„თუ სალომე ზურაბიშვილი არ დატოვებს პრეზიდენტის სასახლეს, ძალით დაატოვებინებენ“ - მძიმე ამბების მოლოდინში?! - კვირის პალიტრა

„თუ სალომე ზურაბიშვილი არ დატოვებს პრეზიდენტის სასახლეს, ძალით დაატოვებინებენ“ - მძიმე ამბების მოლოდინში?!

14 დეკემბრის საღამოს თბილისის მერმა მთავრობის კანცელარიიდან განაცხადა, რომ ნაძვის ხის ანთება გადაიდო. მთელ დღეს და განსაკუთრებით საღამოს საჯარო სამსახურის თანამშრომლები და სპორტული აღნაგობის კუნთმაგარი, შავებში ჩაცმული "ბავშვები" ნაძვის ხესთან იყვნენ შეკრებილი და სულმოუთქმელად ელოდნენ ნაძვის ხის აციმციმებას. კალაძის განცხადებას მათი ისეთი პროტესტი მოჰყვა, რომ მდინარაძე დასამშვიდებლად მათთან იმის სათქმელად ჩავიდა, რომ ნაძვის ხეს სხვა დროს აუნთებდნენ. მეორე მხრივ, აქციის მონაწილეებმა საკუთარი გამარჯვება გამოაცხადეს და, ფაქტობრივად, მთელი საღამო ზეიმობდნენ. ამ დროს კი აღარავის გახსენებია პარლამენტში ჩატარებული პრეზიდენტის არჩევნები, რომელსაც აქციის მონაწილეებიც და საზოგადოების დიდი ნაწილიც არალეგიტიმურად მიიჩნევენ. როგორ განვითარდება მოვლენები და რას შეიძლება აპირებდეს "ოცნება" თუ ივანიშვილი, ამ საკითხებზე პოლიტიკის ანალიტიკოს ვახტანგ ძაბირაძეს ვესაუბრეთ.

- ძალზე დაძაბული ვიყავი შაბათს, იმიტომ, რომ ხელისუფლების განცხადებები და მოწოდებები, ჩვენი მომხრეები მობრძანდით ბავშვებთან ერთად ნაძვის ხის ასანთებადო, და ამასთანავე ის, რომ პროტესტანტები პროტესტს არ წყვეტენ, ქმნიდა ისეთ სიტუაციას, რომ შეიძლებოდა სამოქალაქო დაპირისპირება დაწყებულიყო და ჩვენი ჩრდილოელი მეზობელი ამას მშვენივრად გამოიყენებდა. როგორც იქნა, ხელისუფლებამ და კალაძემ მიიღეს, ჩემი აზრით, პასუხისმგებლობიანი გადაწყვეტილება, როდესაც უარი თქვეს ნაძვის ხის ანთებაზე და თავიდან ავიცილეთ დაპირისპირება.

ამ პროცესს არ ჰყავს პოლიტიკური ლიდერი

რაც შეეხება ზოგადად პროცესს, ის დაიწყო და მისი გაჩერება უკვე წარმოუდგენელია. ამ პროტესტს არა ჰყავს კონკრეტული ლიდერი, პოლიტიკური სპექტრი არ არის მისი მოთავე. ეს არის ხალხი, რომელმაც უეცრად დაინახა საფრთხე, რომ ევროპისკენ კი არა, შეიძლება რუსეთისკენ გადავუხვიოთ და რეალურადაც ასეა, ხომ? ამიტომ ეს ხალხი გამოდის და აპროტესტებს. მათ ძირითად ასაკობრივ შემადგენლობას თუ შევხედავთ, ეს არის საშუალო და ახალგაზრდა თაობა, ისინი, ვინც ხვალ-ზეგ ქვეყნის მართვის, პოლიტიკის, ეკონომიკური და სოციალური პრობლემების მოგვარების სიმძიმე უნდა იტვირთოს... და როდესაც ასეთი გამოსვლებია, ხელისუფლება, ბუნებრივია, დაიბნა, რადგან დღეს ვითარება სრულიად განსხვავებულია. წინა პერიოდში პროტესტის მაორგანიზებელი ყოველთვის იყვნენ პოლიტიკური ძალა, ქარიზმატული ლიდერები და ა.შ., მაგრამ დღევანდელი ვითარება სრულიად სხვაა. ალბათ, დამეთანხმებით, რომელიმე ერთ პოლიტიკურ ძალას ან, გნებავთ, იმ ოთხ ოპოზიციურ პარტიას რომ ჰქონდეს 20-30%-იანი შანსი, რომ ეს მიტინგი მათ დაემორჩილება, ახლავე აიღებდნენ ხელში მეგაფონს, მაგრამ არა აქვთ ამის იმედი. უფრო პირიქით, მიაჩნიათ, რომ თუკი სააშკარაოდ შეეცდებიან მიტინგის დამორჩილებას, უარეს შედეგს მიიღებენ.

