„ჩემი აზრით, ჯობდა გირაო არავის გადაეხადა და ...“
22 მაისს კოალიცია "ცვლილებისთვის" ერთ-ერთი ლიდერი ზურაბ "გირჩი" ჯაფარიძე, თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ირაკლი შვანგირაძის გადაწყვეტილებით სასამართლო დარბაზშივე დააპატიმრეს. ოპოზიციონერი პოლიტიკოსი 8 აპრილს "ქართული ოცნების" საგამოძიებო კომისიაზე მიუსვლელობისა და შემდგომ 20 000-ლარიანი გირაოს გადაუხდელობის გამო დააკავეს. ის მეორე ადამიანია, რომელიც ამ ბრალდებით აღმოჩნდა გისოსებს მიღმა. პირველი გახლდათ თავდაცვის ყოფილი მინისტრი ირაკლი ოქრუაშვილი. ჯაფარიძის დაკავებას ფართო საერთაშორისო გამოხმაურება მოჰყვა. "ანტიამერიკულმა "ქართულმა ოცნებამ" არასწორად დააპატიმრა წამყვანი ოპოზიციური ფიგურა ზურაბ ჯაფარიძე და ქმნის მთელი ოპოზიციის დაპატიმრების პრეცედენტს. მასობრივი ესკალაცია არის ძალაუფლების კონსოლიდაციისა და ქვეყნის ჩინეთისა და რუსეთისთვის ჩაბარებისკენ გადადგმული მორიგი ნაბიჯი", - დაწერა რესპუბლიკელმა კონგრესმენმა ჯო უილსონმა X-ზე. იმავე აზრის არიან ევროპული ქვეყნების წარმომადგენლებიც, თუმცა "ქართული ოცნება" ამ ყველაფერს კანონის აღსრულებად მიიჩნევს. რის მიღწევას ცდილობს ხელისუფლება ამგვარი ნაბიჯებით? - ამ კითხვით დავიწყეთ ინტერვიუ ექსპერტ ვახტანგ ძაბირაძესთან:
- ერთმნიშვნელოვანი მიზანი ნამდვილად არ ჩანს. ჩემი აზრით, საქმე გვაქვს ერთგვარ კომპლექსურ ნაბიჯებთან. ხელისუფლება ფიქრობს, რომ საზოგადოების დაშინებით საპროტესტო აქციებს შეწყვეტს. მოგეხსენებათ, "ქართული ოცნება" მუდმივად რაღაც მეთოდების გამოყენებას ცდილობს და მერე ცვლის ხოლმე. მას შემდეგ, რაც უწყვეტი პროტესტი დაიწყო, არაერთი ღონისძიება გამოიყენეს მის ჩასახშობად. ჯერჯერობით არც ერთმა არ გაამართლა და ამიტომაც გადავიდნენ მოქმედი პოლიტიკოსების დაპატიმრებაზე. ამასთანავე, მიუხედავად იმისა, რომ აქა-იქ ჯერ კიდევ ლაპარაკობენ, რომ ევროინტეგრაცია სურთ, ნელ-ნელა ცდილობენ საზოგადოება შეაგუონ, რომ მათი გზა კარგა ხანია დასავლეთისკენ აღარ მიდის. მეტიც, უგზავნიან სიგნალებს ჩვენს ჩრდილოელ მეზობელს, რომ იწყებენ უკუსვლას ევროპისგან. სამწუხაროდ, ეს უკვე ცხადად ჩანს. შეუძლებელია მართლაც გინდოდეს ევროინტეგრაცია და ყოველდღიურად აკეთებდე და ლაპარაკობდე ისეთ რამეებს, რაც ცივილიზებული სამყაროს აღშფოთებას იწვევს.
არის კიდევ ერთი მომენტი - "ქართული ოცნება" ცდის, სადამდე გაუვა რეპრესიული მეთოდები და რამდენად რეაგირებს ხალხი ამ რეპრესიებზე. ჯერჯერობით "ქართული ოცნება" ამ მიმართულებით მშვიდად არის. დასავლეთთან მან წითელი ხაზები უკვე გადაკვეთა, არ აინტერესებს, რა განცხადებებს გააკეთებენ, ქვეყანაში კი ჯერ ამ დაპატიმრებებს არ მოჰყოლია საზოგადოების ისეთი მძაფრი რეაქცია, რომ ხელისუფლება შეაჩეროს, ამიტომაც ველი, რომ იქნება გაგრძელება, იმავე თუ სხვა ბრალდებებით დააკავებენ სხვებსაც. მოგეხსენებათ, არაერთი პოლიტიკოსი არ გამოცხადდა წულუკიანის ფარს კომისიაზე და არც გირაოს გადახდას აპირებენ. სამწუხაროდ, უმძიმეს ვითარებაში ვართ, ხელისუფლება ქვეყანას ნელ-ნელა აშორებს დასავლეთს და მძევლად უგდებს რუსეთს.
