"1700 წლის შემდეგაც კი, მისი სხეული ტემპერატურას ინარჩუნებს - მუდმივად თბილია, კანი რბილი და ელასტიკურია, ფეხები კი ვარდისფერი, თითქოს უბრალოდ სძინავს" - მოსიარულე წმინდანი - წმინდა სპირიდონი
მოსიარულე წმინდანი - წმინდა სპირიდონი
25 დეკემბერს კუნძულ კორფუს ქუჩები განსაკუთრებული ზეიმით ივსება - ამ დღეს მართლმადიდებლური სამყარო წმინდა სპირიდონ ტრიმიფუნტელის ხსენებას დღესასწაულობს. კორფუელებისთვის კი წმინდა სპირიდონი განსაკუთრებით პატივსაცემი წმინდანია. წელიწადში ხუთჯერ – მათ შორის, ბზობის კვირას, დიდ შაბათს, 11 აგვისტოსა და ნოემბრის პირველ კვირას – კუნძულზე საზეიმო ლიტანიობა იმართება. ამით ადგილობრივები მადლიერებას გამოხატავენ იმ დიდი სასწაულებისთვის, რომლებითაც წმინდანმა კუნძული შავი ჭირისგან, შიმშილობისა და მომხდური მტრისგან არაერთხელ იხსნა.
წმინდა სპირიდონი საყოველთაოდ ცნობილია, როგორც „მოსიარულე წმინდანი“. მისი სხეული აბსოლუტურად ეწინააღმდეგება მეცნიერების ყველა კანონს. წარმოიდგინეთ, 1700 წლის შემდეგაც კი მისი სხეული ინარჩუნებს ცოცხალი ადამიანის ნორმალურ ტემპერატურას - ის მუდმივად თბილია, კანი რბილი და ელასტიკურია, ფეხები კი ვარდისფერი, თითქოს უბრალოდ სძინავს.
როდესაც გარდაცვალებიდან 300 წლის შემდეგ წმინდანის სხეული ამოასვენეს, ყველასთვის გასაოცრად, ცხედარი თითქმის უცვლელი იყო. მეტიც, რეჰანის გამორჩეულ კეთილსურნელებას გამოსცემდა. უხრწნელ სხეულთან ერთად, ღვთიური სურნელის კეთილსურნელება აშკარად საუბრობს საკვირველმოქმედი წმინდანის მადლმოსილებაზე.
წმინდა სპირიდონი, საყოველთაოდ ცნობილი წმინდანია, განსაკუთრებით მისი უცვეთი ფაჩუჩები. წმინდა სპირიდონის ორი ფაჩუჩი, პანტანასას მონასტერში არსებულ მუზეუმშიც ინახება.
მამა გიორგი რაზმაძე, პანტანასას მონასტრის წინამძღვარი:
- საოცარია კორფუელების დამოკიდებულება წმინდანის მიმართ. მახსოვს, როცა პირველად ვიყავი კორფუზე, ერთ მაღაზიაში შევედი და დამტვრეული ინგლისურითა და ბერძნულით გამყიდველს ვკითხე: „წმინდა სპირიდონის საფლავი სად არის-მეთქი?“ მან შემომხედა და მითხრა: „მკვდარი შენ ხარ, ის კი ცოცხალია!“
იმდენად დიდ პატივს მიაგებენ, რომ კუნძულზე დაბადებულ ყველა ვაჟს სპიროსს არქმევენ.
- წმინდა სპირიდონის ერთ-ერთი საყოველთაოდ ცნობილი სასწაულიც გავიხსენოთ, რომელიც ნიკეის კრებაზე მოხდა...
- ნიკეის პირველ მსოფლიო კრებაზე მან სამების დოგმატი საოცარი სასწაულით ახსნა: აიღო აგური და ხელი მოუჭირა - მყისიერად ცეცხლი ზემოთ ავიდა, წყალი ქვემოთ ჩამოიღვარა, ხოლო თიხა ხელში დარჩა. ამით აჩვენა, რომ ღმერთი ერთია არსით, მაგრამ სამჰიპოსტასურია. მსახურებისას მას ანგელოზები ეხმარებოდნენ, ხოლო მისი ლოცვით უწმინდურობები მარგალიტებად იცვლებოდა.
