როგორ გადავურჩეთ გაუსაძლის სიცხეს
ძლიერი სიცხის დროს სხეულის გადახურებამ შესაძლოა გართულებებიც გამოიწვიოს, ამიტომ სპეციალისტების აზრით, საჭიროა ტემპერატურის მინიმუმამდე დაყვანა და დიდი ოდენობით სითხის მიღება. როგორ შევინარჩუნოთ სიგრილე შინ, ამ საკითხზე საინტერესო რჩევებს გვაძლევს ტექნიკური უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი, ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორი ნანი მეფარიშვილი:
- სიცხის დროს ბევრი სახლში კარ-ფანჯრებს აღებს ორპირი ქარის გასაკეთებლად, რაც არაფრით არ შეიძლება, რადგან ამ დროს ყველაზე მეტად შემოდის ოთახში სიცხე და აცხელებს შენობას.
როცა ტემპერატურა მაღალია, უნდა დაიხუროს ფანჯრები და ჩამოეფაროს სქელი ფარდები. სასურველია თუ ფანჯრებს გარედან ტენტები ექნება - თუ გარედან ტენტს ჩამოაფარებთ და ფანჯარას შეაღებთ, აღარ დაგცხებათ.
მზე ზედაპირებს აცხელებს და ეს რამენაირად თავიდან უნდა ავიცილოთ, რათა გარედან ცხელი ნაკადი არ შემოვიდეს.
ვისაც კონდიციონერი არ აქვს, შეუძლია სააბაზანოში შხაპი მოუშვას და კარი ღიად დატოვოს. ასეთ დროს წყალი და ჰაერი ერთმანეთთან ურთიერთქმედებს. წყლის ტემპერატურა გაცილებით დაბალია და ოთახი კარგად გრილდება. კარგი საშუალებაა, თუკი ზედაპირებს სველი წესით დავამუშავებთ. ცხელ ამინდში მინები, მაგიდა, იატაკი, ყველაფერი გაცხელებული და გამთბარია. თუ ამ ადგილებს ცივი წყლით დავამუშავებთ, შესაძლებელია ტემპერატურამ 3-4 გრადუსით დაიწიოს.
- რა ტემპერატურაზე უნდა დავაყენოთ კონდიციონერი?
- უამრავ ადგილას მინახავს 17 გრადუსზე ჩართული კონდიციონერი. ეს არ შეიძლება, ეს არასწორია. როცა ზამთარში 17 გრადუსია ტემპერატურა, ვამბობთ, რომ გვცივა. ზაფხულში კი, როცა კონდიციონერს 17 გრადუსზე ვაყენებთ და მერე ამ ძალიან გაგრილებული შენობიდან გასვლა გიწევთ, სარისკოა. ეს იწვევს ტემპერატურულ შოკს და ადამიანი შეიძლება ცუდად გახდეს. როცა სიცივიდან სიცხეში გადიხარ, უცებ ფართოვდება სისხლძარღვები. ამიტომ, სანამ გარეთ გახვალ, ადაპტაცია უნდა გაიარო.
როდესაც ვაკეთებთ ჰაერის კონდიცირებას, ვიღებთ გადამშრალ ჰაერს, ამიტომ აუცილებლად უნდა დავიცვათ ტენიანობა. კონდიციონერი მუდმივად შიგნით ატრიალებს ჰაერს, ახალი გარედან არ შემოაქვს. ამიტომ ჩრდილოეთ მხარეს აუცილებლად შეღებული უნდა გვქონდეს ფანჯარა, რათა ოთახში მოგვეწოდოს სუფთა ჰაერი.
როდესაც რამდენიმე კაცი ზის ოფისში, ყველაფერი დახურულია და კონდიციონერი ჩართულია, ხდება ჟანგბადის წვა. ერთ კაცს საათში 30 კუბური მეტრი ჰაერი სჭირდება. მერე ოთახში ეს ჰაერიც თავდება და იწყება დისკომფორტი. ადამიანს ჰგონია, კონდიციონერი აღარ აგრილებს, სინამდვილეში კი ეს ჭარბი ნახშირორჟანგით გამოწვეული დისკომფორტია. ამიტომ განიავება, ჰაერის შემოშვება აუცილებელია. ეს ერთ-ერთი აუცილებელი წინა პირობაა. ძალიან მშრალი ჰაერის შედეგად, ძალიან ადვილად მრავლდება ვირუსები.
- შეიძლება პერიოდულად გამოვრთოთ კონდიციონერი და ოთახი გავანიავოთ?
- კონდიციონერის გამორთვა არაფერ შუაშია. ბევრს ჰგონია, თუ ფანჯარას შეაღებენ ოთახში, კონდიციონერი გაფუჭდება. ნუ გეშინიათ, არაფერი მოუვა, მხოლოდ ოდნავ მეტ დენს დახარჯავს გაგრილებაზე.
რაც შეეხება ტემპერატურას, პირადად მე 24 გრადუსზე მაქვს დაყენებული, ზამთარში - 22 გრადუსზე. როგორც ზაფხულში, ასევე ზამთარში ჰაერის შემოდინებას ყურადღებას ვაქცევ. "კოვიდის" დროს დიდმა ორგანიზაციებმაც გასცეს რეკომენდაციები, რომ კონდიცირების პარალელურად აუცილებლად უნდა გაიღოს ფანჯრები, რათა უფრო არ გავრცელდეს ვირუსები.
