„თავისუფლება ყოველთვის ბრძოლას მოითხოვს“: დათა თუთაშხია და ჩვენი რეალობა - კვირის პალიტრა

„თავისუფლება ყოველთვის ბრძოლას მოითხოვს“: დათა თუთაშხია და ჩვენი რეალობა

ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბის რო­მა­ნი „დათა თუ­თაშ­ხია“ ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში გა­მორ­ჩე­უ­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბია, რო­მე­ლიც დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში უფრო ღრმავ­დე­ბა და მკი­თხვე­ლის გულს დღე­ვან­დე­ლო­ბა­შიც ეხე­ბა. დათა თუ­თაშ­ხია, რო­გორც თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თვის მებ­რძო­ლი გმი­რი, გა­ნა­სა­ხი­ე­რებს იმ არ­ქე­ტი­პულ სა­ხეს, რო­მე­ლიც ტო­ტა­ლი­ტა­რიზმს, უსა­მარ­თლო­ბა­სა და მო­რა­ლურ წნეხს უპი­რის­პირ­დე­ბა.

დათა თუ­თაშ­ხი­ას ხა­სი­ა­თი: მო­რა­ლუ­რი კომ­პა­სი

დათა თუ­თაშ­ხია არ არის მხო­ლოდ პერ­სო­ნა­ჟი – ისაა სიმ­ბო­ლო. მისი ცხოვ­რე­ბა, და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა და გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი ისეთ ღი­რე­ბუ­ლე­ბებს ემ­ყა­რე­ბა, რო­გო­რე­ბი­ცაა თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბა და ადა­მი­ა­ნე­ბის თა­ნად­გო­მა. მი­უ­ხე­და­ვად მისი კა­ნონ­გა­რე­შე ყოფ­ნი­სა, დათა არა მხო­ლოდ გმი­რია, არა­მედ ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც არა­მარ­ტო ძა­ლა­უფ­ლე­ბის, არა­მედ სა­კუ­თა­რი სი­სუს­ტე­ე­ბის წი­ნა­აღ­მდე­გაც იბ­რძვის. ეს ომი კი ისე­თი­ვე აქ­ტუ­ა­ლუ­რია დღეს, რო­გორც მისი და­წე­რის პე­რი­ოდ­ში.

ტი­რა­ნია და თა­ვი­სუფ­ლე­ბა

რო­მა­ნი შე­ი­ცავს რთულ სო­ცი­ო­პო­ლი­ტი­კურ და ფი­ლო­სო­ფი­ურ ში­ნა­არსს. და­თას ბრძო­ლა ტი­რა­ნი­ას­თან, უსა­მარ­თლო­ბას­თან და ბი­უ­როკ­რა­ტი­ულ იდე­ო­ლო­გი­ას­თან დღე­საც იკი­თხე­ბა, რო­გორც გაფრ­თხი­ლე­ბა ძა­ლა­უფ­ლე­ბის ბო­რო­ტად გა­მო­ყე­ნე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ. თუ­თაშ­ხი­ას დუ­ა­ლის­ტუ­რი პერ­სო­ნა­ჟე­ბი, მათ შო­რის მუშ­ნი ზა­რან­დია, სწო­რედ იმ გა­მოწ­ვე­ვებს წარ­მო­ა­ჩე­ნენ, რომ­ლე­ბიც თა­ნა­მედ­რო­ვე სამ­ყა­რო­შიც ძლი­ერ აქ­ტუ­ა­ლუ­რია.

თა­ნა­მედ­რო­ვე პა­რა­ლე­ლე­ბი

„დათა თუ­თაშ­ხი­ას“ თე­მა­ტი­კა დღე­ვან­დელ რე­ა­ლო­ბას­თან სა­ო­ცარ პა­რა­ლე­ლებს ავ­ლებს. ტო­ტა­ლი­ტა­რუ­ლი იდე­ო­ლო­გი­ე­ბის აღ­ზე­ვე­ბა, სო­ცი­ა­ლუ­რი უსა­მარ­თლო­ბა და პი­როვ­ნუ­ლი თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თვის ბრძო­ლის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა ის სა­კი­თხე­ბია, რომ­ლე­ბიც 21-ე სა­უ­კუ­ნის სა­ქარ­თვე­ლო­შიც მწვა­ვედ დგას. დათა, რო­გორც თა­ნა­მედ­რო­ვე თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თვის მებ­რძო­ლის არ­ქე­ტი­პი, შთა­გო­ნე­ბად შე­იძ­ლე­ბა იქ­ცეს ყვე­ლას­თვის, ვინც ახლა უსა­მარ­თლო­ბას ებ­რძვის.

დათა თუ­თაშ­ხია ისეთ სა­კი­თხებს სვამს, რო­მელ­თა გარ­შე­მოც დღემ­დე აქ­ტი­უ­რი დის­კუ­სია მიმ­დი­ნა­რე­ობს: - რა არის და რა­ტომ უნდა იბ­რძო­ლო თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თვის? სად გა­დის მო­რა­ლი­სა და კა­ნო­ნის სა­ზღვა­რი? შე­საძ­ლე­ბე­ლია თუ არა, იყოს ადა­მი­ა­ნი სა­მარ­თლი­ა­ნი კა­ნონ­გა­რე­შე? ეს კი­თხვე­ბი, რომ­ლე­ბიც ჭა­ბუა ამი­რე­ჯიბ­მა დას­ვა, დღე­ვან­დე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვი­საც გა­და­უჭ­რელ პრობ­ლე­მე­ბად რჩე­ბა.

დათა თუ­თაშ­ხია: ეროვ­ნუ­ლი და უნი­ვერ­სა­ლუ­რი სიმ­ბო­ლო

და­თას პერ­სო­ნა­ჟი ქარ­თუ­ლი კულ­ტუ­რის­თვის უნი­ვერ­სა­ლურ გმი­რად იქცა. მისი ბრძო­ლა და მსოფ­ლმხედ­ვე­ლო­ბა არა მხო­ლოდ ქარ­თულ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში, არა­მედ სა­ერ­თა­შო­რი­სო კონ­ტექ­სტშიც ამო­საც­ნო­ბია. და­თას გზავ­ნი­ლი ხაზს უს­ვამს, რომ თა­ვი­სუფ­ლე­ბა ყო­ველ­თვის ბრძო­ლას მო­ი­თხოვს – იქ­ნე­ბა ეს ბრძო­ლა გა­რე­გა­ნი მტრის წი­ნა­აღ­მდეგ თუ სა­კუ­თა­რი ში­შე­ბი­სა და შე­ზღუდ­ვე­ბის და­საძ­ლე­ვად.

მისი ის­ტო­რია გვახ­სე­ნებს, რომ თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თვის ბრძო­ლა არას­დროს მთავ­რდე­ბა და თი­თო­ე­უ­ლი ადა­მი­ა­ნის პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბაა, რომ მისი ხმა არა მხო­ლოდ წარ­სულ­ში, არა­მედ მო­მა­ვალ­შიც ის­მო­დეს.