"დიდი ხანია საქართველოს რუსეთთან ფარულ ურთიერთობაში ადანაშაულებენ, მაგრამ ამ ბრალდებებს დღემდე არც ერთი ფაქტი არ ამყარებს“ - კვირის პალიტრა

ბრიუსელში საქართველოსა და ევროკავშირს შორის დაგეგმილი დიალოგის ჩაშლამ ჩვენს ქვეყანაში არსებული პრობლემების მთელი სერია გამოკვეთა და ევროკავშირთან თანამშრომლობა უფრო დაძაბა. ამერიკასთან ურთიერთობა კვლავ გაურკვეველია, რუსეთიდან მომდინარე საფრთხეები უფრო თვალსაჩინო ხდება და შიდაპოლიტიკურ სივრცეში არსებული დაპირისპირებაც უკიდურეს ზღვარს აღწევს. საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალისტის თორნიკე შარაშენიძის აზრით, ეს ყველაფერი ერთად ქმნის მძიმე სურათს.

- ვფიქრობ, მთავარი ბრალდება, რასაც საქართველოს დასავლეთი უყენებს და რის გამოც ბევრი სხვა გაუგებრობა ხდება, არა ლოგიკაზე, არამედ ემოციაზეა აგებული. დიდი ხანია საქართველოს რუსეთთან ფარულ ურთიერთობაში ადანაშაულებენ, მაგრამ ამ ბრალდებებს დღემდე არც ერთი ფაქტი არ ამყარებს. როცა რუსეთთან ურთიერთობა ისეთ ქვეყანას აქვს, როგორიც ჩინეთია, და მას ვერავინ ვერაფერს სთხოვს და ვერ აკონტროლებს, რა შედის ან გადის მისი საზღვრებიდან, როგორ შეიძლება წარმოიდგინო, რომ საქართველო, რომელსაც არც მასშტაბი აქვს, არც ასეთი შესაძლებლობები, თითქოს რუსეთის დახმარებაში იქნება მხილებული? ეს თეორიულადაც აბსურდია და პრაქტიკულადაც სრული სიგიჟეა. როცა რუსეთი იპყრობს შენს ტერიტორიას, როცა მისი სამხედრო ბაზა რამდენიმე კილომეტრში დგას დედაქალაქიდან, როცა ყოველდღიურად ცდილობს მცოცავი ოკუპაციის გაგრძელებას, იმის თქმა, თითქოს საქართველო რუსეთს ეხმარება, არა უბრალოდ უსაფუძვლო, არამედ შეურაცხმყოფელი ბრალდებაა.

- ბოლო პერიოდში გავრცელდა სკანდალური განცხადება იმის შესახებ, რომ საქართველო რუსეთს ეხმარება სატრანზიტო გზით სანქციების გვერდის ავლაში.

- ეს სერიოზული ბრალდებაა და მისი დაკონკრეტება აუცილებელია. ნამდვილად გადის ჩვენი გზებით ყაზახეთისა და სხვა ცენტრალური აზიის ქვეყნების ტვირთები, მაგრამ ამაში რუსეთისთვის პირდაპირ დახმარებაზე საუბარი თეორიულადაც აბსურდია. არის შემთხვევები, როცა დასავლეთი ითხოვს კონკრეტული ტვირთების შეჩერებას და საქართველომ ასეთ შემთხვევაში მკაფიო გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს, მაგრამ ის წარმოდგენა, თითქოს საქართველო რუსეთს მანქანებს უგზავნის ან რაიმე დახმარებას უწევს, რეალობას არ შეესაბამება. რეგიონში დღეს ყველა ქვეყანა რაღაც ტვირთს ატარებს, მათ შორის თურქეთი, სომხეთი, აზერბაიჯანი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი, მაგრამ რატომღაც მხოლოდ საქართველოზე კეთდება მუდმივად აქცენტი.

ცოტა ხნის წინ ჩაიშალა ბრიუსელში დაგეგმილი დიალოგი ადამიანის უფლებების საკითხებზე. რატომ მივედით აქამდე, ვინ გააუქმა შეხვედრა? როცა ბრიუსელი შეხვედრას რამდენიმე დღით ადრე აუქმებს, ეს ხომ შემთხვევითობა არ არის? ბრიუსელმა პირდაპირ აჩვენა, რომ იმ ფორმატში საუბარი აღარ სურს, რომელსაც თბილისი სთავაზობდა. ლოგიკურია, რომ ამას ხელისუფლების უკმაყოფილება მოჰყვა.