დღეს საქართველოში მართლაც სამოქალაქო საზოგადოება იბადება, რომელიც აცნობიერებს, რა შედეგი შეიძლება მოიტანოს ავტორიტარიზმმა ქვეყანაში, რომელიც აცნობიერებს, რომ დასავლური ღირებულებები, როგორც არ უნდა ილაპარაკოს ხელისუფლებამ, მხოლოდ ლგბტ არ არის, და თუ გვინდა შევინარჩუნოთ ჩვენი ეროვნულობა, ეს ყველაზე უკეთ არის შესაძლებელი დასავლეთთან ინტეგრაციით და არა პირიქით.

ამიტომაც ძალიან კარგია ეს ხალხი რომ გამოდის, მას შეგნებული აქვს, რომ ამისთვის უნდა იბრძოლოს.

ვფიქრობ, ხელისუფლებაც ნელ-ნელა იწყებს გააზრებას, რომ ქვეყანაში სერიოზული კრიზისია.

ამ პროცესში ძალიან დიდი წვლილი მიუძღვით ჩვენს დასავლელ პარტნიორებს და უნდა აღინიშნოს პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილის წვლილიც, მაგრამ, ჩემი აზრით, ყველაზე მნიშვნელოვანი ისაა, რომ

პროტესტანტებმა არ უნდა იჩქარონ, ნაბიჯ-ნაბიჯ უნდა მივყვეთ პროცესს, უნდა მივცეთ საშუალება ხელისუფლებასა და მათ მხარდამჭერებს, რომ გააცნობიერონ არსებული რეალობა.

ასევე ჩვენს დასავლელ პარტნიორებსაც, რომ თანდათან გააძლიერონ წნეხი მთავრობაზე და ასე უნდა მივიდეთ ახალ არჩევნებამდე.

ამ ახალ არჩევნებში კი, გულწრფელად შემიძლია გითხრათ, "ოცნება" არ დარჩება 5%-იან ბარიერს მიღმა. ხვალ რომ არჩევნები ჩატარდეს, ვგულისხმობ მართლა თავისუფალ არჩევნებს, "ქართულ ოცნებას" იმდენი რესურსი აქვს, რომ პარტიებს შორის მაინც პირველ ადგილს დაიკავებს. მე არც "ქართული ოცნება" და არც "ნაციონალური მოძრაობა" არ მიმაჩნია ისეთ ძალად, ვისაც ამ პოლიტიკური კრიზისიდან შეუძლია ქვეყნის გამოყვანა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ეს იქნება წინგადადგმული ნაბიჯი. თუ ამას დაემატება ახალგაზრდების ის გულწრფელობა, რაც დღეს აქვს ამ პროტესტს, მაშინ ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ იმ დონეს მაინც მიაღწევს საზოგადოების პოლიტიკური კულტურა, რაც იყო თუნდაც ბალტიისპირეთში ამ 30 წლის წინ.

- ახსენეთ, რომ ხელისუფლება ნელ-ნელა გონს ეგება. ეს რაში გამოიხატება.

- როდესაც ვამბობ, პასუხისმგებლობას გრძნობს-მეთქი, უპირველეს ყოვლისა ნაძვის ხის ანთების გადადების შესახებ გადაწყვეტილებას ვგულისხმობ, რომ არ დაეპირისპირებინათ საზოგადოების ორი ნაწილი ერთმანეთისთვის. ჩვენ გვახსოვს, რომ ასეთი რაღაცები ხდებოდა. განსაკუთრებით 2003 წელს, როდესაც აჭარიდან ჩამოიყვანეს ხალხი. მაშინაც სამოქალაქო დაპირისპირების ზღვარზე ვიყავით და მაშინაც შევძელით ამის არიდება. 2012 წელსაც ანალოგიური მდგომარეობა იყო, სტადიონზე შეიკრიბა მთელი "ნაცმოძრაობა" და მაშინაც მოხერხდა სამოქალაქო დაპირისპირების თავიდან აცილება. ახლა, ვფიქრობ,

ხელისუფლება აცნობიერებს, რომ მთლად ისე არ არის საქმე, როგორც ლაპარაკობს.