- დაკავება ემუქრება ნიკა მელიასა და ნიკა გვარამიასაც, თუმცა პოლიტიკოსების ნაწილმა გადაწყვიტა გადაიხადოს გირაო, რაც განსჯის თემად იქცა. ერთ-ერთ ინტერვიუში, თქვენ ურჩევდით ქართველ პოლიტიკოსებს წასულიყვნენ ციხეში: "ეს მთლიანად შეცვლის საზოგადოების განწყობას მათ მიმართ, რაც ძალიან სჭირდებათ. სიმართლეს უნდა შეხედონ თვალებში - ნამდვილად აქვთ ხალხის ნდობის დეფიციტი. ციხეში წასვლა იქნება იმის ჩვენება, რომ ისინი მზად არიან უკომპრომისო ბრძოლისთვის, რაც უზრუნველყოფს მათ პოლიტიკურ რეაბილიტაციას".
- მოდი, ვითარებას მეტ-ნაკლებად ნეიტრალური პოზიციიდან შევხედოთ. პროტესტი რუსთაველზე გრძელდება, მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან ბევრი ლაპარაკია, რომ საჭიროა პროტესტს სათავეში ჩაუდგნენ პოლიტიკოსი ლიდერები, მაგრამ სალომე ზურაბიშვილის გარდა, ჯერ ვერც ერთი ვერ ბედავს გამოვიდეს რუსთაველზე და ხალხს გარკვეული გეგმით მიმართოს. ჩვენ პოლიტიკოსი ლიდერების დიდი პრობლემა გვაქვს, მათ შორის "ქართულ ოცნებაშიც". მათი გავლენა ძალიან სუსტია როგორც პოლიტიკურ პროცესებზე, ისე საზოგადოებაში. კი, ჰყავთ ამომრჩეველი, მაგრამ ერთი ფიგურაც არ არის, რომელსაც შეუძლია მთელი ოპოზიციური ელექტორატის გაერთიანება. როდესაც ვამბობდი, ამგვარი რეპრესიები შეიძლება პოლიტიკური პროცესისთვის მომგებიანიც კი იყოს-მეთქი, უპირველესად ვგულისხმობდი ზუსტად იმას, რასაც თქვენს მოყვანილ ციტატაში ვამბობ, ანუ გავლენა და რეიტინგდაკარგული პოლიტიკოსების რეაბილიტაციის შესაძლებლობას. ამასთანავე, ჩვენი დასავლელი პარტნიორები სულ უფრო და უფრო რწმუნდებიან, რომ მხოლოდ განცხადებები საკმარისი არ არის და საჭიროა დროული ქმედითი ღონისძიებები. რაც მეტ რეპრესიას გაატარებს ეს ხელისუფლება, მით მეტად დააჩქარებენ დასავლური ქვეყნები ამ ნაბიჯს.
