შესვლა-არშესვლის დილემა ანუ არის თუ არა დეპოლარიზაციის შანსი?!
ხელისუფლება პარლამენტის უფლებამოსილების ცნობისთვის ისე ემზადება, რომ ოპოზიციის, სამოქალაქო სექტორისა და საერთაშორისო თანამეგობრობის არც ერთი მოთხოვნა და რეკომენდაცია არ გაითვალისწინა. ოპოზიცია პარლამენტში შესვლას არ აპირებს და მანდატების დაჭრის ახალ წრეზე მიდის. ბოლო დღეებში ამას დაემატა სტუდენტების მასშტაბური პროტესტი, სადაც წართმეული არჩევნების დაბრუნებას ითხოვენ. რა შედეგები მოჰყვება პროტესტს, ვის აწყობს ოპოზიციის პარლამენტში შესვლა-არშესვლა ან ვინ შეიძლება შევიდეს, როგორ შეიძლება განვითარდეს მოვლენები, ამ საკითხებზე პოლიტიკის ანალიტიკოსებს, დავით ზურაბიშვილსა და რამაზ საყვარელიძეს ვესაუბრეთ:
"გადაწყვეტილებას, რომელსაც შენ არ სჭირდები, ვერ ჩაშლი"
დავით ზურაბიშვილი: - ხელისუფლება არჩევნების შედეგებს არ დათმობს, მიაჩნიათ, რომ ეს შედეგიც არაა საკმარისი, საკონსტიტუციო უმრავლესობა უნდოდათ.
ხელისუფლება ყველაფერს იზამს, რომ არაფერი დათმოს. თუ ძალიან გაჭირდება და უმართავი სიტუაცია შეიქმნება, მაშინ შეიძლება დათმობაზე წავიდეს, მაგრამ იმედი აქვს, რომ მასობრივი გამოსვლები არ იქნება და შეძლებს ხელთ არსებული რესურსებით წინ აღუდგეს. იმედი აქვთ ტრამპის ადმინისტრაციისაც, რომ დასავლეთიდან ზეწოლა, სანქციები არ იქნება, რომ ტრამპი უკრაინაში ომს დაამთავრებს, გაყინავს კონფლიქტს და ამოისუნთქებენ.
ამ ვითარებაში კი როგორ მოიქცევიან, წავლენ უფრო მეტი ავტორიტარიზმისკენ თუ მეტ-ნაკლებად დარჩებიან იმ რეჟიმის პირობებში, რომელიც არჩევნებამდე იყო, ჯერ ნათელი არ არის. ეს, ალბათ, უფრო ცხადი გახდება მაშინ, როცა ტრამპის პოლიტიკა ჩვენს საკითხზე გამოიკვეთება და უფრო გამოჩნდება, "ოცნება" რუსეთისკენ წავა თუ შეეცდება ბალანსი დაიცვას.
- სტუდენტების პროტესტი არ არის იმ მასშტაბის, რომ ხელისუფლება დათმობაზე წავიდეს?
- სტუდენტების პროტესტი, რომელიც ბათუმიდან დაიწყო, ხელისუფლებისთვის ცოტა საგანგაშოა და შეეცდება მის ჩახშობას, რადგან თუ რამის ეშინია, სწორედ ახალგაზრდების პროტესტია. ამ დღეების განმავლობაში ეს ნაკლებად იყო და წინასაარჩევნოდაც ახალგაზრდების მონაწილეობა ნაკლებად ჩანდა, ვიდრე აგენტების კანონის პროტესტისას, მაგრამ ხელისუფლებას მათი პროტესტის ნამდვილად ეშინია.
- დასავლეთის რეაქციის იმედი ჰქონდა და აქვს ოპოზიციასაც და საზოგადოების ნაწილსაც. ევროპარლამენტში "ოცნების" შესახებ საკმაოდ მკაცრი დებატები იყო, მაგრამ ეს არის დასავლეთის რეაქციის მაქსიმუმი?