ღმერთმა ნუ ქნას, სამოქალაქო დაპირისპირება დაიწყოს, რადგან ეს კატასტროფა იქნება უპირველესად ხელისუფლებისთვის და ქვეყნისთვისაც.

მესმის, რომ ძალიან ძნელია მოსთხოვო მათ, ვისაც თავ-პირი დაალეწეს, ცივი გონებით მსჯელობა, მაგრამ ყველამ ერთად უნდა შევძლოთ მივიდეთ არჩევნებამდე ისე, რომ ქვეყანა დიდ შარში არ გავხვიოთ. ცხადია, არავინ არავის არ სთხოვს, ხვალ-ზეგ ერთმანეთს ჩავეხუტოთ, მაგრამ ეს არჩევნებიც ხომ იმისთვის გვინდა, რომ ქვეყანა უკეთესი იყოს? მაშინ, თუ გაცნობიერებული გვაქვს, რომ ქვეყნისთვის ვიბრძვით, უნდა ვიცოდეთ, რომ სამოქალაქო დაპირისპირებამდე მისვლა დაუშვებელია.

ბოლო დღეებია, რუსთაველზე არც პოლიცია დგას და არც რობოკოპები თუ სხვა ხალხი, არც პარლამენტში შევარდნილა ვინმე - ანუ მიხვდა ხელისუფლება, რომ დაპირისპირების პროვოცირება არ იქნებოდა, მაგრამ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ გვყავს ისეთი მეზობელი, რომელიც დაპირისპირების პროვოცირებას შეეცდება, ისევე, როგორც ეს თუნდაც 1990-იან წლებში, როდესაც დღემდე არავინ იცის, ვინ და როგორ დაიწყო. მერწმუნეთ, ძალიან ბევრს გულწრფელად სჯერა, რომ "ოცნება" მართლა დასავლეთისკენ მიდის და ვერ მოსთხოვ მომენტალურად გაიაზრონ პროცესები.

- თქვენი საუბრიდან ჩანს, რომ ვადამდელი არჩევნები გარდაუვლად მიგაჩნიათ. ფიქრობთ, რომ ხელისუფლება უკვე მზად არის ამისთვის და როდის შეიძლება ჩატარდეს არჩევნები?

- პროტესტს თუ მეთოდურად მივყვებით, მაქსიმუმ, გაზაფხულზე აუცილებლად ჩატარდება. თუმცა მანამდე არის კიდევ ბევრი ვარიანტი. თუ ეს პროტესტი, როგორც დღეს მიდის, ასე გაგრძელდება, კრიზისი აპრილ-მაისში უნდა იყოს. ისეთი კრიზისი, როდესაც თითოეული მოქალაქე იგრძნობს, რომ მთლად ისე ვერ არის საქმე, როგორც ამას "ქართული ოცნება" გვპირდება.

მიუხედავად ყველაფრისა, დღეს მაინც ვიღაცას ჰგონია, 20 იანვარს ტრამპი თეთრ სახლში რომ დაჯდება, "ოცნება" მასთან იმ დღესვე ყველაფერს მოაგვარებს.

ამას თუ დავამატებთ იმასაც, რომ ამ პროცესიდან მთლად უდანაკარგოდ ვერ გამოვალთ და იქნება სანქციები, შეზღუდვები, რაც ქვეყნის სოციალურ და ეკონომიკურ გარემოზე ძალიან ცუდად იმუშავებს, მაგრამ ჯობს, ასე თანდათანობით მივიდეთ მიზნამდე, ვიდრე ვითარება სამოქალაქო დაპირისპირებაში გადაიზარდოს. თუმცა, მეორე მხრივ, შესაძლოა იყოს სხვა ფაქტორებიც, რომლებიც დღეს არ ჩანს. შესაძლოა როგორც ხელისუფლებამ, ასევე ჩვენმა პარტნიორებმა სრულიად მოულოდნელი გადაწყვეტილებები მიიღონ. მე არა ვარ დარწმუნებული, ავცდებით თუნდაც იმ ვარიანტს, რომ ივანიშვილს ჩვენმა პარტნიორებმა უსაფრთხოების გარანტიები არ შესთავაზონ. რაც მთავარია, უნდა ვიცოდეთ, რომ ეს არ არის ტრაგედია.