მოგეხსენებათ, გასულ კვირას, აშშ-ის სახელმწიფო მდივან მარკო რუბიოს ჰკითხეს საქართველოს შესახებ, რაზეც მან ძალიან საინტერესო პასუხი გასცა: "ჩვენი ინტერესია, რომ არსებობდეს ანტიამერიკული მთავრობა, რომელიც ხელისუფლებაშია მსოფლიოს მნიშვნელოვან ნაწილში? და თუ არა, ჩვენ მივიღებთ შესაბამის ზომებს, რათა ამ მთავრობამ ფასი გადაიხადოს"... იქვე ითქვა, რომ ელოდებიან დამატებით ინფორმაციას საქართველოს შესახებ აქაური ამერიკული ოფისებიდან ანუ საელჩოდან, და მიიღებენ გადაწყვეტილებებს. მეეჭვება, პოზიტიური ინფორმაცია გაიგზავნოს საქართველოდან თეთრ სახლში და ეს უპირველესად ამ ხელისუფლების დამსახურებაა, სხვას ნურავის დააბრალებენ... რაც უფრო სწრაფად მიიღებენ გადაწყვეტილებას, მით უფრო იქნება ზემოქმედება არა მხოლოდ ხელისუფლებაზე, არამედ ეს ქართველი საზოგადოების ნაწილსაც გამოიყვანს ბურანიდან. რა თქმა უნდა, თუ ქართულმა პოლიტიკურმა სპექტრმა, ბოლოს და ბოლოს, გაიღვიძა და სწორი მიმართულებით დაიწყო სვლა. როდესაც ვამბობდი, რომ რეპრესიები შეიძლება პროცესს წაადგეს-მეთქი, აი, ყოველივე ეს მქონდა მხედველობაში. გავბედავ და ვიტყვი, რაც უფრო მეტი იქნება ქვეყანაში პოლიტიკური პატიმარი, საზოგადოება უფრო სწრაფად გამოვა ამ მიძინებული მდგომარეობიდან. გირაოს გადახდა კი შეიძლება, მაგრამ ეს ხომ არავის ათავისუფლებს ერთწლიანი პატიმრობისგან... მე არავის ვაკრიტიკებ, ყველამ თავისი გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს, მაგრამ, ჩემი შეხედულებით, ჯობდა გირაო არავის გადაეხადა.
- რას ფიქრობთ ოპოზიციაში მიმდინარე პროცესებზე? ფაქტია, ერთიან სტრატეგიაზე შეთანხმება არ გამოსდით. მეტიც, ერთი მხრივ, მივიღეთ სალომე ზურაბიშვილის გარშემო გაერთიანებული ძალების პლატფორმა, მეორე მხრივ კი პაატა ბურჭულაძისა და "ნაციონალური მოძრაობის" ჯგუფი. აქეთ არის კიდევ გახარიას პარტია... ამ ეტაპზე მათ შორის დისკუსიაა, უნდა მიიღონ თუ არა მონაწილეობა ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში.
- მართალი ბრძანდებით, ცხადია, ოპოზიცია შეთანხმებას ვერაფერზე ახერხებს, თან გაიძახიან, რომ გაერთიანება სურთ, მეორე მხრივ, ერთმანეთს არ ენდობიან და ლაპარაკობენ თვითმმართველობის არჩევნებზე. არადა, ეს თემა თავიდანვე სწორედ იმიტომ შემოაგდო "ქართულმა ოცნებამ", რომ ოპოზიციაში დისონანსი შეეტანა. უბედურება ის არის, ოპოზიცია აჰყვა პროვოკაციას და დაიწყო განხილვა მონაწილეობის მიღება-არმიღებაზე, რამაც, ფაქტობრივად, ახალი მიმართულება გააჩინა, ისეთი, რომელიც ხელისუფლებისთვის გაცილებით მომგებიანია, ვიდრე ოპოზიციისთვის.
საპარლამენტო არჩევნების ჩატარების მოთხოვნა მეორეხარისხოვანი გახდა და იმაზე დაიწყეს მსჯელობა, ვინ მიიღებს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობას და ვინ არა. მე თავშივე ვამბობდი, რომ ახლა ამაზე მსჯელობის დრო არ არის. თუმცა მსჯელობა კი არა, ლამის ერთმანეთისთვის ბრალდებების წაყენება დაიწყეს. არადა, არავინ ამბობს, ან მონაწილეობა რას მოუტანს ქვეყანას, ან კიდევ უარის თქმა. ერთ-ერთ ტელეგადაცემაში ნიკა მელიამ განაცხადა, ახლა ამაზე ლაპარაკი არ გვინდაო. ლაპარაკი როცა არ გინდა, ეს უკვე დიდი პრობლემაა. დავუშვათ, არ მიიღეს მონაწილეობა, მერე რა იქნება? "ქართულმა ოცნებამ" ყველა წითელი ხაზი უკვე გადაკვეთა, მათ ჩვენი პარტნიორებიდან არავინ ელაპარაკება, ახლა არჩევნებში მონაწილეობას მიიღებს თუ არა ოპოზიცია, ეს ამ დამოკიდებულებას ვერ შეცვლის. სამწუხაროდ, ჩვენ ჯერ კიდევ ეროვნული მოძრაობიდან მოყოლებული მივდევთ ხოლმე რაღაც ტერმინებს. 1990 წლის აგვისტოში შეიკრიბა სახალხო ყრილობა მხოლოდ იმისთვის, რომ განგვეხილა, მივიღებდით თუ არა არჩევნებში მონაწილეობას. ნაწილმა გადაწყვიტა მონაწილეობა, ვინც ბოიკოტი გამოუცხადა, გარკვეული პერიოდის მერე ნათლად გამოჩნდა, რომ ბოიკოტმა შედეგი არ მოიტანა, მიუხედავად იმისა, რომ მაშინ პარალელურად ჩატარდა კონგრესის არჩევნები, მაგრამ კონგრესმა ვერ იმუშავა, რადგან მთელი ყურადღება გადატანილი იყო უზენაეს საბჭოსა და იქ მიმდინარე პროცესებზე. ეს გამოცდილება რომ გაქვს, ხომ უნდა გაანალიზო და დასკვნები გამოიტანო.