- ერთი, რაც შემიძლია დარწმუნებით ვთქვა, ის არის, რომ ამ არჩევნებს ლეგიტიმურად არავინ აღიარებს. არ მოხდება, რომ ევროკავშირი ან ამერიკა გამოვიდეს და თქვას, საქართველომ ჩააბარა გამოცდაო... მაგრამ არის კიდევ მეორე ვარიანტი - ის, რომ ლეგიტიმურად არ აღიარებ, პირდაპირ არ ნიშნავს, რომ არალეგიტიმურად აღიარებ. აქ უფრო ჩანს ორი ვარიანტი - ან ამ საკითხს ღიად დატოვებენ და ხელისუფლებასთან ურთიერთობას ააწყობენ იმის მიხედვით, თვითონ საქართველოს ხელისუფლება რას გააკეთებს, როგორ მოიქცევა, ან დაგვისვამენ ჯვარს, რომ დამთავრდა საქართველოსთან ყველანაირი პარტნიორული ურთიერთობა, რომ ქვეყანამ უკვე გადაინაცვლა ევრაზიული ტიპის ავტორიტარული რეჟიმის პირობებში. ცხადია, ურთიერთობა ამ ვითარებაშიც დარჩება, მაგრამ უფრო შეზღუდული.
რაც შეეხება შიდაპოლიტიკურ კონტექსტს, მე პირადად არ მომწონს, რომ ჩვენთან ძირითადი ოპოზიციური საზოგადოება საქართველოს რუსეთში ინტეგრაციას უკვე შემდგარ ფაქტად მიიჩნევს. ამას ტენდენციად და საფრთხედ კი არ უყურებენ, რომ შეიძლება ეს მოხდეს, არამედ მათი რიტორიკით, უკვე ჩელიაბინსკში ვართ. თუ ასე უყურებ, რომ ეს უკვე გადაწყვეტილია, მაშინ რაღაში სჭირდება 89 "ქოცს", რომ თავი ლეგიტიმურად გამოაცხადოს და მერე ყველა დაგვიჭიროს. თუ ასე უყურებ, მაშინ გამოდის, ხელისუფლებას ლეგიტიმურობა ფეხებზე უნდა ეკიდოს.
ოპოზიციის ქცევა მთლად ადეკვატური არ არის. თუ მართლა ასე გგონია, მაშინ უცხოელებთან ლაპარაკის ერთადერთი მოტივი ის უნდა იყოს, ამათთან ლაპარაკს აზრი არა აქვს და დაარტყითო. აქ რატომღაც ასეთი მისტიკური რწმენა აქვთ, თუ დასავლეთის პოზიცია იქნება უკიდურესად ხისტი, პირადად ბიძინას დაადებენ სანქციას, მთელ ქონებას ჩამოართმევენ, ის იტყვის, ვაიმე, ეს რა დამემართაო, და გაიქცევა მოსკოვში და ჩვენ გავთავისუფლდებით. მე კი მგონია, თუკი ასე მოხდება, მაშინ მართლა ჩელიაბინსკი და სტავროპოლი დაგვემუქრება, რადგან ხელისუფლების ერთადერთი შანსი ის იქნება, რომ რუსეთს შეეკრას, რადგან სხვანაირად ვერ გადარჩება. ივანიშვილი კი გადარჩენისთვის რომ ყველაფერს გააკეთებს, ცხადია. ამიტომაც აქვს დასავლეთს ფრთხილი დამოკიდებულება. არ აღიარებს არჩევნებს ლეგიტიმურად, კრიტიკა იქნება, ამბობენ, რომ საარჩევნო დარღვევები უნდა იქნეს გამოძიებული, ხელისუფლებამ მიუღებელი კანონები უნდა გაიწვიოს უკან და შეცვალოს კურსი. ჯერ ამ ვითარებაში ვართ და საით წავა ეს ყველაფერი, ორ აქტორზეა დამოკიდებული - "ქართულ ოცნებასა" და ტრამპის ადმინისტრაციაზე. ოპოზიცია კი ჯერ იმ ტრადიციული ტაქტიკით მოქმედებს, რითაც ყველა ოპოზიცია მოქმედებდა - ცდილობს ხელისუფლებას წონასწორობა დააკარგვინოს, რაღაც კრიტიკული ჩაადენინოს და ამით საპროტესტო მუხტი გამძაფრდეს.
