„გახარია და „ლელო“ თავიანთ კურსზე თუ უარს იტყვიან, პოლიტიკურად განულდებიან“ - კვირის პალიტრა

ბოლო დღეებში ბოიკოტისტებმა ოპოზიციის გაერთიანების თემა ისევ გაააქტიურეს. გიორგი ვაშაძის ციხიდან გავრცელებულ წერილში ნათლად არის ნათქვამი, რომ ის მხოლოდ ბოიკოტისტებსა და სალომე ზურაბიშვილს მოიაზრებს, როდესაც წერს, რომ "რეკომენდებულია ამ ერთობის ბირთვი იყოს ე.წ. არჩევნებში არმონაწილე 8 პარტია და "წინააღმდეგობის პლატფორმა". ზურაბ ჯაფარიძის წერილში ეს კონკრეტიკა არ არის და ყველას ერთიანობის აუცილებლობაზეა ლაპარაკი, მაგრამ არჩევნებში მონაწილეობას არც ახსენებს და საუბარია მხოლოდ "რეჟიმის ერთობით ჩამოშლაზე". რამდენად მნიშვნელოვანია ახლა ოპოზიციის ერთობის საკითხის გააქტიურება და შეიძლება თუ რა ამის მიღწევა, ამ საკითხებზე პოლიტიკის ანალიტიკოს ვახტანგ ძაბირაძეს ვესაუბრებით.

- დავიწყოთ იმით, რომ ორივე ინიციატივა დაგვიანებულია... ჯაფარიძე არ ამბობს, ერთიანობაში რას გულისხმობს და როგორ უნდა მივიდეთ იქამდე. უფრო ახლოს არის კონკრეტიკასთან ის იდეა, რასაც ვაშაძე ამბობს, რომ 8 პარტია გაერთიანდეს და ერთ ძალად ჩამოყალიბდეს. თუმცა ამაშიც მნიშვნელოვანი პრობლემებია, რადგან რასაც 8 პარტიის გაერთიანებას ვუწოდებთ, "ნაცმოძრაობის" კოალიციაში შემავალი პარტიების გარდა, შედიან "ფედერალისტები" და "თავისუფლების მოედანი". თეორიულად დავუშვათ, რომ გაერთიანდნენ და შეიქმნა ერთი დიდი პარტია, მაგრამ ეს რას მოგვცემს? გაერთიანება მხოლოდ იმისთვის ხომ არ გვინდა, რომ გავერთიანდით და მორჩა. აღარაფერს ვამბობ ზოგადად სტრატეგიაზე, რომელიც ჩემთვის სრულიად გაუგებარია, ბოიკოტის რეჟიმში მყოფმა რა სტრატეგიაზე უნდა ილაპარაკოს? როგორც მათი გამოსვლებიდან შეიძლება დავასკვნათ, ვაცხადებთ ბოიკოტს, ვართ ამ რეჟიმში და თუ ხელისუფლება დაიშლება, მაშინ ჩვენ ავიღებთ ძალაუფლებასო. მაგრამ როგორ უნდა დაიშალოს, როგორ უნდა გადასცეს ძალაუფლება ივანიშვილმა მათ, ეს თურმე ჩვენს პარტნიორებზე ყოფილა დამოკიდებული.

წამოსწიეს ზურაბიშვილის თემაც. რა თქმა უნდა, ეს მომგებიანი იქნება ამ 8 პარტიისთვის, მაგრამ არ ვიცი, მას როგორ აქვს წარმოდგენილი, ზურაბიშვილი უნდა იყოს გაერთიანების ლიდერი?­ აქ ხომ სხვა პრობლემებია. "ნაცმოძრაობის" წევრების გამოსვლების ქვეტექსტებს თუ დააკვირდებით, სულაც არ ამბობენ უარს სააკაშვილის ლიდერობაზე. მაშინ ასეთ ვითარებაში ეს რამდენად შესაძლებელია?

