გია ხუხაშვილის "წინასწარმეტყველება": რა მოხდება 2026 წლის შემოდგომით?! - "ახლა პრორუსულ ფრთაზე ისეთი დიდი კონკურენციაა, რომ ნინო ბურჯანაძის გამოჩენა არაფერს შეცვლის"
ანალიტიკოსი გია ხუხაშვილი ამბობს, რომ ოპოზიციური პარტიების გაუქმება ავტორიტარული რეჟიმის დამკვიდრების ლოგიკის ნაწილია, ამ ლოგიკაში კი ის მომავალ წელს ვადამდელ არჩევნებსაც ვარაუდობს. რაზე იქნება ეს დამოკიდებული და რა პერსპექტივა აქვს ოპოზიციას, ასევე ქვეყანას, ამ საკითხებზე გია ხუხაშვილს ვესაუბრებით.
- ყველაფერი კანონზომიერად მიდის. ასეთია ავტორიტარული რეჟიმის დამკვიდრების ლოგიკა. ავტორიტარული რეჟიმები 21-ე საუკუნეში ახალ ტექნოლოგიებს იყენებენ. მაგალითად, რუსეთი ამას სუვერენულ დემოკრატიას ეძახის და რა არის სუვერენული დემოკრატიის განმარტება? ეს არის პოლიტიკური სისტემა, სადაც არსებობს ერთი დომინანტური პარტია და ფასადური, მისი სატელიტი, დამორჩილებული, მოთვინიერებული ოპოზიცია. თამაშის წესები კი ასეთია - დომინანტური ძალა სულ ხელისუფლებაშია, ხოლო ოპოზიცია სულ ოპოზიციაში, ასე ვთქვათ, "მოზომილი ბოსტნის" ფარგლებში - ანუ ხელისუფლებისთვის ბრძოლა, როგორც ასეთი, და პოლიტიკური კონკურენცია ხელისუფლების შესაცვლელად არ მიმდინარეობს. ეს არის სტრატეგიული ამოცანა და ამის ფარგლებში რაც ხდება, ლოგიკურია.
- რამდენად აქვს საზოგადოებას ეს ყველაფერი გააზრებული და სადამდე მივა პროცესები?
- მიმდინარეობს ავტორიტარული რეჟიმის დამკვიდრება, სადაც ხელისუფლება მუდმივია და ის აკონტროლებს საზოგადოებრივ-პოლიტიკური და სოციალურ-ეკონომიკური ცხოვრების ყველა სფეროს. საერთოდ, ასეთი რეჟიმები ისწრაფვიან აბსოლუტური კონტროლისკენ და ამ გზაზე სამ ფაზას გადიან. პირველი არის საკუთრივ ავტორიტარიზმის დამკვიდრების პროცესი, როდესაც ქვეყანაში ინსტიტუტები აღარ არსებობს და ფაქტობრივად, ერთი ცენტრიდან იმართება ყველა სახელმწიფო შტო. მეორე ეტაპი, რომელზეც ჩვენ ახლა ვართ, არის პოლიტიკური ოპონენტების ლეგალური პოლიტიკური სივრციდან გაყვანა და ფასადური დემოკრატიული სურათის შექმნა. შესაბამისად, პოლიტიკური ოპონენტების დევნა სხვადასხვა ფორმით ხდება და ამ ეტაპს ჰქვია დიქტატურა, ანუ ახლა გადასულია დიქტატურის დამკვიდრების ეტაპზე; და მესამე ეტაპი არის ეგრეთ წოდებული ტოტალიტარიზმი, როდესაც სისტემას პოლიტიკური ოპონენტების გაკონტროლებაც აღარ აკმაყოფილებს და პირადი ცხოვრების გაკონტროლებაზე გადადის. ამის რაღაც სიმპტომები შეიძლება არის, მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, ამ ეტაპზე ჯერ არ ვართ. ეს ნიშნავს, რომ ხელისუფლებას უკვე აღარ აკმაყოფილებს მხოლოდ პოლიტიკური ოპონენტების დევნა, ახლა უკვე აინტერესებს, სამზარეულოში რაზე ვჩურჩულებთ. ეს არის უკვე ტოტალიტარული სისტემა ანუ ბოლო ფაზა ძალაუფლების აბსოლუტის უზრუნველსაყოფად. ასე რომ, პრინციპში, ყველაფერი ლოგიკურად ვითარდება. ჩვენ სულ გაკვირვებული ვართ, ხელისუფლება ამას და იმას რატომ აკეთებსო. იმიტომ აკეთებს, რომ ასეთია მოვლენების ლოგიკა, სხვანაირად ვერ გააკეთებს. ეს არის ალგორითმი.
- ამ სქემაში როგორ ჯდება ის, რაც გახარიასთან დაკავშირებით გააკეთეს?
