"ჩინეთთან პარტნიორობის გამო შეიძლება ძალიან დიდ დაპირისპირებაში აღმოვჩნდეთ"
ბოლოდროინდელ პოლიტიკურ მოვლენებზე პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე გვესაუბრა.
- გასაკვირი არ არის, რომ მმართველ პარტიას სურს ევროპის კარები ღირსებით შეაღოს. ისიც სწორია, რომ 2024 წლის არჩევნებს რეფერენდუმის დატვირთვა აქვს. მე არადამაჯერებლად მომეჩვენა ის მოტივი, რის გამოც "ქართული ოცნება" საკონსტიტუციო უმრავლესობას ითხოვდა. თუმცა ესეც გასაგებია, მათ სურთ საკუთარი ამომრჩევლის მობილიზება.
"ქართულ ოცნებას" გაცილებით რთული მდგომარეობა აქვს, ვიდრე დანარჩენ პარტიებს. მისი ამომრჩეველი მიჩვეულია, რომც არ გავიდეს არჩევნებზე, მისი ფავორიტი ძალა მაინც გაიმარჯვებს. ამიტომ არ არის გამორიცხული, ამომრჩევლის სიზარმაცე "ქართული ოცნებისთვის" საბედისწერო აღმოჩნდეს. რა თქმა უნდა, მათ მიზანს პოლიტიკური ფუნქციაც აქვს, მაგრამ ძირითადად მაინც საარჩევნო პროცესის გამო იძახებენ ქუდზე კაცს. ალბათ, გახსოვთ, 2020 წელსაც საპარლამენტო უმრავლესობას ითხოვდნენ. მაშინაც და ახლაც "ოცნების" მიზანი იყო და არის, რომ გაზარმაცებული ამომრჩეველი მიაბას საარჩევნო ყუთს.
- მმართველობის მე-12 წლისთავზე "ნაციონალური მოძრაობის" დასამარება რამდენად სარწმუნო შეიძლება იყოს "ქართული ოცნების" "ნაცთმოძულე" ამომრჩევლისთვის?
- სწორად შენიშნეთ, თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასეთ დაპირებას პირველად არ იძლევა მმართველი გუნდი, დანაპირები იმის შესახებ, რომ "ნაცმოძრაობას" დაასამარებს, აკრძალავს და ა.შ. წყალია, მაგრამ არის ამომრჩეველთა ნაწილი, რომელიც ამას მაინც დაიჯერებს, იმიტომ, რომ ძალიან უნდათ. არიან ადამიანები, რომლებსაც დღემდე აქვთ შერჩენილი "ნაციონალური მოძრაობის" დროს მიყენებული ტრავმა. ასეთი ხალხი კრიტიკული თვალით არ უყურებს ასეთ დანაპირებს, ფიქრობენ, იქნებ ახლა მაინც გამართლდესო. ჩემი აზრით, როდესაც ივანიშვილმა "ნაციონალური მოძრაობის" დასამარებაზე ისაუბრა, პოლიტიკურ შეურიგებლობას გულისხმობდა, იმიტომ, რომ იურიდიულად ამ დანაშაულების ხანდაზმულობის ვადა უკვე გასულია. ამას გარდა, მთავარმა დამნაშავეებმა უკვე მოიხადეს სასჯელი, ან ახლა არიან პატიმრობაში. კობახიძემ თქვა, "ნაციონალები" არც ერთ სტრუქტურაში არ უნდა იყვნენო. შეიძლება საჯაროდ არ აღიარონ, მაგრამ თავად ხომ იციან, რომ "ნაციონალების" დიდი ნაწილი, ვინც სისტემის შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენდნენ, მაგრამ სისტემას არ ქმნიდნენ, "ქართულმა ოცნებამ" შეიწოვა. მაგალითად, მოსამართლეებზე თქვეს, რომ ყველა მათგანს ვერ დაუპირისპირდებოდნენ, ამიტომ არჩიეს, რომ ეს ხალხი თავიანთ სასიკეთოდ ემუშავებინათ. თუმცა ნახეს, რომ ყველა "გადმობირებული" მათ მხარეს არ აღმოჩნდა. ამ გადაწყვეტილების "გვერდითმა მოვლენებმა" განსაკუთრებული სიმწვავით მას შემდეგ იჩინა თავი, რაც საქართველოსთვის ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მინიჭება გახდა აქტუალური.
როგორც გაირკვა, ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები ჯგუფ-ჯგუფებად ჩადიოდნენ სტრასბურგში და ნაცნობ ევროპარლამენტარებს საკუთარი ქვეყნის წინააღმდეგ განაწყობდნენ. ჩემი აზრით, მმართველმა გუნდმა მას შემდეგ გადაწყვიტა "ნაციონალების" "განეიტრალება", როდესაც ნახა, რომ საგარეო პოლიტიკაში ქმნიდნენ საფრთხეებს.