ახლა რაც შეეხება ჯაფარიძის მოსაზრებას. მის წერილში ჩემთვის ყველაზე გაუგებარი ის არის, რომ გაერთიანების სტრატეგიის სხვა ვარიანტს, გარდა იმისა, რომ არჩევნებს ბოიკოტი უნდა გამოუცხადონ, არც განიხილავს - ანუ გაერთიანება უნდა მოხდეს ბოიკოტის ეგიდით. მოკლედ რომ ვთქვათ, ამაზე ლაპარაკი უკვე გვიანია, იმიტომ, რომ თუ გახარია და "ლელო" თავიანთ აღებულ კურსზე უარს იტყვიან, პოლიტიკურად განულდებიან, მხარდამჭერებს დაკარგავენ. აღარაფერს ვამბობ ნეიტრალურ მხარდამჭერებზე, რომლებსაც არც "ქოცები" უნდათ და არც "ნაცები". დღეს მათი ბაზისი არჩევნებში ამომრჩევლის სწორედ ეს კატეგორიაა. და კიდევ - ალბათ, გაცნობიერებული აქვთ, რომ თავისთავად ეს განსხვავება ბოიკოტისტებსა და გახარია-ხაზარაძეს შორის უკვე არის იმის საშუალება,­ რომ რაღაცნაირად გამოისახოს მესამე ალტერნატიული გზის, მესამე პოლიტიკური ძალის შექმნის საფუძველი, რომელიც არ იქნება არც "ნაცური" და არც "ქოცური". ამის საშუალებას იძლევა დღეს მათი არჩევნებში მონაწილეობის გადაწყვეტილება და ეს ყველაზე მინიმალურია, რაც კი შეიძლება ამ პოლიტიკურმა ძალებმა მიიღონ ამ არჩევნებისგან.

- მათ არ სჯერათ, რომ არჩევნებში მონაწილეობას დადებითი შედეგი ექნება და რომ მეორე ადგილისთვის მონაწილეობას აზრი არა აქვს. ეს არ არის დამაჯერებელი?

- სხვათა შორის, როდესაც დღეს ლაპარაკობენ ბოიკოტისტები და უფრო "ნაციონალები", რომ ოპოზიციაში ვიღაც მეორე ადგილისთვის იბრძვის, ეს ნიშნავს, რომ მათაც აქვთ იმის შიში, რომ შესაძლოა ამ ძალებმა მიიღონ დიდი რაოდენობის ხმები და ოპოზიციური ელექტორატი თავისკენ წაიყვანონ. ეს რომ მოხდეს, გაჩნდება ქვეყანაში მესამე ნეიტრალური ძალა.

აი, ასეთი თემაა და ამიტომ ვფიქრობ, რომ ჯაფარიძის ვარიანტი არაფრის მომტანია. მე თუ მკითხავთ, პერსპექტივა იმისა, რომ ბოიკოტმა რეალურად დააზიანოს "ოცნება", არ ჩანს, მეტიც, უფრო პირიქით მგონია. უფრო რეალური იყო და არის, რომ მთლიანად ოპოზიციას, გნებავთ, გაერთიანებულს, გნებავთ, დაყოფილს და ერთმანეთში რაღაც შეთანხმებებით, მაგალითად, კანდიდატებზე, არჩევნებში მიეღო მონაწილეობა. ეს გაცილებით რეალური იქნებოდა, ვიდრე ის, რომ ჰქონდეთ 5 ოქტომბრის იმედი და როგორც ჯაფარიძე ამბობს, არ ვიცი, ხუთში რა მოხდებაო. არაფერიც არ მოხდება.

თუ ოპოზიციიდან არც ერთი არ მიიღებს მონაწილეობას, "ქართული­ ოცნება" მთლად უდა­ნაკარგოდ იმუშავებდა, არც ადამია­ნური რესურსი დასჭირდებოდა, არც ფინანსური, მით უმეტეს, არ დასჭირდებოდა გაყალბება. ახლა მთლად კომფორტულ მდგომარეობაში ვეღარ იქნება.

- ფიქრობთ, რომ გახარია-ხაზარაძის ამ არჩევნებში მონაწილეობა ე.წ. მესამე ძალის ჩამოყალიბების საფუძველი შეიძლება გახდეს?

- "ქართული ოცნება" მუდმივად ცდილობს თქვას, რომ მთელი ოპოზიცია ერთიანი "ნაცმოძრაობაა", ცდილობს ყველა ერთ ქვაბში მოხარშოს. ამ გაყოფით თუნდაც ის მოხდება, რომ "ოცნებას" ამის თქმის საშუალება აღარ ექნება. რაც შეეხება არჩევნების შედეგებს, ამას, რა თქმა უნდა, ექნება მნიშვნელობა, მაგრამ გახარიაც და "ლელოც", მინიმუმ, იმ ამომრჩეველს შეინარჩუნებენ, რაც მიიღეს 2024 წელს ან რაც დაუწერეს, მოდი, ასე ვთქვათ. თუმცა არის იმის შესაძლებლობაც, რომ ამ შემთხ­ვევაში მათ ჯამურად გაცილებით მეტი ხმა მიიღონ, ვიდრე, დავუშვათ, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ჰქონდათ. ამასთან,­ დიდი მნიშვნელობა აქვს იმას, თუ როგორ შეთანხმდებიან და როგორ იბრძოლებენ. დავუშვათ, ვინ იქნება თბილისის მერობის კანდიდატი. მთავარი განმსაზღვრელი იქნება ის, თუ როგორ იბრძოლებენ ისინი თბილისში, სადაც, როგორც ჩანს, მაინც კალაძე იქნება პრეტენდენტი. ამ ორ პარტიას თბილისში შეუძლია დიდი წინააღმდეგობა გაუწიოს "ოცნებას". ამ არჩევნებს მე, პირადად, ვუყურებ როგორც იმის საშუალებას, რომ ქოც-ნაცურ პარტიულ ფორმირებებთან ერთად შეიქმნას ახალი პარტიული დაჯგუფება, რომელიც ამ ნეიტრალურ ამომრჩეველზე იმუშავებს, იმ კატეგორიაზე, რომელსაც არც "ქართული ოცნება" უნდა და არც "ნაცმოძრაობა". ეს ამ არჩევნების შედეგების ერთი პლუსია, ხოლო მეორე იქნება ის, თუ რა წინააღმდეგობას გაუწევს ეს გაერთიანება "ქართულ ოცნებას" თუნდაც თბილისში.