- განსაკუთრებული ამაში არაფერია - ანუ ამ გზაზე, სხვადასხვა ელემენტთან დაკავშირებით სხვადასხვა ტაქტიკა გამოიყენება. ვიღაც უნდა დაიჭირონ, ვიღაც ქვეყნიდან განდევნონ, ვიღაცას უნდა შეუთანხმდნენ, ვიღაცის იმდენად დისკრედიტაცია უნდა მოახდინონ, რომ საფრთხეს აღარ წარმოადგენდეს. გახარიას შემთხვევაში ხელისუფლების ამოცანა მისი დისკრედიტაციაა. ფაქტობრივად, გახარიამ რა გზაც აირჩია, ხელისუფალს მიაჩნია, რომ ამ გზით ის კარგავს ოპოზიციურ ელექტორატს, პარტია კი თავისთავად საფრთხე არ არის. პარტია საფრთხეა იმ შემთხვევაში, თუ მას ხალხის მხარდაჭერა აქვს, და თუ ხალხის მხარდაჭერას გამოაცლი, ის პარტია შენთვის საფრთხეს აღარ წარმოადგენს.
- ამ დროს ოპოზიცია, რომელსაც აკრძალვა ემუქრება, ამბობს, ჩვენთვის არაფერი იცვლება და ხელს ვერავინ შეგვიშლისო, ნაწილი ისევ გაერთიანების საჭიროებაზე ლაპარაკობს, მაგრამ თან ლანძღავენ "ლელოს"... ასეთი დამოკიდებულება რა პერსპექტივას აჩენს.
- გაერთიანების თემა საქართველოში ყოველთვის ხელოვნური იყო, ბუნებრივი სახე არასოდეს მისცემია. ყველა ლაპარაკობდა გაერთიანებაზე და ამ დროს საჯაროდ თუ კულისებში ერთმანეთის ლანძღვაში იყვნენ. ახლაც იგივე გრძელდება, უბრალოდ, აგრესიული ფორმა მიიღო, მეტი არაფერი შეცვლილა. შესაბამისად, გაერთიანებაზე ლაპარაკი ძალიან ყალბი გზავნილი მგონია. ეს ერთი, და მეორე - გაერთიანების ეს ყბადაღებული თემა არ მიმაჩნია მნიშვნელოვნად, იმიტომ, რომ ჩვენი პარტიული კლასი, ე.წ. პარტიული ელიტა, ისეთივე არალეგიტიმურია, როგორც ხელისუფლება. პარტია ძალას შეიძენს იმ შემთხვევაში, თუ ხალხი უჭერს მხარს, ხალხი, როგორც ძალაუფლების წყარო. თუ ხალხის მხარდაჭერა არა აქვს, პარტიის ფასი ძალიან დაბალია და ასეთი იაფფასიანი პარტიები გაერთიანდებიან თუ არა, რა შეიცვლება.
ხელისუფლების შეცვლის ენერგიას შეიძენდნენ იმ შემთხვევაში, თუ მოახერხებდნენ იმ უდიდესი პროტესტის კაპიტალიზაციას, რაც საზოგადოებაშია, მაგრამ არსებული პოლიტიკური კლასი ამას ვერ ახერხებს, გინდა ერთად და გინდა ცალ-ცალკე.
რუსთაველზე პერმანენტული პროტესტი რომ მიმდინარეობს, ის ხალხი პატივს არ სცემს პარტიებს და არ აღიარებს მათ. ეს პარტიები კი ამბობენ, ჩვენ ლიდერები არა ვართო. თვითონ უარყოფენ, რომ ამ პროტესტის ლიდერები არიან. ახლა წარმოიდგინეთ არმია, რომლის მთავარსარდალს თან მთავარსარდლობაზე აქვს პრეტენზია, და თან ამბობს, მე მხოლოდ ჯარისკაცი ვარო. ეს ხომ აბსურდია? მთავარსარდლის ფუნქცია რა არის. ის კი არა, ამაყი სახით იძახო, მე ერთი უბრალო ჯარისკაცი ვარო. არა, შენი ფუნქცია ის არის, რომ დაგეგმო სტრატეგია და ტაქტიკა ომში გამარჯვებისთვის. ამ ფუნქციას კი ეს პარტიები თავიანთ თავზე არ იღებენ და ვერც აიღებენ, იმიტომ, რომ პროტესტი მათ ლიდერებად არ აღიარებს, არ ენდობა. ხალხის მხარდაჭერა თუ ვერ მოიპოვეს, რა მნიშვნელობა აქვს ამას? აბსოლუტურად არაფერი. ეს უბრალოდ ჰაერის გამოშვებაა და მეტი არაფერი. ასეთ ვითარებაში სკეპტიციზმი და ნიჰილიზმი საზოგადოებაში დომინირებს და ზუსტად ეს ნიჰილიზმია ხელისუფლების მთავარი მოკავშირე - ანუ დღეს ხელისუფლება, ფაქტობრივად, ოპოზიციაზე დგას. მეტი რა არგუმენტი აქვს საზოგადოებასთან სასაუბროდ ხელისუფლებას, რომელმაც აღიარა, რომ ტოტალურ კორუფციაში იყო ჩართული? აღიარა, რომ სტერილურია საერთაშორისო ურთიერთობებში? ერთადერთი, რაზეც დგანან, ოპოზიციის უსუსურობაა.