- მანდატებზე უარის თქმა ახლა რამდენად ადეკვატურია?
- უკიდურესი არაადეკვატურობის გამოვლინებაა ამ თემის აქტუალიზაცია. პირველ სხდომაზე, სადაც გაყალბებული არჩევნები უნდა ცნონ, ოპოზიცია რომ არ უნდა იყოს, ორი აზრი არავის აქვს. მეორე საკითხი ის არის, რამდენადაც ეს არ არის ოპოზიციაზე დამოკიდებული, ის 89 კაცი შეიკრიბება და მიიღებს გადაწყვეტილებას. არ მგონია მაინცდამაინც ადეკვატური, მოდი, არ მივცეთ სხდომის ჩატარების საშუალებაო. მაინტერესებს, როგორ არ უნდა მისცენ, რას იზამენ, პარლამენტს ალყას შემოარტყამენ? მივა სპეცრაზმი და შეიყვანს. ბოლოს და ბოლოს, კანცელარიიდან გვირაბი გადის პარლამენტში და იმ გვირაბით შეიყვანენ, ან სულაც მაგ შენობაში არ შეიკრიბებიან და ეგ იქნება - ანუ გადაწყვეტილებას, რომელსაც შენ არ სჭირდები, ვერ ჩაშლი. ის, რომ პარლამენტის უფლებამოსილება ცნოს საპარლამენტო უმრავლესობამ, რომ შემდეგ დეპუტატებს თუ მოუნდათ, ინდივიდუალური განცხადება უნდა დაწერონ, რომ არ უნდათ პარლამენტარობა, და მერე პარლამენტმა ამას კენჭი უყაროს, სიის ჩახსნაზე, საბოლოო გადაწყვეტილება ცესკომ უნდა მიიღოს, არის ყველაფერი ის, რაც ამათზე არ არის დამოკიდებული. ამასთან, გარდა იმისა, რომ არ შედიხარ სესიებზე და არ იღებ პარლამენტის მუშაობაში მონაწილეობას, პროტესტის ფორმაა ისიც, რომ შეიძლება აღარ იყო პარლამენტის წევრი. ამისთვის კი იურიდიულ ფორმალობებს ვერ ასცდები, ეს კი ხვალ-ზეგ ვერ მოხერხდება, მანამდე, სანამ პარლამენტი არ ცნობს თავის უფლებამოსილებას. აქედან გამომდინარე, 3-4 თვის მერე რა იქნება, არ ვიცით. იქნება თუ არა საჭირო მანდატების გადაყრა ანუ ერთპარტიულ პარლამენტზე წასვლა, დღეს როგორ უნდა განსაზღვრო? ხომ შეიძლება სასწაული მოხდეს და საჭირო გახდეს ოპოზიციის მონაწილეობა? მაგალითად, კონსტიტუციის ცვლილება, რომ პრეზიდენტი ისევ ხალხმა აირჩიოს. რას იზამენ? პარლამენტში რომ არ იქნებიან, როგორ მიიღებენ? ანუ ოთხი წელი ხელისუფლებას კარტ-ბლანშს აძლევენ.
ერთადერთი გათვლა აქვთ, ესენი ოთხი წელი ვერ გაძლებენ და დაინგრევიანო. თეორია-პრაქტიკაში რევოლუციაზე ცოტა რაღაც გამეგება და ქვეყანაში რევოლუციური სიტუაცია ჯერ არ ჩანს. უპირველეს ყოვლისა, არ არის რღვევა ზემოთ, ნიშნებიც კი არ არის, ამის გარეშე კი რევოლუცია არ ხდება.
- დღეს თითქოს ოპოზიციის არც ერთი ნაბიჯი არ არის შედეგის მომტანი. რატომ ვტრიალებთ ისევ ერთ წრეზე და შეცდომებისგანაც ვერაფერს ვსწავლობთ?