- წმინდა სპირიდონის ფაჩუჩებზეც გვიამბეთ...
- წმინდანისთვის ფაჩუჩებს საგანგებოდ კერავენ, ორ დღეს ლუსკუმაში ათავსებენ და შემდეგ, როგორც დიდ სიწმინდეს, ისე გამოაბრძანებენ. ტაძრის მსახურები მას წელიწადში რამდენჯერმე უცვლიან ამ აბრეშუმის ფაჩუჩებს, რომლებიც ყოველ ჯერზე გაცვეთილი ხვდებათ. სწორედ ამიტომ ეძახიან „მოსიარულე წმინდანს“. მის ლუსკუმას მოსახსნელი ფსკერიც კი აქვს, რომ მორწმუნეებმა მის ფეხებთან მიახლება შეძლონ.
თუმცა, სპირიდონის უწყვეტი მოწყალების დადასტურება მისი ფეხსაცმელებია. ტაძრის მსახურები მას პერიოდულად, წელიწადში 3-4-ჯერ, უცვლიან ოქრომკედით ნაქარგ აბრეშუმის ფაჩუჩებს, რადგან ისინი სასწაულებრივად იცვითება. ეს არის უტყუარი სიმბოლო იმისა, რომ წმინდანი უხილავად „დადის“ და უშუალოდ აკითხავს ყველას, ვისაც მისი დახმარება სჭირდება. სწორედ ამიტომ ეწოდა მას „მოსიარულე წმინდანი“.
- ზოგჯერ წმინდანის ლუსკუმის გახსნა საერთოდ შეუძლებელია...
- ასეა, როგორც ამბობენ, ამ დროს, „წმინდანი გასულია დასახმარებლად“. ერთხელ, დილის წირვის შემდეგ, ბერები ჩვეულებისამებრ ცდილობდნენ წმინდანის სასახლის გახსნას, მაგრამ ვერაფრით გახსნეს. ამ დროს ტაძარში შემოვარდა შეშინებული მამაკაცი, რომელიც მეზღვაური გახლდათ. ახალი დაბრუნებული იყო გემიდან და სახლში მიუსვლელად მოვიდა წმინდა სპირიდონთან. მამაკაცის ტაძარში შემოსვლა და სასახლის გახსნა ერთი იყო. მეზღვაურის თქმით, გემი ზღვაში იძირებოდა და დახმარება წმინდა სპირიდონს შესთხოვეს. მართლაც, წმინდანი გემზე ხილულად გამოსცხადებიათ და სასწაულებრივად უხსნია ხალხი საზარელი სიკვდილისაგან. მეზღვაური მოსულიყო წმინდა სპირიდონის საფლავთან მადლიერებისთვის. მართლაც, როცა სასახლე გაიხსნა, წმინდა სპირიდონის ფეხებში ზღვის მცენარეები იყო.
ამ მოგზაურობების შესახებ კიდევ არაერთი სასწაული ამბავი არსებობს: ზეპირსიტყვიერებაში და XIX საუკუნის ჩანაწერებშიც კი გვხვდება ცნობები, რომ ფაჩუჩები ზოგჯერ უბრალოდ „ქრება“ ტაძრიდან და შემდეგ ჩნდება იმ ადგილებში, სადაც წმინდანის დახმარებაა საჭირო. ერთ-ერთი ამბავი გვიყვება, რომ ფაჩუჩის ნაწილი ნახეს სოფელში, მძიმედ დაავადებულ ბავშვთან, რომელიც მისი შეხების შემდეგ განიკურნა და ფაჩუჩიც „დაბრუნდა“ ადგილზე.
ფაჩუჩების ძალა ვლინდება განკურნების სასწაულებშიც. XX საუკუნის დასაწყისში კერკირელი ქალი, რომელსაც ექიმებმა უშვილობა დაუდგინეს, ფაჩუჩის ნაწილთან ლოცვის შემდეგ სასწაულებრივად დაორსულდა. ამასთანავე, 2019 წელს დაფიქსირდა შემთხვევა, როდესაც მძიმე ალერგიული რეაქციის მქონე ბავშვი განიკურნა მას შემდეგ, რაც ოჯახმა ფაჩუჩის ნაწილი ბავშვის ტანსაცმელზე დააკერა.