ოპოზიციის ერთადერთი ფორმულა ის არის, რომ ხალხის მხარდაჭერა მოიპოვოს, დაიბრუნოს ავტორიტეტი, რომ "არმიამ" აღიაროს ისინი ლიდერებად. ამას რა სჭირდება? - ხალხთან მუშაობა და საკუთარი შეცდომების აღიარება. ეს კი არ უნდათ.
- ძალიან დიდი პაუზის შემდეგ ნინო ბურჯანაძე გამოჩნდა. ახლა, მაინცდამაინც ამ სიტუაციაში, მისი გამოჩენა რას ნიშნავს?
- არ მგონია, ეს პოლიტიკური გამოჩენა იყოს. ახლა პრორუსულ ფრთაზე ისეთი დიდი კონკურენციაა, რომ ბურჯანაძის გამოჩენა არაფერს შეცვლის. რა მნიშვნელობა აქვს, ამ სეგმენტში ბურჯანაძე იქნება იქ თუ სხვა? ოპოზიციურად განწყობილ პროევროპულ მოსახლეობას ბურჯანაძე ვერ მიიმხრობს და ის "ქართული ოცნების", "ხალხის ძალისა" და ვიღაცების კონკურენციის ბაზარზე შედის. ოპოზიციურობის ფასადის შესაქმნელად, ამას ხელისუფლებისთვის შესაძლოა რაღაც მნიშვნელობა ჰქონდეს. "ხელის ოპოზიცია" დღევანდელი ხელისუფლებისთვის ჰაერივით საჭიროა, მაგრამ ცოტა ჰყავს ბურჯანაძის გარეშეც? კი ბატონო, იყოს ბურჯანაძეც, მაგრამ რა იცვლება? ხელისუფლებას ზომიერად პროევროპულად განწყობილი ოპოზიცია ურჩევნია, რათა ეს სეგმენტიც მეტ-ნაკლებად აითვისოს... ბურჯანაძე არ არის საინტერესო მისთვის, რადგან ამ ფლანგზე, ამ ელექტორალურ სეგმენტზე ბევრი ჰყავს.
- ბურჯანაძის გამოჩენის გარდა, სხვა პრორუსულად განწყობილმა ხალხმა პარტიების შექმნა დააანონსა. ეს ყველაფერი ერთად შეიძლება ვადამდელ არჩევნებს უკავშირდებოდეს?
- პოლიტიკური მოვლენების ლოგიკა მეტყველებს, რომ ვადამდელი არჩევნების ალბათობა ძალიან მაღალია. იმიტომ კი არა, რომ კრიზისია და ქვეყანაში სიტუაციაა არეული, არამედ იმიტომ, რომ ამ ხელისუფლების პირობებში დღევანდელი მოცემულობის ორი განვითარება არსებობს: ერთი ის, რომ ხელისუფლება რეალურ რეინტეგრაციას იწყებს რუსეთის იმპერიაში. ამ შემთხვევაში კი რუსეთი აუცილებლად მოითხოვს კონსტიტუციიდან 78-ე მუხლის ამოღებას, რისი რესურსიც დღეს "ქართულ ოცნებას" არა აქვს და იძულებული გახდება კონსტიტუციური უმრავლესობის მოსაპოვებლად ჩაატაროს რიგგარეშე არჩევნები, რათა ეს მუხლი ამოიღოს. აი, მეორე განვითარება კი შეიძლება ასეთი იყოს - დავუშვათ, რუსეთი იმდენად დასუსტდა, რომ ბიძინამ გადაწყვიტა რუსეთი გადააგდოს და შემობრუნდეს უკან, ევროპისკენ. ჩვენ ხომ მესამე არჩევანი არა გვაქვს. ნეიტრალიტეტი ზღაპარია.
ჩვენ ან ევროპაში მივდივართ, ან რუსეთში. სხვა გზა არა გვაქვს და ვინც ამბობს, მესამე გზაც გვაქვსო, ან ბრიყვია, ან გვატყუებს.
და თუ ევროპისკენ შემობრუნება გადაწყვიტა ბიძინამ, ამ შემთხვევაშიც იძულებული იქნება, არჩევნები ჩაატაროს, იმიტომ, რომ არსებული მოცემულობიდან გამომდინარე სხვანაირად ლეგიტიმაციას ვერ მიიღებს. ასე რომ, ორივე შემთხვევაში, პოლიტიკური ლოგიკით, მომავალ წელს რიგგარეშე არჩევნებამდე მივდივართ, მაგრამ არა მგონია, გაზაფხულზე ჩატარდეს. უფრო შემოდგომისთვის, როგორც საერთოდ იმართება ხოლმე ჩვენთან არჩევნები.
რუსა მაჩაიძე