- არ იცის ამ ხალხმა მეტი და ამიტომ. მეორეა ის, რომ პირველ სხდომაზე დასწრებასა და არჩევნების აღიარებაზე უარის თქმა სწორია, რადგან არჩევნები გაყალბებულია. ამიტომ მოთხოვნა, რომ არჩევნები ხელახლა ჩატარდეს, სწორია. თუმცა უნდა გესმოდეს ისიც, რომ შესაძლოა ეს არ გამოვიდეს და მერე სად მიდიხარ? მერე სრული კრახია. სხვათა შორის, ჩვენ ისიც არ ვიცით, რეალური შედეგები როგორია, ამ კარუსელის გარეშე რეალური შედეგები რა პროპორციით დაჯდებოდა.
რაც შეეხება იმას, მერე რა უნდა ვქნათ, ამაზე პასუხი რომ არა გვაქვს, "ნაცური" დღის წესრიგის ბრალია. უშუალოდ პარტია არ იგულისხმება. სამყაროს აღქმაა ისეთი, რაც დამახასიათებელია "ნაცმოძრაობისთვის". კერძოდ, აღქმაა, რომ საქართველოს უბედურების სათავე 2012 წელია და მას შემდეგ სულ ჩელიაბინსკში ვართ, უფრო ვუახლოვდებით, მაგრამ თან უკვე იქ ვართ. მე როგორც ვხედავ, თითქოს იმის სურვილიც აქვთ, ივანიშვილი რაც შეიძლება მეტად მიეყიდოს რუსეთს. თითქოს უნდათ რაღაცნაირად გამართლდეს, რომ ის რუსეთის კაცია. თავიანთი ქცევით ამისკენ უბიძგებენ, რომ ხელი აიღოს, ბოლოს და ბოლოს, თუნდაც მოჩვენებით დემოკრატიაზე და მთლიანად გადავარდეს პრორუსულ დიქტატურაში. რაღაც ჟინი აქვთ, რომ ბიძინა ასეთი უნდა იყოს და, თუკი ასეთი არაა, მოდი, გავხადოთ ასეთიო. თითქოს სურთ საზოგადოებაში მართლა იყოს განცდა, რომ რუსეთში ვართ, ამიტომ გარეთ უნდა გამოვცვივდეთ, ავიდეთ ბარიკადებზე და დავიცვათ სამშობლო. მაგრამ საზოგადოების ძალიან დიდ ნაწილს ეს განცდა არა აქვს. რაც მთავარია, როდესაც ვლაპარაკობთ ჩამოშლაზე, თავად ხელისუფლებაში არა აქვთ განცდა, რომ მიგვერეკებიან რუსეთისკენ.
"ოპოზიციურ საზოგადოებაში უნდა დაიწყოს იმისკენ მოძრაობა, რომ შევიყვანოთ ეს ადამიანები პარლამენტში"
რამაზ საყვარელიძე: "ნაცებს" ჰქონდათ სტერეოტიპი, რომ უნდა ყოფილიყვნენ მკაცრები და დაუნდობლები და დღემდე ასე გრძელდება. ამ სტერეოტიპის დირიჟორი მიშა იყო, მაგრამ ამას მათი მხარდამჭერებიც ამყარებენ და დაუნდობლობას ითხოვენ. ახლაც ზუსტად ეს სიტუაციაა - მათ სხვა არაფერი იციან, გარდა ბოიკოტისა, თორემ არ აწყობთ ასე მოქცევა. "ნაციონალების" გავლენით ჩამოყალიბდა ოპოზიციურობის მოდელი, რომ თუ ოპოზიციური პარტია ხარ, უნდა იჩხუბო, ირბინო, ლანძღო და ა.შ. ოპოზიცია პარლამენტში დოკუმენტების შესწავლით, კრიტიკით, დასაბუთებით უნდა იყოს დაკავებული. ეს ოპოზიცია ამას არ აკეთებს.
- როდესაც ხელისუფლება არავის აზრს არ ითვალისწინებს, როგორ იბრძოლონ?