- გახარია-"ლელოს" ერთად თბილისის მერის პოსტის მოგების შანსი თუ აქვთ? და თუ გეგულებათ სათანადო კანდიდატი?

- დარწმუნებული ვარ, კანდიდატი ეყოლებათ და შესაძლოა, როგორც იტყვიან, წელში გამოყვანილი არ იყოს, მაგრამ ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ერთ რამეს - საზოგადოება როგორ მიიღებს. ეს არჩევნები, გარდა იმისა, რომ მესამე ძალის შექმნის საშუალებაა, იქნება ასევე გაზომვაც იმისა, პოლიტიკურად გაიზარდა საზოგადოება თუ ისევ იმ 1990-იან წლებში ვართ.

1990-იან წლებში ლიეტუვაში იგივე სიტუაცია იყო ბოიკოტთან და ბევრ სხვა საკითხთან დაკავშირებითაც. ბევრს აღარ ვიტყვი ლანდსბერგისისა და ბოიკოტისტების მომხრეებსა და მათ ურთიერთობაზე, მაგრამ არსებითია ის, რომ იქ საზოგადოება იყო სხვანაირი, პოლიტიკურად განვითარებული. რა პრობლემაა, თუ ჩვენი საზოგადოება პოლიტიკურად არის გაზრდილი, დილით წავიდეს არჩევნებზე, მისცეს ხმა და შემდეგ შეუერთდეს საპროტესტო შეკრებები იქნება თუ სხვა რამ. თუ საზოგადოება ამისთვის მზად არის, ორივე ფრონტზე იბრძოლოს, თუ ბრძოლა შეუძლია...

- აქამდე "ოცნება" ყველას "ნაცს" ეძახდა და ამ მხრივ, ალბათ, "ლელოს" მეტი პრობლემა­ ჰქონდა, ვიდრე გახარიას, რადგან რეალურად აქამდე "ნაცმოძრაობის" ნარატივით­ ლაპარაკობდა. არჩევნებში მონაწილეობით ამ იარლიყის ჩამოშორებას შეძლებენ?

- ყოველ შემთხვევაში, მათ შეეძლებათ გაბედულად თქვან, რომ არც "ნაცები" არიან და არც "ქოცები". ამასთანავე, არა მარტო ილაპარაკონ, აჩვენონ კიდეც საზოგადოებას, რომ სხვა გზას ხედავენ, სხვაგვარად მოქმედებენ... არ ვამბობ, რომ 100%-იანად ასე მოხდება. ქართული პოლიტიკური სპექტრი ისეთი მერყევია, ერთი უკიდურესობიდან მეორეში ისე თავისუფლად გადადის, როგორც არაფერი. ამიტომ ახლა მთლად გარანტირებული ვერ ვიქნები, მაგრამ მაინც მგონია, რომ ამის შანსი არსებობს და შეიძლება აქ რაღაც მსგავსი ჩამოყალიბდეს. "ქართული ოცნება" შეეცდება ეს არ დაუშვას და ისევ იძახოს, ყველა "ნაციაო", რადგან მათთვის ერთადერთი სათქმელი ისაა, ჩვენ თუ წავალთ, "ნაცები" მოვლენო. ამ ნარატივით მუშაობს 2012 წლიდან დღემდე. სხვათა შორის, "ქართული ოცნების" ამ პოზიციას, უნდათ თუ არა, ჩვენი დასავლელი პარტნიორებიც აძლიერებენ, როდესაც ისეთ განცხადებებს ვისმენთ, რომლებიც მთლად ადეკვატური არ არის იმ პოზიციასა და სიტუაციასთან შედარებით, რაც საქართველოშია. ამიტომ, "ქართული ოცნება" შეეცდება, ისევ იმ გზით წავიდეს. მათ დღეს სხვა სალაპარაკო არაფერი აქვთ, ისევ "ნაცების" მოსვლით უნდა დააშინონ საზოგადოება...

რუსა მაჩაიძე