ვამბობთ, პროტესტი ილევაო, და იქნებ არჩევნებში მონაწილეობამ შესძინოს ახალი ძალა? ამაზე ფიქრობს ვინმე? გარდა ამისა, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები სულ სხვა მასშტაბისაა... ამბობენ, "ქართული ოცნება" მარტო უნდა დავტოვოთ არჩევნებშიო და რა პრობლემაა ეს მათთვის? აგერ არის ერთპარტიული პარლამენტი და რა ვერ მუშაობს? თანაც არ დარჩება მარტო, იქნება რამდენიმე პოლიტიკური ჯგუფი, რომლებიც არჩევნებში მიიღებენ მონაწილეობას. მაშინ რა აზრი აქვს ნაწილობრივ ბოიკოტს? ეს ხომ იმას ნიშნავს, რომ შენს პარტიულ აქტივსა და ელექტორატს დაკარგავ რეგიონებში. ერთშიც ვარ დარწმუნებული - თუ ამ მთავარი 4 ოპოზიციური პარტიიდან ერთმა მაინც მიიღო მონაწილეობა, დანარჩენები იტყვიან, არ გამოვიდა ბოიკოტი და ჩვენც იძულებული ვართ მონაწილეობა მივიღოთო.
- ასეთ შემთხვევაში როგორ მოასწრებენ მომზადებას? ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები მართლაც განსხვავებულია, ადგილებზე მუშაობაა საჭირო, კანდიდატებია შესარჩევი, მათთან სამუშაოა, თორემ შეიძლება გაიმარჯვონ სადღაც კიდეც, მაგრამ საბოლოოდ ეს ხალხი "ქართულმა ოცნებამ" გადაიბიროს, როგორც ეს მოხდა, მაგალითად, გასულ კვირას - თბილისის საკრებულოს თავმჯდომარის პოსტზე ზურაბ აბაშიძის არჩევისთვის საჭირო კვორუმი სწორედ "ლელოს" წარმომადგენელმა შეუქმნა მმართველ ძალას.
- არჩევნებისთვის პარტიები სულ უნდა ემზადებოდნენ, მით უფრო, დღეს ოპოზიციურ სპექტრს ერთი, რაც აერთიანებს, ნამდვილად ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების მოთხოვნაა. დავუშვათ, ხელისუფლებამ ერთდროულად დანიშნა ვადამდელი საპარლამენტო და თვითმმართველობის არჩევნები, მაშინ რას შვრებიან?
რაც შეეხება კანდიდატების შერჩევას, საქართველოში იმის გარანტია, რომ ვიღაც სხვა მხარეს არ გადავა, არ არსებობს. წყალი რომ არ გაუვა, ეგეთი კანდიდატების შერჩევა რთულია. ნახეთ, თავის დროზე რამდენი ხალხი გადავიდა "ნაციონალური მოძრაობიდან" "ქართულ ოცნებაში", განსაკუთრებით რეგიონებში "ოცნების" პარტაქტივს ძირითადად ყოფილი "ნაციონალები" შეადგენენ. პარტიებმა, რა თქმა უნდა, ამაზე უნდა იმუშაონ, მიუხედავად იმისა, რა შეიძლება მოხდეს.