- თუ ოპოზიციაში რამე მაღიზიანებს, არის ის, რომ არ მაძლევს საშუალებას, მოვიაზრო ხელისუფლების ალტერნატივად. იმიჯს მნიშვნელობა აქვს. მიუხედავად იმისა, რომ მიშა სახურავებზე დარბოდა და მაინცდამაინც სოლიდურად არ გამოიყურებოდა, ხალხს მაინც გაუჩნდა განცდა, რომ ის რეფორმატორი ლიდერი იყო. მაშინ რეფორმატორობამ იმუშავა, ახლა კი მსგავსი არაფერი ჩანს.
მარტო იმიტომ, რომ ვიღაცას ხელისუფლება არ უყვარს, ოპოზიციის მომხრედ არ აქცევს. მათ სურთ ხალხს ხელისუფლება შეაძულონ, მაგრამ ნეგატიურობაზე აგებული პოლიტიკა წამგებიანია. ადამიანს სურს გაჰყვეს იმას, ვინც ნათელ მომავალს ჰპირდება და არა უარყოფითს. გარდაუვალი მარცხის პერსპექტივა აქვს ოპოზიციის იმავე წრეზე წასვლას, რადგან იმაზე მკვეთრი და მასშტაბური საპროტესტო აქცია, როგორიც იყო "ყვითელჟილეტიანების" პროტესტი, ძნელი წარმოსადგენია. მას მთელი ფრანგული ოპოზიციური სპექტრი გულშემატკივრობდა, მაგრამ აქციებში არ მონაწილეობდა, იმიტომ, რომ აქციებში მონაწილეობენ პროფკავშირები, მუშები, სტუდენტები და ა.შ. და არავითარ შემთხვევაში პოლიტიკოსები.
პოლიტიკოსის ქუჩაში დადგომა მისი გაიაფებაა. მისი ფუნქციაა მომიტინგეები პარლამენტის ტრიბუნიდან დაიცვას, მაგრამ ქუჩაში დგომა პოლიტიკოსობა აღარ არის. პრობლემა ისაა, რომ ამ საპროტესტო აქციებით პოლიტიკოსების დიდ ჯგუფს ვკარგავთ. პოლიტიკის სტანდარტის მიხედვით, სხვებთან შედარებით უფრო სოლიდურად გახარია იქცევა. დავუკვირდეთ, რა თქვა, ჩემი ამომრჩეველი ჩემგან ქუჩაში სირბილს არ ელისო. მან ანგარიში გაუწია თავის ამომრჩეველს. ოპოზიციიდან ვინმემ გააანალიზა, ხალხი მისგან რას ელოდება და რა სჭირდება?
ეს ხომ ძალიან დიდი პრობლემაა - ქვეყანას ამდენი ხანია არა ჰყავს ოპოზიცია და კიდევ კარგა ხანს არ ეყოლება. პოლიტიკური ცხოვრება ოპოზიციის გარეშე ვითარდება. ეს ყველაფერი კი, ვფიქრობ, ისევ და ისევ იმ მცდარ შეხედულებას უკავშირდება, რომ პარლამენტში ვინც შევა, მოღალატეა. რატომ, კაცო, რატომაა მოღალატე? არ ჯობს, შევიდეს და იქიდან გააკეთოს ის საქმე, რომელსაც შენ გულშემატკივრობ? ასე რომ, ეს მხოლოდ ოპოზიციის ბრალი არ არის, საზოგადოების იმ ნაწილის ბრალიცაა, ვინც ოპოზიციას ამ უნაყოფო პროტესტებისკენ უბიძგებს.
- პარლამენტში შესვლაზე უარის თქმას დადებითი მომენტი თუ აქვს და ვისთვის?
- აბა, გავიხსენოთ, ანალოგიური პროტესტებით შედეგი ვის მიუღია? მსოფლიოში მსგავსს ვერაფერს ნახავთ.
- "ოცნებისთვის" რა შედეგი ექნება პარლამენტში მარტო დარჩენას?