- ყველაფრის მიუხედავად, რამდენად დემოკრატიულია პრემიერის განცხადება, რომ "ნაცმოძრაობა" უნდა აიკრძალოს, ხოლო დეპუტატებს მანდატები ჩამოერთვათ?
- პოლიტიკურ ისტორიას ახსოვს ასეთი შემთხვევები. მაგალითად, ნაცისტებს აუკრძალეს პოლიტიკური მოღვაწეობა, მაგრამ ეს არავის ჩაუთვლია ანტიდემოკრატიულად, რადგან თავად ნაცისტებმა დაარღვიეს დემოკრატიის პრინციპები.
ჩვენ თუ მკვლელებს მხოლოდ იმიტომ არ დავსჯით, რომ დემოკრატიულობაზე გვაქვს პრეტენზია, გამოდის, ძალადობას ვუწყობთ ხელს. თქვენც ხომ გახსოვთ, რომ "ნაციონალების" დროს ძალადობა დიდი დოზით იყო? შესაბამისად, "ნაციონალების" დასჯაზე საუბარი არც არადემოკრატიულია და არც გაუგებარი. ერთადერთი პრობლემა ის არის, რომ ეს უკვე ძალიან დაგვიანებულია.
- ალბათ, პრობლემა ისიც არის, რომ მმართველი გუნდი მთელ ოპოზიციურ სპექტრს "ნაციონალებთან" აიგივებს. გამოდის, ქვეყანაში ოპოზიციური მოძრაობა იკრძალება?
- არა მგონია, მართლა აკრძალვაზე იყოს საუბარი. საარჩევნო რიტორიკა სიტუაციის გამძაფრებას იტანს. პარტიის აკრძალვის საკითხი რეალურად რომ დადგეს, ამაზე დასავლეთს მწვავე რეაქცია ექნება.
- "ქართული ოცნების" ლიდერებს უკვე დიდი ხანია დაბრკოლებას არ უქმნის დასავლეთის მძაფრი რეაქციები.
- ვერ შეგედავებით, მაგრამ ისიც უნდა ითქვას, რომ არც ურთიერთობის კიდევ მეტად გამწვავების სურვილი აქვთ. პირიქით, ბოლო დროს თითქოს შერბილდა დასავლელ ლიდერებსა და ჩვენი ხელისუფლების წარმომადგენლებს შორის დაძაბული ვითარება. ნახეთ, სააკაშვილის საკითხიც აღარ არის დასავლეთისთვის აქტუალური. მისი საკითხი კი არა, ამ ბედოვლათი კანონის თემა გაქრა დღის წესრიგიდან.
- გაქრა თუ დასავლელი პარტნიორების განწყობებში აისახა?
- ასეც შეიძლება ითქვას, მაგრამ "ოცნებას" მაინც აქვს სათქმელი. მმართველი გუნდის ლიდერებს შეუძლიათ თქვან, დამსხდარიყავით და გემუშავათ ჩვენთან ერთადო. ოპოზიციას ვინ ჩივის, თუ გახსოვთ, ელჩებიც კი არ მივიდნენ შენიშვნებზე სამუშაოდ.
აშკარად გამოჩნდა, რომ ეს ე.წ. რუსული კანონი მიზეზი კი არა, საბაბი იყო დასავლეთისთვის. დასანანია, რომ ქართველ ხალხს არასწორ ინფორმაციას აწვდიან და ხალხიც ყველაფერს გულუბრყვილოდ იჯერებს. დღეს დასავლელ პარტნიორებს ეგ კანონი აღარც ახსოვთ. სამაგიეროდ, მიგვითითებენ, რომ ჩინეთთან არ უნდა გვქონდეს ურთიერთობა. ამ კანონის გამო არც რუსეთი მიგვიღებს და არც დასავლეთი უარგვყოფს, მაგრამ პარტნიორების არჩევის გამო კი შეიძლება ძალიან დიდ დაპირისპირებაში აღმოვჩნდეთ.
ჩვენ ჩინეთთან ვთანამშრომლობთ, ამერიკა კი ჩინეთს ნომერ პირველ მეტოქედ აღიქვამს. ე.ი. გარდა იმისა, რომ ამერიკის ნომერ პირველ მტერთან ვთანამშრომლობთ, ჩვენს ტერიტორიაზე უნდა გაიაროს იმ სატრანზიტო გზამ, საიდანაც ჩინეთს მილიონები შეუვა. ეს, რა თქმა უნდა, ამერიკას არ სურს. ის ახლა ჩინეთს ებრძვის ჩვენს ტერიტორიაზე. ვაშინგტონისთვის აქ უფრო ადვილია გადატრიალების მოწყობა, ვიდრე ჩინეთში, თან ამერიკელებს საქართველოში ამის კარგი გამოცდილება უკვე აქვთ.