- ახსენეთ, თუ დავუშვებთ, რომ დაინიშნა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნებიო... არის ასეთი ვერსიაც, რომ "ქართული ოცნება" გეგმავს ამას და საკანონმდებლო ცვლილებებით თუ რეპრესიული ნაბიჯებით ცდილობს პოლიტიკური ველის ისე მოსუფთავებას, რომ ვადამდელ არჩევნებში უპრობლემოდ გაიმარჯვოს.
- ეს გამორიცხული მგონია. გამარჯვების გასაფორმებლად "ქართულმა ოცნებამ" კოლოსალურად უნდა გააყალბოს არჩევნები, სხვა რესურსი მას არა აქვს. ამიტომაც არ დანიშნავს ვადამდელ არჩევნებს, თუ ძალიან იძულებული არ გახდა. ჩვენ კი ვამბობთ, რომ პროტესტი სუსტდება, მაგრამ არ გამქრალა, დარწმუნებული ვარ, უფრო გაძლიერდა, მაგრამ დღეს რუსთაველზე ყოველდღიურად ვერ გამოდის ხალხი, რომლის რიცხვიც ძალიან დიდია. ვერც გამოვლენ და ამის აუცილებლობაც არ არის ამ ეტაპზე. ეს პროტესტი ნაწილობრივ სამზარეულოებში გადავიდა, თუმცა ნებისმიერმა მაპროვოცირებელმა ფაქტორმა ქვეყნისთვის შეიძლება ძალიან მძიმედ იმუშაოს, მათ შორის ხელისუფლებისთვის.
- რას გულისხმობთ?
- მაგალითად, ეკონომიკის ექსპერტების დიდი ნაწილი ამბობს, რომ თუ ვითარება არ შეიცვალა და ხელისუფლებამ გააგრძელა ჩვენს პარტნიორებთან კონფრონტაცია, საქართველოს ღრმა ეკონომიკურ კრიზისი დაემუქრება.
თუ ასე მოხდა და ამ პოლიტიკურ კრიზისს დაემატა ეკონომიკური და სოციალური პრობლემები, წარმოდგენაც არ მინდა, რა შეიძლება მოხდეს.
მაგალითად, ავიღოთ ასეთი სცენარი - ვიცით, რომ დღეს საქართველოს დიდ ნაწილს უცხოეთიდან შემოსული ფინანსები ინახავს - ემიგრანტების გამომუშავებული ფული. ბოლო სტატისტიკური მონაცემებით, უცხოური გზავნილების დიდი ნაწილი ამერიკასა და ევროპაზე მოდის. გავითვალისწინოთ, რომ ემიგრანტების 90% არალეგალურად ცხოვრობს. ერთი წუთით წარმოვიდგინოთ, რომ საქართველოს ხელისუფლების ამ უგუნური პოლიტიკის საპასუხოდ ქართველი არალეგალები გამოუშვეს ამ ქვეყნებიდან. ეს კატასტროფა იქნება! ვინ აგებს პასუხს იმაზე, რა მდგომარეობაში შეიძლება ჩავარდეს ქვეყანა?
2012 წელს ივანიშვილის ერთ-ერთ დამსახურებად მივიჩნევდი იმას, რომ მან შეძლო ქვეყანაში არსებული პროტესტის გაერთიანება და მიმართვა ხელისუფლების შეცვლისკენ. მაშინაც, დღევანდლის მსგავსად, საზოგადოებაში ძალიან დიდი პროტესტი იყო, თუმცა გზას ვერ პოულობდა. ანალოგიური ვითარებაა დღესაც - თუ პროტესტი ქუჩაში ქაოსურად გადმოიღვარა, არ ვიცი, როგორ დასრულდება. არსებობს სხვა ქვეყნებში ასეთი ვითარების ძალიან სამწუხარო გამოცდილება, როდესაც პროტესტი მართული არ იყო და სპონტანურად გამოვიდა ხალხი ქუჩაში...
ღმერთმა დაგვიფაროს, მაგრამ უმართავი პროცესები თუ დაიწყო, ეს, რა თქმა უნდა, გაანადგურებს არა მარტო ხელისუფლებას... ამიტომ დიდი სიფრთხილე გვმართებს ყველას, განსაკუთრებით ხელისუფლებას, რადგან ნებისმიერ რამეზე, რაც ამ ქვეყანაში ხდება და რაც შეიძლება მოხდეს, სწორედ ხელისუფლებაა უპირველესად პასუხისმგებელი.