- რა თქმა უნდა, ცუდია, მაგრამ მე სულ ველოდები, როდის გადაწყვეტს ხელისუფლება ერთ შარიან რამეს - როდის გაიყოფა და შექმნის ოპოზიციურ პარტიებს თავისი თავისგან.
- ანუ ფასადურ ოპოზიციას გულისხმობთ? ეს რომ სჭირდებოდეს, ხომ ჰყავდა ე.წ. ოპოზიცია პარლამენტში და ვინმემ ოპოზიციად ჩათვალა?
- კი, მაგრამ მე სხვა სახის ოპოზიციას ვგულისხმობ - პარტიის ბაზაზე შექმნილ ოპოზიციას. შემთხვევითი ხომ არ არის, რომ ივანიშვილი სულ ამას ამბობს, მოვა ისეთი პარტია, რომელიც "ოცნების" ოპოზიცია იქნებაო. იცის, რომ ოპოზიცია აუცილებელია. ამიტომაც ამ ოპოზიციამ თავი თუ ვერ მოაბა თავისი ფუნქციის შესრულებას, მეტი გზა აღარ იქნება.
- თუ მართულ ოპოზიციას არ გულისხმობთ, ხომ იყო შანსი, რომ გახარია გამხდარიყო ასეთი ოპოზიცია, მაგრამ "ოცნებამ" ლამის მთელი აგრესია მის წინააღმდეგ მიმართა, დაჭერითაც კი დაემუქრა...
- ესეც კარგი მაგალითია იმისა, რომ ეს ოპოზიცია მიხვდეს, ხელისუფლებას უფრო მშვიდი და გაწონასწორებული ოპოზიციის ეშინია, ვიდრე ქუჩაში მორბენალი აგრესიული ოპოზიციის. ქუჩაში მორბენალს მოსახლეობაც არ უყურებს სერიოზულად. სერიოზულსა და მშვიდს რეალური ალტერნატივის იერი უფრო აქვს, რადგან არის შანსი, რომ სახელმწიფო მას ჩააბარონ. ამან მაინც უნდა დააფიქროს ჩვენი ოპოზიცია, თუ რომელი გზა ჯობს. ჩვენს საზოგადოებას და ოპოზიციასაც ის ღუპავს, ხელისუფლებას სთხოვენ პასუხს იმაზე, რომ ოპოზიცია სუსტია. ხელისუფლება რომ არ მომწონს და ალტერნატივა არა მაქვს, ხელისუფლება კი არ არის დამნაშავე, არამედ ოპოზიცია. ამის დანახვა არ გვინდა.
- ეს სხვა თემაა... როდესაც არჩევნების გაყალბებაზეა ლაპარაკი, ოპოზიციასთან შეიძლება რაღაც პრეტენზია მქონდეს?
- ვინ თქვა, რომ გაყალბდა?
- და ვინ თქვა, რომ არ გაყალბდა? ძალიან ბევრი ეჭვი და ფაქტი არსებობს, ამას ემატება საარჩევნო კომისიებისა და სასამართლოების ქმედებები, თითქოს რაც კი რამე საჩივარი არსებობს, ყველა უსაფუძვლოა. ეს არ გაეჭვებთ?