კარგი იქნება, თუ შინ გვექნება ტენიანობის საზომი ხელსაწყო, რომელიც ტემპერატურასაც ზომავს. იდეალური ტენიანობაა 30 პროცენტის ზემოთ, 60 პროცენტამდე.
ამ წესების დაცვა ზამთარშიც დაგჭირდებათ, რადგან ზამთარში, როცა ჩართულია ცენტრალური გათბობა, ჰაერი მაშინაც შრება და ეს ძალიან გვიზიანებს სასუნთქ გზებს, მით უმეტეს მაშინ, თუ ტენიანობა ბინაში 20-პროცენტიანია.
ძალიან კარგია, თუ გვექნება პატარა შადრევანიც, ე.წ. ოფისის შადრევანი, რომელიც კარგად ასუფთავებს ჰაერს და ატენიანებს. თუ ტენიანობა არ არის დაცული, მაშინ ადამიანი 17 გრადუსზეც დისკომფორტშია და ოფლი ასხამს, რადგან არ მიეწოდება ჟანგბადი საჭირო რაოდენობით. ძალიან მომწონს წყლის ჭავლის გასაფრქვევი ხელსაწყოც (სხვათა შორის, სულაც არ ღირს ძვირი). ეს წყლის ბურუსი, როგორც მას უწოდებენ, 7 გრადუსით დაბლა სწევს ტემპერატურას. თუ აგარაკი გაქვთ, შეგიძლიათ გარე სივრცეში მოაწყოთ წყლის ბურუსი და გაგრილდეთ.
ასევე კარგია, თუ ოთახს წყლით დანამავთ ანუ ჰაერში გააფრქვევთ სასხურებლით წყალს, რომელიც მაშინვე აორთქლდება, მაგრამ გააგრილებს. ზუსტად ის ეფექტი აქვს, რაც ბურუსულ დანადგარს. საღამოს, როცა აგრილდება, შეგიძლიათ გააღოთ ყველაფერი და სახლი გაანიავოთ. დილით კი ისევ აუცილებლად ჩამოაფარეთ ფარდები.
- კონდიციონერი რა სიხშირით უნდა გაიწმინდოს?
- ყოველი სეზონის დაწყების წინ. უნდა გამოიღოთ ფილტრები და გარეცხოთ. მისი გარე ბლოკიც შეიძლება გამოირეცხოს. ვინც ამას ვერ შეძლებს, არიან ოსტატები და ისინი მოგიწესრიგებენ. წესით, საზოგადოებრივ ტრანსპორტსა და ავტომანქანებშიც უნდა გაიწმინდოს ფილტრები, კერძო ავტომობილებში კი თვეში ერთხელ უნდა შეიცვალოს, რათა ბაქტერიები არ ჩაჯდეს.
მექაში სიცხის გამო 550 მომლოცველი დაიღუპა
საუდის არაბეთში ჰაჯი კვლავაც ჰაერის მაღალი ტემპერატურის პირობებში მიმდინარეობს. სიცხის გამო მექაში, სულ მცირე, 550 მომლოცველი დაიღუპა. საინფორმაციო სააგენტო AFP AFPიტყობინება, რომ დაღუპულთა შორის 323 ეგვიპტელია. თუმცა აღსანიშნავია, რომ დაღუპულთა შესახებ ოფიციალური ინფორმაცია არ გამოქვეყნებულა. ეგვიპტის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, ჰაჯის დროს დაკარგული ეგვიპტელების სამძებრო ოპერაციის მხარდასაჭერად კაირო საუდის არაბეთის ხელისუფლებასთან თანამშრომლობს, მაგრამ არაფერია ნათქვამი დაღუპულებზე. საუდის არაბეთის ხელისუფლება კი იტყობინება, რომ 2000-ზე მეტ მომლოცველს სიცხის გამო ჯანმრთელობის პრობლემები შეექმნა და მათ სამედიცინო დახმარება გაეწიათ, თუმცა დაღუპულთა შესახებ ინფორმაციას არც ის აქვეყნებს...
სხვადასხვა მონაცემებით, გასულ წელს ჰაჯის დროს, სულ მცირე, 240 მომლოცველი დაიღუპა, მათ უმეტესობას ინდონეზიელები შეადგენდნენ.
ჰაჯი (მუსლიმთა პილიგრიმობა მექაში) ისლამის ხუთი ძირითადი ბურჯიდან ერთ-ერთია და ის ყველა მუსლიმანმა, სულ მცირე, ერთხელ მაინც უნდა შეასრულოს სიცოცხლეში. კლიმატის ცვლილების გამო ამ რიტუალის შესრულება სულ უფრო რთულდება. საუდის არაბეთის მეტეოროლოგიური ცენტრის თანახმად, ახლა ტემპერატურამ მექას დიდ მეჩეთში 51.8 გრადუსს მიაღწია. საუდის არაბეთის ხელისუფლებამ მომლოცველებს ურჩია, გამოეყენებინათ ქოლგები, დაელიათ წყალი და დღის ყველაზე ცხელ საათებში მზეს მორიდებოდნენ. თუმცა ჰაჯის ბევრი რიტუალისთვის, მათ შორის არაფატის მთაზე ლოცვებისთვის, დღის პერიოდში გარეთ ყოფნაა საჭირო... წლევანდელ ჰაჯიში 1.8 მილიონი ადამიანი მონაწილეობდა და აქედან 1.6 მილიონი უცხოელი იყო.