წმინდა სპირიდონის თანამედროვე სასწაულები
წმინდა სპირიდონი განსაკუთრებით ცნობილია, როგორც უსწრაფესი შემწე ფინანსური პრობლემებისა და მატერიალური გასაჭირის ჟამს.
„ფინანსურად ძალიან მძიმე მდგომარეობაში ვიყავი, ფაქტობრივად, ორიოდე დღის ფული მქონდა დარჩენილი და უკვე სასოწარკვეთილი ვიყავი. გავიხსენე, რომ წმინდა სპირიდონს ლოცულობენ ასეთ დროს და საღამოსვე წავიკითხე მისი აკათისტი, გულით ვთხოვდი, რომ სამსახური მეპოვა. და სასწაული – მეორე დღესვე მოვიდა პირველი შეკვეთა ონლაინ სამუშაოზე! ამას მოჰყვა შეკვეთების ნამდვილი ნაკადი თითქმის ყველა პლატფორმიდან, სადაც განაცხადი მქონდა შეტანილი. დახმარების სისწრაფე და სიუხვე უბრალოდ გამაოგნებელი იყო! ეს იყო პირდაპირი, ხელშესახები პასუხი ლოცვაზე.“
- რატომ ითვლება წმინდა სპირიდონი განსაკუთრებით მატერიალურ გასაჭირში მყოფთა შემწედ?
- მის ცხოვრებაში იყო ასეთი შემთხვევა: ქალაქში დიდი შიმშილობა ჩამოვარდა. სპირიდონი მივიდა ქალაქის მმართველთან და სთხოვა ხალხისთვის ხორბალი დაერიგებინა, რაზეც უარი მიიღო – მმართველს უნდოდა, რომ მერე გაათმაგებულ ფასად გაეყიდა. იმ ღამეს წმინდანის ლოცვით ისეთი წვიმა მოვიდა, რომ ბეღელი დაანგრია, ხორბალი შუა მოედანზე გამოიბნა და ხალხი მიდიოდა და უფასოდ იღებდა. ასე იხსნა მან ადამიანები შიმშილისგან.
- პანტანასას მონასტერში წმინდა სპირიდონ ტრიმიფუნტელის 2 ფაჩუჩი ინახება, გვიამბეთ მათზეც.
- ერთი ფაჩუჩი წმინდანს 6-7 წელი „ეცვა“, ხოლო მეორე, რამდენიმე დღის განმავლობაში ესვენა წმინდანს გულზე. უდიდესი სიწმინდეა, ნებისმიერ მსურველს შეუძლია მოვიდეს პანტანასას მონასტერში და სიწმინდეებს ემთხვიოს.
წმინდა სპირიდონის კიდევ ერთი ფაჩუჩი ავჭალის ქეთევან წამებულის ტაძრის გვერდით არსებულ სამლოცველოშიც ინახება. ტაძარი რამდენიმე წლის წინ ავაშენეთ და წმინდა სპირიდონის სახელზე ვაკურთხეთ.
მახსოვს, როდესაც ტაძრის მშენებლობა დავიწყეთ, ერთი ადამიანი სპეციალურად რუსეთიდან ჩამოვიდა და სანაწილე, ბარძიმი და ფეშხუმი ჩამოგვიტანა. მან გვიამბო, რომ რუსეთში ყოფნისას სრულიად უსახსროდ დარჩა, მაღაზიაში შემთხვევით გაიგო წმინდა სპირიდონის შესახებ, რომელიც განსაკუთრებით შეეწევა მძიმე მატერიალურ გასაჭირში მყოფებს. მაღაზიის ვიტრინის წინ დაჩოქილმა წმინდა სპირიდონს სთხოვა დახმარება და რამდენიმე დღეში გამოუჩნდა შემწე, რომელმაც ფეხზე დააყენა. მადლიერების ნიშნად საგანგებოდ შეიძინა ეს ნივთები და ჩამოგვიტანა.
- როგორია სადღესასწაულო ლიტანიობა კორფუზე?