- "ვარდების რევოლუციას" გულისხმობთ?
- დიახ, ამერიკამ და რუსეთმა ერთმანეთთან ხელიხელჩაკიდებულმა გაუშვეს საქართველოდან შევარდნაძე, უკრაინიდან კუჩმა და ორივეგან საკუთარი ხალხი დასვეს. ახლაც უნდათ ამ ხელისუფლების გაშვება და "ნაციონალების" მოყვანა.
- მაგრამ "ნაციონალურ მოძრაობას" ქვეყანაში დიდი მხარდაჭერა არა აქვს.
- აბა, ვის აქვს?
- ახლა პარტია "ლელოს" ირგვლივ იკვრება საინტერესო პოლიტიკური ბლოკი.
- კი, მაგრამ თქვენ გსმენიათ "ლელოსგან" "ნაციონალური მოძრაობის" კრიტიკა? თუ არ გახსოვთ, მაშინ მე შეგახსენებთ, როგორ თანამშრომლობდა "ლელო" "ნაციონალურ მოძრაობასთან" თვითმმართველობის არჩევნებზე.
- ამ ლოგიკას თუ გავყვებით, ხაზარაძე ივანიშვილთანაც თანამშრომლობდა.
- მართალი ხართ, მაგრამ ივანიშვილთან თანამშრომლობა მოგებიანი იყო და იმიტომ უჭერდა მხარს ხაზარაძე. თუ ახლა სააკაშვილთან თანამშრომლობა მოგებიანი იქნება, ხაზარაძე მასაც დაუჭერს მხარს. თუ სააკაშვილს ამერიკელების მხარდაჭერა ექნება, ხაზარაძეც მის გვერდით დადგება.
- თქვენ როგორ გაიგეთ მმართველი გუნდის დაპირება ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის შესახებ?
- ან ესეც საარჩევნო ბლეფია, ან ამ გუნდის ლიდერებმა რაღაც იციან.
- რა შეიძლება ეს რაღაც იყოს?
- ჩინეთის ელჩს აქვს ნათქვამი, რომ მათ შეუძლიათ საქართველოს დაეხმარონ ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაში. ეს ძალიან სერიოზული განცხადებაა. ამ ქვეყანას ვერავინ ეკამათება. ნახევარი ციმბირი უკვე წაღებული აქვს, მაგრამ რუსეთი ვერაფერს ეუბნება. ნახეთ, რუსეთი მთელ დასავლეთს ეომება, მაგრამ ჩინეთთან უმცროს ძმასავით იქცევა. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ჩინეთი რუსეთისთვის სახიფათო ქვეყანაა, უნდა ვიფიქროთ, რომ ჩინეთის ინტერესის შემთხვევაში, რუსეთი დათმობს თავის პრეტენზიებს საქართველოს ტერიტორიებზე.
- ჩინეთის ინტერესებში საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა რატომ უნდა შედიოდეს?
- იქიდან გამომდინარე, რომ ჩინეთს საქართველოში ეკონომიკური ინტერესები აქვს, არ ენდომება, რომ აქ კონფლიქტის ზონა იყოს.
- დღეს საქართველო ისედაც არ არის კონფლიქტის ზონა. საქართველოს ხელისუფლებას დეკლარირებული აქვს, რომ აფხაზეთისა და ცხინვალის ომით და კონფლიქტით დაბრუნებას არ აპირებს.
- კი, მაგრამ საქართველოს ხელისუფლება არ ამბობს, რომ აფხაზეთისა და ცხინვალის დაკარგვას შეურიგდა. ასე რომ, ადრე თუ გვიან, ეს საკითხი აუცილებლად გააქტიურდება ომით ან ომის გარეშე. იგივე სიტუაციაა, რაც 2003 წელს იყო - აქ ხელისუფლების შეცვლა რუსეთსაც აწყობს და ამერიკასაც. ამიტომ იჩენს ასეთ დიდ სიფრთხილეს ივანიშვილი. დღეს საქართველო ძალიან რთულ მდგომარეობაშია ჩინეთთან ურთიერთობების გაღრმავების გამო. აშშ-სა და ევროპის ქვეყნებს სურთ დესტაბილიზაციით სატრანსპორტო დერეფანს საფრთხე შეუქმნან. ეს წმინდა ქართული პროცესი არ არის, უფრო რთულ პროცესში ქვეყნის გადარჩენის ამოცანაა. ჩვენ რთულ საერთაშორისო სიტუაციაში ვართ.
ხათუნა ბახტურიძე