქვს. როგორც მისი განცხადებიდან ჩანს, - "არავინ არ უნდა იდგეს კანონზე მაღლა", - იგი რესპუბლიკელ დონალდ ტრამპს არ შეიწყალებს.
- და როგორი იქნება დონალდ ტრამპის წინააღმდეგ აღძრული სხვა სისხლის სამართლის საქმეების ბედი?
- დონალდ ტრამპს წაყენებული აქვს კიდევ ორი ბრალდება - ერთი შტატის დონეზე და ერთიც - ფედერალურ დონეზე. პირველი - არჩევნების კანონმდებლობის დარღვევასთან დაკავშირებით, რომელიც ეხება მის მცდელობას, 2020 წლის არჩევნების ჩაშლის მიზნით. მეორე - ბრალდება საიდუმლო დოკუმენტების შენახვის წესების დარღვევის შესახებ. როგორც ჩანს, არც ერთი ბრალდება, არ იქნება განხილული სასამართლოში არჩევნებამდე: დონალდ ტრამპის იურისტებმა წარმატებულად იმოქმედეს და მათი განხილვის დაწყება გადაავადეს.
მოამზადა სიმონ კილაძემ