- ლიტანიობაში მონაწილეობს ყველა: ბავშვები, სტუდენტები, ჯარი, პოლიცია. აივნებიდან ვარდის ფურცლებსა და თაიგულებს აყრიან, მთელი ქუჩა ყვავილებით არის მოფენილი. 5 ნოემბერს კი აღინიშნება, როგორ იხსნა კუნძული მუსლიმებისგან - მისი ნაწილები შემოატარეს კუნძულს, დაიწყო ღელვა და მტრის გემები ჩაიძირა. თვითმხილველები ადასტურებენ, რომ ლიტანიობისას წმინდანის სახის ნაკვთები ფართოვდება და მოძრაობს!
ერთხელ, რუს სტუმარს უთქვამს – ამ მუმიას რა შეუძლიაო. წმინდანი ლუსკუმაში წამოიწია, როგორც ცოცხალი და უთხრა: "მოდი, ხელი შემახე და ნახე, რომ მუმია კი არა, ცოცხალი ადამიანი ვარო" და მერე ისევ მიიძინა.
ლიტანიობისას მორწმუნეები მიწაზე წვებიან, რომ ლუსკუმა მათ თავზე გადაატარონ.
ლოცვა წმიდისა მღვდელმთავრისა სპირიდონ ტრიმიფუნტელისა მიმართ, მატერიალური სიდუხჭირის ჟამს
"ჰოი, ყოვლადნეტარო წმიდაო მღვდელმთავრო სპირიდონ, ევედრე კეთილსახიერებასა კაცთმოყვარისა ღმრთისა, რათა არა დაგვსაჯოს ჩვენ უსჯულოებათა ჩვენთა, არამედ, ჰყოს ჩვენ ზედა წყალობისაებრ მისისა. ევედრე ქრისტესა და ღმერთსა ჩვენსა, ჩვენ, ღმრთისა მონათათვის (სახელები), რათა მოგვცეს ჩვენ მშვიდობითი და უშფოთველი ცხოვრება, სულისა და ხორცის სიმრთელე. გვიხსენ ჩვენ ყოვლისაგან ჭირისა სულიერისა და ხორციელისა, ყოვლისაგან ქენჯნისა და სატანებრივისა ცილისწამებისა. მომიხსენე ჩვენ წინაშე საყდრისა ყოვლისმპყრობელისა და ჰვედრე უფალსა, რათა მოგვცეს ჩვენ მრავალთა შეცოდებათა ჩვენთა შენდობა, უჭირველი და უშფოთველი ცხოვრება, მოგვმადლოს ჩვენ ურცხვენელი და მშვიდობითი აღსასრული ცხოვრებისა ჩვენისა და მომავალსა საუკუნესა შინა მარადიულსა ნეტარებასა ღირს გვყოს, რათა დაუსრულებლად დიდებასა და მადლობასა აღვავლენდეთ მამისა და ძისა და წმიდისა სულისა მიმართ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.
ამბობენ, რომ წმინდა სპირიდონი თითქოს არჩევანს არ აკეთებს, ვის დაეხმაროს – ის მოწყალეა ყველას მიმართ, ვინც მას გულით მოუხმობს.
მარიამ კუბლაშვილი:
- ფინანსურად მძიმე სიტუაციაში ვიყავი. მხოლოდ რამდენიმე დღის ფული მქონდა დარჩენილი პურისა და რძის შეძენისთვის. გავიხსენე, რომ ხალხი ასეთ დროს წმინდა სპირიდონს ევედრება. საღამოს მისი აკათისტი წავიკითხე იმ იმედით, რომ სამსახურს ვიშოვიდი. მეორე დღეს პირველი შეკვეთა მივიღე, რამაც საშუალება მომცა, რომ რამდენიმე პროდუქტი მაინც შემეძინა. რამდენიმე დღეში შეკვეთები კიდევ უფრო მომრავლდა. სასწაულებრივი სისწრაფით შემომემატა შემოსავალი.
თამარ ბერიძე:
- წელს, მაისში, წმინდა სპირიდონის რელიკვიები თბილისის ერთ-ერთ ტაძარში ჩამოიტანეს. პირველად გავიგე მის შესახებ და გადავწყვიტე, პატივი მივაგო. ზეთი და ხატები სახლში დავდე. ნოემბერში, შობის მარხვის წინ, გამიმწვავდა გასტრიტი. ტკივილი იმდენად ძლიერი იყო, რომ ღამით ვეღარ ვიძინებდი. მაშინ გამახსენდა წმინდა სპირიდონის ზეთი და გამოვიყენე. ტკივილი მყისიერად გაქრა. რამდენიმე დღის შემდეგ კიდევ ერთხელ მქონდა შეტევა - ზეთმა კვლავ მიშველა.
