რატომ უნდა წაიკითხოთ სულხან-საბა ორბელიანის "სიბრძნე სიცრუისა"
სულხან-საბა ორბელიანი ქართული მწერლობის ერთ-ერთი გამორჩეული ფიგურაა, რომლის იგავ-არაკები განსაკუთრებულად მნიშნელოვანია ქართული ლიტერატურისა და მორალური სწავლებების კუთხით. მისი ნაწარმოებები არა მხოლოდ ისტორიული მნიშვნელობითაა გამორჩეული, არამედ დღევანდელი მკითხველისთვის მრავალსაფეხურიან სიბრძნესაც შეიცავს.
მოდით, განვიხილოთ რამდენიმე მიზეზი, თუ რატომ უნდა წაიკითხოთ სულხან-საბას იგავ-არაკები:
1. მეტაფორული სიბრძნე და მორალური სწავლება
სულხან-საბას იგავ-არაკები სავსეა სიბრძნითა და ეთიკური გაკვეთილებით, რომლებიც მარტივი, მაგრამ ღრმა სიმბოლიკით არის გადმოცემული. მათში მოთხრობილი ამბები ხშირად მარტივ სიტუაციებზეა დაფუძნებული, მაგრამ ისინი რთულ მორალურ საკითხებზე მიუთითებენ. მაგალითად, "მეფე და მდაბიო" ან "მგელი და ცხვარი" გვასწავლიან ღირსების, სამართლიანობის, სიკეთისა და ბოროტების მნიშვნელობას. ეს მოკლე, მაგრამ შინაარსით მდიდარი მოთხრობები ნებისმიერი ასაკის მკითხველისთვის მნიშვნელოვანი გაკვეთილებია.
2. ქართული ენისა და კულტურის მდიდარი სამყარო
სულხან-საბას იგავები ასახავს მე-17 საუკუნის ქართული ენისა და კულტურის მდიდარ სამყაროს. ეს ნაწარმოებები არა მხოლოდ მხატვრული ლიტერატურის სახითაა მნიშვნელოვანი, არამედ ისტორიული დოკუმენტებიცაა, რომლებიც გვიჩვენებენ იმდროინდელი საზოგადოების მორალურ ღირებულებებსა და მსოფლმხედველობას. ამ წიგნების კითხვა საშუალებას გვაძლევს უფრო ღრმად ჩავწვდეთ ქართულ ენასა და ტრადიციებს, რაც კულტურული იდენტობის განმტკიცებისთვის მნიშვნელოვანია.
3. დროისგან დამოუკიდებელი თემები
მიუხედავად იმისა, რომ იგავები საუკუნეების წინ დაიწერა, მათი იდეები დღემდე აქტუალურია. ადამიანი, მისი ქცევები, მორალური არჩევანი და სოციალური ურთიერთობები მუდმივად არის ადამიანის ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი. სულხან-საბას იგავები გვაფიქრებს იმაზე, თუ როგორ მოქმედებს ჩვენი არჩევანი სხვების ცხოვრებაზე და რას ნიშნავს იყო კარგი ადამიანი თანამედროვე საზოგადოებაში. ეს ღირებულებები მუდმივად მნიშვნელოვანია, რადგან ისინი ჩვენს ყოველდღიურობაში მორალურ და ეთიკურ გზამკვლევად გვევლინებიან.
4. მრავალფეროვანი სტილი და მდიდარი ფანტაზია
სულხან-საბას იგავ-არაკებში გვხვდება განსხვავებული სტილის ნარატივები, რომლებიც უნიკალურ გამოცდილებას გვთავაზობენ. მისი ამბები ხან იუმორითაა სავსე, ხან სევდიანის, ხან კი სიბრძნის მძაფრ მხარეს აჩვენებს. ეს მრავალფეროვნება ნაწარმოებებს უფრო საინტერესო და მიმზიდველს ხდის მკითხველისთვის. თანაც, იგავების მოკლე ფორმატი მკითხველს საშუალებას აძლევს, მარტივად ჩაერთოს მათში და სწრაფად მიიღოს ის ღრმა სიბრძნე, რომელიც თითოეულ ისტორიაშია დამალული.
5. სწავლების უნიკალური მეთოდი
სულხან-საბას იგავები გთავაზობენ სწავლების უნიკალურ მეთოდს, რომელიც ნარატივის საშუალებით აზრის გადმოცემას ემყარება. ეს მეთოდი უფრო ადვილია გასააზრებლად და დასამახსოვრებლად, რადგან მკითხველს საშუალებას აძლევს, მორალური სწავლება კონკრეტული ამბის საშუალებით განიცადოს. ეს სწავლების მეთოდი იდეალურია როგორც ბავშვებისთვის, რომლებიც ჯერ კიდევ სწავლობენ სამყაროს, ასევე ზრდასრულებისთვის, რომლებიც უკვე სიღრმისეულ საკითხებზე ფიქრობენ.
თეა ინასარიძე