- ჩვენი ქვეყნის წინაშე არსებული საფრთხეებიდან გამომდინარე, არის თუ არა ჩვენთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი დასავლეთთან, მათ შორის ევროკავშირთან პარტნიორული ურთიერთობის გამყარება?

- საქართველოს ხელისუფლებას მიაჩნია, რომ ევროკავშირისგან ყველაფერი მივიღეთ, რისი მიღებაც შეიძლებოდა, მათ შორის უვიზო მიმოსვლა, თავისუფალი ვაჭრობა და ახლა მათგან აღარაფერს მნიშვნელოვანს აღარ ელიან.

- უვიზო მიმოსვლა უკვე სათუოა...

- ევროკავშირი უვიზო მიმოსვლის შეჩერებით, ძირითადად, ხელისუფლების წევრებს ემუქრება. ისინი კი ამას დიდ ტრაგედიად არ განიხილავენ. სხვათა შორის, უნდა ითქვას, რომ ევროკავშირის პოზიციებს დიდწილად არც ამერიკის დღევანდელი ადმინისტრაცია იზიარებს. ამიტომ, ვფიქრობ, ჩვენ შესახებ ახლა დასავლეთში არანაირ გადაწყვეტილებას არ მიიღებენ.

- მაშინ რაზე მიგვანიშნებს ის ფაქტი, რომ ხელისუფლებას ჯერ კიდევ არა აქვს მიღებული ლეგიტიმაცია ვაშინგტონიდან?

- ეს იმაზე მეტყველებს,­ რომ ამერიკის ყურადღება ახლა ორად არის გაყოფილი: ერთი მხრივ, არის ჩინეთი, რომელიც მისი ყველაზე დიდი გლობალური გამოწვევაა, მეორე მხრივ, არის უკრაინის ომი, სადაც ყოველდღე იცვლება ვითარება. ასეთ სიტუაციაში საქართველო ვერ იქნება მთავარი თემა ყოველდღიურ პოლიტიკურ დღის წესრიგში. თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ საქართველო მათ ინტერესებში არ არის, უბრალოდ, ჯერ არა აქვთ ჩამოყალიბებული სტრატეგია ჩვენი რეგიონის მიმართ. რატომ ჰგონიათ საქართველოში, რომ ტრამპი საქართველოზე ფიქრით ათენებს და აღამებს?

- თქვენი აზრით, როდის და რა შემთხვევაში მოიცლის ტრამპი საქართველოსთვის?

- მხოლოდ მაშინ, როდესაც უკრაინა-რუსეთის ომი დასრულდება, შემდეგ კი მსოფლიოში ყველაფერი ისე გადალაგდება, საქართველოში წარმოდგენაც რომ არა აქვთ. აშშ-ის ადმინისტრაცია ამ ომის შედეგებით იმსჯელებს, როგორ დაალაგოს სიტუაცია ევრაზიის კონტინენტზე და საზოგადოდ, პოსტსაბჭოთა სივრცეში.

- პოზიტიური მოლოდინი გაქვთ?

- ჩვენ არავინ შეგვეკითხება, ომის დასრულების შემდეგ მოგვიწევს იმ მოცემულობის მიღება, რომელსაც შემოგვთავაზებენ. ყველაფერს დიდი მოთამაშეები გადაწყვეტენ. უბრალოდ, ჩვენ უნდა ვეცადოთ, რომ მსოფლიოში ახალი დღის წესრიგის ჩამოყალიბების პერიოდში ძალიან არ დავზარალდეთ. ჩვენი მთავარი მიზანი ახლა სიტუაციიდან უვნებლად "გამოძრომა" უნდა იყოს.

- ზელენსკიმ განაცხადა, რომ უკრაინა ახლა მძიმე არჩევანის წინაშე დგას - ან ღირსების დაკარგვა, ან მთავარი პარტნიორის დაკარგვის რისკი... როგორი იქნება მისი საბოლოო გადაწყვეტილება?

- ტრამპის სამშვიდობო შეთანხმებაზე უარის თქმა ყველაზე მეტად პუტინის ინტერესებში შედის, იმიტომ, რომ ფრონტის ხაზზე უპირატესობა რუსეთს აქვს. შესაბამისად, რუსეთი გააგრძელებს შეტევას. შეიძლება უარესიც მოხდეს და ზელენსკის უარით გაბრაზებულმა ტრამპმა უკრაინას სადაზვერვო მონაცემების და იარაღის მიწოდებაც შეუწყვიტოს. ამ შემთხვევაში კიდევ უფრო მეტად გაუჭირდება უკრაინას.