- მოდი, დავფიქრდეთ. გასაგებია, რომ ხელისუფლებას ვაკრიტიკებთ, მაგრამ ჩვენ თვითონ, მოსახლეობამ, დავიმსახურეთ კრიტიკა იმით, რომ ოპოზიციას არ ვუბიძგებთ სწორი მიმართულებით. ოპოზიციას იდიოტობებს ვაკეთებინებთ და ისიც აკეთებს. ჩვენ ვუბიძგებთ იმისკენ, რომ თუკი არ მიგაჩნია არჩევნების შედეგები სწორად, ქუჩაში უნდა დადგე. ჩვენ არ ვითხოვთ პოლიტიკოსებისგან, აიღე ქაღალდი, კალამი, წაიკითხე, დაწერე და უტირე ყოფა ამ ხელისუფლებას არგუმენტებითო. არა, სურთ ჭიდაობაში აჯობონ. ჩვენ ხომ ვერ გამოვდივართ იმ კლიშეებიდან, რაც ადრე გვქონდა, ფალავნებს რომ დააჭიდებდნენ, ვინც გაიმარჯვებდა, ის მხარე ითვლებოდა გამარჯვებულად. ასე ვუყურებთ ოპოზიციასაც, ვინ აჯობებს "ჭიდაობაში" ივანიშვილს. ინტელექტში უნდა იყოს ეს ჭიდაობა და შეუპოვრობა და არა იმაში, რასაც ახლა ვხედავთ. მთელ საზოგადოებას რომ აქვს ატეხილი ასეთი დეინტელექტუალიზაცია, ამიტომ არის, რომ ოპოზიცია არაინტელექტუალური გვყავს. ჩვენ არ ვაძლევთ ოპოზიციას საშუალებას, რომ აზრიანი ნაბიჯები გადადგას. თუკი შეიკრიბება ოპოზიციონერი საზოგადოება დიდ მიტინგზე და ოპოზიციას მოუწოდებს, შედით და აკეთეთ პარლამენტში ის, რისთვისაც მოგეცით ხმებიო, შეიძლება შევიდნენ. ან თუნდაც ევროპელებმა თუ უთხრეს, შედითო, რა თქმა უნდა, შევლენ.
- რა შანსია, რომ ევროპელებმა ახლაც იგივე გააკეთონ, განსაკუთრებით იმ გამოცდილების გათვალისწინებით, რაც 2021 წელს მივიღეთ, როდესაც ჯერ "ნაცებმა" თქვეს უარი და მერე "ქოცებმა" დაარღვიეს პირობა?
- გარდა "ნაცებისა" და "ქოცებისა", ახლა ზოგადი კლიმატიც ცოტა სხვანაირია - ახლა ევროპელებიც "კოჭლი იხვები" არიან, რადგან სადაცაა თანამდებობებს დატოვებენ და ინტერესი იმისა, რომ რაღაც გაკეთებული მიიწერონ, არ არსებობს. მაშინ შარლ მიშელს ჰქონდა იმის ინტერესი, რომ მის დამსახურებად მიეჩნიათ კონფლიქტური მხარეების გამთლიანება. ახლა თავად აქვთ ისეთი სიტუაცია, რომ ჩვენზე უფრო სერიოზული კონფლიქტებით მიდის ვითარება. ამიტომ ჩვენკენ გამოხედვის ინტერესი არ ექნებათ, თორემ, თუ ეს ინტერესი გაუჩნდათ, რატომ არ გაიმეორებენ?
- გაჟღერდა ვერსია, რომ "ქართულმა ოცნებამ" ოპოზიციის დასაშლელად შეიძლება "ნაცმოძრაობა" დააყენოს იმ დილემის წინაშე, რომ მათი პარლამენტში შესვლის სანაცვლოდ სააკაშვილს საზღვარგარეთ გაუშვებენ. ეს ვერსია რამდენად რეალურად გეჩვენებათ?
- "ნაცებს" რაც უნდათ, იმ ვერსიას ჰყვებიან. რატომ უნდა მოუნდეს "ოცნებას" "ნაცებისთვის" კოჭის გაგორება? ასეთ შემთხვევაში ხომ თავის მომხრეებს გადაიმტერებს? მიშა მხოლოდ პერსონა ხომ არაა, სიმბოლური ფიგურაა, და სწორედ ამიტომ მისი გათავისუფლება "ოცნების" დამარცხების ტოლფასი იქნება. ეს ვერსია ემოციებით გაჩენილია და არა მგონია, რეალობასთან საერთო ჰქონდეს. ბოლოს და ბოლოს, თუ დასჭირდა, ოპოზიცია დაშლის უმრავლესობას. მსგავსი რამ არაერთხელ მომხდარა, როდესაც რიცხოვნობით დიდი უმრავლესობა ქმნის სხვადასხვა სახელებით პარტიებს. "ნაცმოძრაობაში" ეს არ მოხდა?
რუსა მაჩაიძე