პრეანალიტიკის როლი მიკრობიოლოგიაში - ინტერვიუ სპეციალისტთან - კვირის პალიტრა

პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კა უდი­დეს როლს თა­მა­შობს კვლე­ვის სა­ბო­ლოო შე­დეგ­ზე - მეტ­წი­ლად სწო­რედ მას­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი რამ­დე­ნად სწო­რად შეს­რულ­დე­ბა გა­მოკ­ვლე­ვა. ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი მე­დი­ცი­ნის შეც­დო­მე­ბის დიდი წილი, 77% პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კუ­რი ფა­ზის დარ­ღვე­ვა­ზე მო­დის.

რას გუ­ლის­ხმობს პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კა და რა­ტომ არის ის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი სწო­რი პა­სუ­ხის­თვის? - ამ სა­კი­თხზე თო­დუ­ას კლი­ნი­კის მიკ­რო­ბი­ო­ლო­გი­ის ლა­ბო­რა­ტო­რი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლი, მიკ­რო­ბი­ო­ლო­გი თი­ნა­თინ მეს­ხიშ­ვი­ლი სა­უბ­რობს.

ქალ­ბა­ტო­ნო თი­ნა­თინ, რა არის პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კა და რა როლს თა­მა­შობს ის ბაქ­ტე­რი­ო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბის პრო­ცეს­ში?

პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კა ეს არის პრო­ცე­სი, რო­მე­ლიც მო­ი­ცავს პა­ცი­ენ­ტის წინა, მო­სამ­ზა­დე­ბელ პე­რი­ოდს საკ­ვლე­ვი ნი­მუ­შის აღე­ბის, ტრან­სპორ­ტი­რე­ბის და ნი­მუ­შის შე­ნახ­ვის პი­რო­ბე­ბის დაც­ვით. პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კუ­რი ფაზა იწყე­ბა პა­ცი­ენ­ტის სწო­რად ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლო­ბით იმა­ზე, თუ რო­გორ უნდა მო­ემ­ზა­დოს ამა თუ იმ კვლე­ვის ჩა­ტა­რე­ბის­თვის.

ბაქ­ტე­რი­ო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბის პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კუ­რი ფა­ზის პირ­ვე­ლი და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წი­ნა­პი­რო­ბა, რო­მე­ლიც ერ­თმნიშ­ვნე­ლოვ­ნად ეხე­ბა ყვე­ლა ტი­პის ბი­ო­ლო­გი­ურ ნი­მუ­შებს, არის ნი­მუ­შის აღე­ბა ან­ტი­ბი­ო­ტი­კო­თე­რა­პი­ამ­დე. თუ პა­ცი­ენ­ტი უკვე იმ­ყო­ფე­ბა ან­ტი­ბი­ო­ტიკ­ზე, სა­სურ­ვე­ლია, ასეთ დროს ნი­მუ­ში ავი­ღოთ ან­ტი­ბი­ო­ტი­კო­თე­რა­პი­ის და­წყე­ბი­დან მი­ნი­მუმ 24-სთ-ის გას­ვლის შემ­დეგ.

გან­სხვავ­დე­ბა თუ არა სხვა­დას­ხვა ტი­პის გა­მოკ­ვლე­ვე­ბის­თვის პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კუ­რი ეტა­პი?

დიახ, რა თქმა უნდა, გან­სხვავ­დე­ბა. აუ­ცი­ლე­ბე­ლია და­ვიც­ვათ ნი­მუ­შის შე­ნახ­ვის და ტრან­სპორ­ტი­რე­ბის პი­რო­ბე­ბიც. მა­გა­ლი­თად, ხა­ხის ნა­ცხის და ნახ­ვე­ლის აღე­ბის პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კა გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია. ხა­ხის ნა­ცხის აღე­ბის დროს არ არის სა­ჭი­რო პი­რის ღრუს ჰი­გი­ე­ნუ­რი პრო­ცე­დუ­რის ჩა­ტა­რე­ბა, ნახ­ვე­ლის ჩა­ბა­რე­ბი­სას კი სა­ჭი­როა, ჩა­ტარ­დეს პი­რის ღრუს ჰი­გი­ე­ნუ­რი პრო­ცე­დუ­რა.

ბი­ო­ლო­გი­უ­რი ნი­მუ­შე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა, სა­სურ­ვე­ლია, ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში მოხ­ვდეს აღე­ბი­დან 1-2 სთ-ის გან­მავ­ლო­ბა­ში. თუ ამ მო­ნაკ­ვეთ­ში ვერ ხერ­ხდე­ბა ტრან­სპორ­ტი­რე­ბა, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, და­ცუ­ლი იყოს ტემ­პე­რა­ტუ­რუ­ლი რე­ჟი­მი და მა­სა­ლა მო­თავ­სდეს სატ­რან­სპორ­ტო კონ­ტე­ი­ნერ­ში. მა­გა­ლი­თად, შარ­დის ბაქ­ტე­რი­ო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვის დროს მა­სა­ლა ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში მი­ტა­ნილ უნდა იქ­ნას აღე­ბი­დან-1-2 სთ-ის გან­მავ­ლო­ბა­ში, წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში, ის სპე­ცი­ა­ლის­ტმა ან 4-8°C-მდე ტემ­პე­რა­ტუ­რულ პი­რო­ბებ­ში უნდა შე­ი­ნა­ხოს 4 სთ-ის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ან გა­და­ი­ტა­ნოს ბო­რისმჟა­ვი­ან კონ­ტე­ი­ნერ­ში.

გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია სის­ხლის, ჩირ­ქო­ვა­ნი მა­სა­ლის, სხვა­დას­ხვა სა­ხის ბი­ო­ლო­გი­უ­რი სი­თხე­ე­ბის, ფე­კა­ლუ­რი მა­სის და ა.შ. შე­ნახ­ვის და ტრან­სპორ­ტი­რე­ბის პი­რო­ბე­ბიც.

თუ არ­სე­ბობს ისე­თი სა­ხის ბაქ­ტე­რი­ო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვა, რომ­ლის­თვი­საც მა­სა­ლის აღე­ბა უშუ­ა­ლოდ ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი მე­დი­ცი­ნის სპე­ცი­ა­ლის­ტის მიერ უნდა მოხ­დეს?

დიახ, რა თქმა უნდა. ნი­მუ­შის ასეთ სა­ხე­ო­ბებს მი­ე­კუთ­ვნე­ბა ხა­ხის ნა­ცხი, ჩირ­ქო­ვა­ნი მა­სა­ლა, ზე­და­პი­რუ­ლი ჭრი­ლო­ბის ნა­ცხე­ბი და ა. შ. თუმ­ცა აქვე მინ­და აღ­ვნიშ­ნო, რომ მო­ცე­მუ­ლი ნი­მუ­შე­ბის აღე­ბა შე­უძ­ლია ნე­ბის­მი­ერ დატ­რე­ნინ­გე­ბულ, სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნალს.

გა­მოკ­ვლე­ვის სპე­ცი­ფი­კი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია დერ­მა­ტო­ფი­ტე­ბის გა­მოვ­ლე­ნის მიზ­ნით, კა­ნის და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი ზე­და­პი­რი­დან, თა­ვის არე­დან და ფრჩხი­ლი­დან ნი­მუ­შის სწო­რად აღე­ბა. ამ შემ­თხვე­ვა­ში, სა­სურ­ვე­ლია, თუ ეს პრო­ცე­სი მიკ­რო­ბი­ო­ლო­გი­უ­რი ლა­ბო­რა­ტო­რი­ის თა­ნამ­შრომ­ლის მიერ გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბა. ასეთ დროს სწო­რად უნდა შე­ფას­დეს ნი­მუ­შის აღე­ბის ლო­კა­ცია, მა­სა­ლა აღე­ბის­თა­ნა­ვე და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ უნდა და­ი­თე­სოს წი­ნას­წარ გამ­ზა­დე­ბულ შე­სა­ბა­მის სე­ლექ­ტი­ურ აგა­რებ­ზე, ასე­ვე, სა­ჭი­როა მომ­ზად­დეს მიკ­როს­კო­პი­რე­ბის­თვის შე­სა­ბა­მი­სი პრე­პა­რა­ტე­ბი. ამ პი­რო­ბე­ბის დაც­ვა კი მხო­ლოდ მიკ­რო­ბი­ო­ლო­გი­ურ ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­შია შე­საძ­ლე­ბე­ლი.

თქვენ ისა­უბ­რეთ პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კის როლ­ზე მიკ­რო­ბი­ო­ლო­გი­ა­ში და პა­ცი­ენ­ტის ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლო­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა­ზე. რო­გორ ხდე­ბა ეს პრო­ცე­სი თო­დუ­ას კლი­ნი­კის მიკ­რო­ბი­ო­ლო­გი­ურ გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში?

პირ­ველ რიგ­ში, უნდა აღ­ვნიშ­ნო, რომ კლი­ნი­კას აქვს კომ­ფორ­ტუ­ლი და პა­ცი­ენტზე ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი სა­მე­დი­ცი­ნო სერ­ვი­სი. ერთ სივ­რცე­ში, კლი­ნი­კი­დან გა­უს­ვლე­ლად შე­უძ­ლია მი­ი­ღოს პა­ცი­ენ­ტმა სხვა­დას­ხვა სა­ხის სა­მე­დი­ცი­ნო მომ­სა­ხუ­რე­ბა, მათ შო­რის ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი მომ­სა­ხუ­რე­ბის სრუ­ლი სპექტრი.

პა­ცი­ენ­ტის პირ­ვე­ლა­დი ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლო­ბა ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი კვლე­ვე­ბის ჩა­ბა­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით იწყე­ბა მკურ­ნა­ლი ექი­მის კა­ბი­ნეტ­ში. სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, პა­ცი­ენ­ტი კონ­სულ­ტა­ცი­ას იღებს ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი მე­დი­ცი­ნის სპე­ცი­ა­ლის­ტის მიერ, რო­გორც ად­გილ­ზე გა­სა­უბ­რე­ბით, ასე­ვე, სა­ტე­ლე­ფო­ნო კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის გზით.

უნდა აღ­ვნიშ­ნო ისიც რომ, ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი მე­დი­ცი­ნის სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბის და ხა­რის­ხის ჯგუ­ფის მიერ მომ­ზად­და ე.წ. ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი სერ­ვი­სის მომ­სა­ხუ­რე­ბის გზამ­კვლე­ვი, რო­მე­ლიც პა­ცი­ენ­ტებს შე­საძ­ლებ­ლო­ბას მის­ცემს გა­ეც­ნონ ძი­რი­თად, მნიშ­ვნე­ლო­ვან პრე­ა­ნა­ლი­ტი­კურ სა­კი­თხებს და სწო­რად მო­ემ­ზა­დონ სხვა­დას­ხვა სა­ხის ბი­ო­ლო­გი­უ­რი ნი­მუ­შე­ბის ჩა­ბა­რე­ბის­თვის.

R