- ტრამპის მიერ უკრაინისთვის სადაზვერვო ინფორმაციის გაზიარების და იარაღის მიწოდების შეწყვეტის მუქარას მალევე მოჰყვა გერმანიის კანცლერ ფრიდრიხ მერცის განცხადება, სადაც ის ამბობს, რომ მაკრონსა და სტარმერთან ერთად ზელენსკის ხელახლა დაუდასტურეს სრული მხარდაჭერა და უკრაინას შეუძლია მათი იმედი ჰქონდეს.

- მერე რა? რა შეუძლიათ მერცს, მაკრონსა და სტარმერს ერთად ან ცალ-ცალკე? ისეთი და იმდენი იარაღი აქვთ, რომ ფრონტის ხაზზე გარდატეხა შეიტანონ? თუ აქვთ, აქამდე რატომ არ მისცეს? ან ფული აქვთ, რომ ამერიკისგან იყიდონ საჭირო იარაღი და ამუნიცია? ჩვენ ხომ ვიცით, საიდან აპირებენ ფულის მოტანას? ბელგიას სთხოვენ, რომ იქ განთავსებული რუსეთის აქტივები მისცეს, ბელგიის მთავრობა კი უარს ამბობს. ამოცანა გვეკითხება - რით უნდა დაეხმარონ უკრაინას, სიტყვიერი გამხნევებით? თუ ვინმეს ჰგონია, ევროპას აქვს იმის რესურსი, რომ უკრაინა ფრონტის ხაზზე გაამაგროს, ძალიან ცდება. ევროპას უკრაინის დახმარების კი არა, საკუთარი თავის დაცვის უნარიც კი აღარ აქვს. ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი სახელმწიფოს ლიდერი, მერცი ამბობს, რომ მისი ქვეყანა რუსეთთან ომისთვის მზად 2030 წელს იქნება, მაგრამ არ აზუსტებს, რის ხარჯზე აძლიერებს არმიას, ვის იწვევს ჯარში და ა.შ.

- თქვენი ვერსიით, რუსეთის შეკავება ევროპასაც არ შეუძლია და თუ გავიხსენებთ პუტინის განცხადებას, რომ რუსეთის საზღვრები არსად არ მთავრდება, უნდა ვივარაუდოთ, რომ უკრაინა არ იქნება პუტინის აგრესიის ბოლო სამიზნე.

- არა მგონია, პუტინი ნატოს წევრ ევროპულ ქვეყნებს დაესხას თავს. უკრაინაში სწორედ იმიტომ შეიჭრა, რომ ნატოს წევრი არ იყო. ნატოს ალიანსის გარეთ სხვა სახელმწიფოებია და მათზე ზეწოლა გაცილებით მარტივია.

- ამ ყველაფრის ფონზე საქართველოსთვის რა საფრთხეებს ხედავთ?

- საქართველოსთვის ყველაზე მძიმე საფრთხე ის არის, რომ 2008 წლიდან მოყოლებული დღემდე რუსეთის სამხედრო ბაზა ისევ არის ჩვენს ქვეყანაში და ეს ფაქტი ჩვენს საგარეო არჩევანს ზღუდავს. ნატოში მიღება ამ პირობებში წარმოუდგენელია. ვერც ერთი ქვეყანა, რომლის დედაქალაქთან აგრესორის სამხედრო ბაზაა, ვერ გახდება ალიანსის წევრი. რუსეთმა თავის "პროგრამა მინიმუმს" უკვე მიაღწია: საქართველოს გზა ნატოსკენ ჩახერგილი აქვს. საქართველოში თვალს ხუჭავენ ამაზე. ისე იქცევიან, თითქოს რუსული სამხედრო ბაზა აქ არ არსებობდეს და საქართველოს ხელისუფლება თუ კარგად მოიქცევა, ნატოში შევა. სრული აბსურდია ამაზე ფიქრი.

- შესაძლოა რუსეთთან დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენის საკითხიც დადგეს?

- რთული სათქმელია. თუ საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობა არ აღდგება, ვერც დიპლომატიური ურთიერთობა აღდგება, მაგრამ მაინც გვიწევს რაღაც ფორმით თანაარსებობა რუსეთთან. ყველა ხელისუფლებას სურს ტერიტორიების დაბრუნება, მაგრამ რეალობა ისაა, რომ ამ პირობებში ეს ვერ მოხდება. თვალი თუ არ გავუსწორეთ ამ სიმართლეს, ქვეყანა მუდმივად გაურკვევლობაში იქნება.

ხათუნა ბახტურიძე