თუ ხალხი, ვინც დღეს რუსთაველზე დგას და ხელისუფლების პოლიტიკას აპროტესტებს, მართლაც ჩამოყალიბდება როგორც სამოქალაქო საზოგადოება, არანაირი ხელისუფლება საშიში აღარ იქნება. მაგრამ, თუ ეს ხალხიც ჩათვლის, რომ ახლა არჩევნები ჩატარდება და ჩვენ არაფერი აღარ გვეხებაო, მაშინ შესაძლოა ისევ იმ წრეზე წავიდეთ.

- ვიდრე რაღაცები დალაგდება, მანამდე ქვეყანაში რა იქნება? რეალურად სალომე ზურაბიშვილი რჩება აღიარებულ პრეზიდენტად და ყაველაშვილი - "ოცნების" პრეზიდენტად. ასეთ ვითარებაში რა შეიძლება მოხდეს?

- არ ვიცი, ზურაბიშვილი რას გულისხმობს, როდესაც ამბობს, არ გადავდგებიო, ფაქტია, დღეს ხელისუფლება ქვეყანას მართავს არა კონსტიტუციით, არამედ ძალოვანი სტრუქტურებით. ვფიქრობ, ინაუგურაცია გაიმართება და ინაუგურაციის შემდეგ თუ ზურაბიშვილი არ დატოვებს პრეზიდენტის სასახლეს, ძალით დაატოვებინებენ. ის, რომ პარლამენტსა და ახალი პრეზიდენტის არჩევნებს არალეგიტიმურად ვთვლით, არ იძლევა იმის გარანტიას, რომ ზურაბიშვილი დარჩება იურიდიულად პრეზიდენტად.

ზურაბიშვილი უნდა დარჩეს პოლიტიკაში, ის დღეს მთავარი ფიგურაა, რომელიც ჩვენს პარტნიორებთან აწარმოებს მოლაპარაკებებს. ზურაბიშვილი ნეიტრალურია, არ გამოხატავს არც ერთი პარტიისადმი კუთვნილებას და ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. კი ბატონო, ყაველაშვილი არალეგიტიმურია და ასე მიგვაჩნია არა მხოლოდ საზოგადოების დიდ ნაწილს, არამედ კონსტიტუციონალისტების უმეტესობასაც, მაგრამ ზურაბიშვილს მაინც მოუწევს პრეზიდენტის სასახლის დატოვება და კერძო ოფისის გახსნა. ორხელისუფლებიანობა ამით ვერ და არ იქნება, მაგრამ თავად ეს პროცესი ხელს შეუწყობს პარტნიორებთან ურთიერთობასა და იმას, რომ გაზაფხულისთვის არჩევნები დავნიშნოთ. შესაძლოა მანამდეც, მაგრამ მე მაინც მგონია, სადღაც აპრილ-მაისში დაინიშნება.

- თქვენი შეფასებით, ამ პროცესში იყო გარდამტეხი მაკრონის ივანიშვილთან დარეკვა, თუ სხვა ფაქტორებმა მოახდინა გავლენა?

- რამდენიც არ უნდა ილაპარაკონ ხელისუფლების წარმომადგენლებმა, რომ ივანიშვილთან დარეკვით მოხდა მათი ლეგიტიმაცია, ეს სრული სისულელეა. პრემიერთან რომ დაერეკა, ამას კიდევ ექნებოდა რამე საფუძველი, მაგრამ მან დარეკა პარტიის საპატიო თავმჯდომარესთან, რითაც ამათი მართვის მთელი სისტემა გაშიშვლდა. ამ ზარით გამოჩნდა, რომ ეს იციან ჩვენმა პარტნიორებმაც და იციან ძალიან კარგად, ვის და როგორ ელაპარაკონ. არ გამოვრიცხავ, მათ ივანიშვილის უსაფრთხოების თემებზეც ელაპარაკათ, ამას კი შემდეგ მოჰყვა მაკრონის განცხადება და როდესაც ევროპის ერთ-ერთი ლიდერი სახელმწიფო, დიდი შვიდეულის წევრი სახელმწიფოს პრეზიდენტი ერთვება ჩვენს საკითხში, ეს უკვე არის ძალიან მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაბიჯი. იმედია, გერმანიაც და პოლონეთიც ძალიან მალე ჩაერთვებიან ამ პროცესში, რა თქმა უნდა აშშ-ც, ინგლისი კი უკვე ჩართულია. ასე რომ, ეს იმდენად მძლავრი პროტესტია, ამის იგნორირებას ხელისუფლება, უბრალოდ, ვერ შეძლებს.

რუსა მაჩაიძე