წმინდა სპირიდონის მოთმინება და დახმარება დღესაც მეხმარება, რაც უდიდესი სიხარულია ჩემთვის.
მარი თავაძე:
- დაახლოებით ერთი წლის წინ, ჩემს ცხოვრებაში ნამდვილი ქაოსი დაიწყო. მოულოდნელად დავრჩი ორი სამსახურის გარეშე, რაც, რა თქმა უნდა, კატასტროფა იყო. საქმეს ისიც ამძიმებდა, რომ მქონდა სერიოზული საბანკო ვალები და, რაც მთავარია, ფიზიკური პრობლემა, თუმცა მაინც დავიწყე მუშაობა ერთ-ერთ მარკეტინგულ ქსელში კონსულტანტად. ეს იყო ჯოჯოხეთი - ფეხზე დგომა და მძიმე ყუთების თრევა, რამაც ჩემი ჯანმრთელობა სრულიად გაანადგურა. მხოლოდ სამი დღე გავძელი და წამოვედი.
მომდევნო თვეებში, რაც დანაზოგი მქონდა, ყველაფერი ვალებში მიდიოდა, დაწყებული საქმეები კი ხელიდან მეცლებოდა. სწორედ ამ უმძიმეს დროს, სრულიად შემთხვევით, წავიკითხე სტატიები წმინდა სპირიდონ ტრიმიფუნტელზე და მის ფინანსურ სასწაულებზე. მაშინვე წავედი მონასტერში, სადაც წმინდანის ორი ფაჩუჩი ინახება. ასევე გავიგე, რომ ავჭალაში, წმინდა სპირიდონის სახელობის სამლოცველოში, ტარდებოდა წმინდა სპირიდონის სავედრებელი პარაკლისი. რამდენჯერმე მოვილოცე ფაჩუჩები, დავესწარი პარაკლისებს და გულმხურვალედ ვკითხულობდი ლოცვას მატერიალური გაჭირვების დროს საკითხავს.
ერთი კვირაც არ იყო გასული, რაც ლოცვა დავიწყე, რომ ცხოვრება 180 გრადუსით შემობრუნდა! საქმეები ყველა მიმართულებით გამოსწორდა. ყველა ჩავარდნილი პროექტი, რომელიც აქამდე ხელიდან მეცლებოდა, გაიმართა. პარალელურად, ყოველგვარი შეფერხების გარეშე, გავხსენი ჩემი ონლაინ მაღაზიაც, რომელიც წარმატებით ამუშავდა.
აი, მთლიანი ტექსტი - ისტორიაც და რეცეპტიც, ერთიან, უწყვეტ ფორმატში, ყოველგვარი დაყოფის გარეშე:
ტიგანიტეს ტ’აგიუ - წმინდა სპირიდონის ბლინები.
კორფუზე საუბარი არასდროს სრულდება მხოლოდ წმინდანის უხრწნელი სხეულითა და გაცვეთილი ფაჩუჩებით. იონიის ზღვის ამ კუნძულზე რწმენა და სასწაული უშუალოდ უკავშირდება გემოსა და სურნელსაც. წმინდა სპირიდონ ტრიმიფუნტელის ხსენების დღის წინა ღამეს, 11 დეკემბერს, კორფუს მთელი ქალაქი ივსება ზეთისა და თაფლის განსაკუთრებული, დაუვიწყარი სურნელით. ეს არ არის უბრალოდ ტრადიციული დესერტი; ეს არის უძველესი ისტორია, რომელიც პირდაპირ უკავშირდება იმას, თუ როგორ იბრძოდნენ კორფუელები გადარჩენისთვის. ამ ტკბილეულს „ტიგანიტეს ტ’აგიუ“ - „წმინდანის ბლინებს“ უწოდებენ. ის პატარა, ფუმფულა, ოქროსფრად შემწვარი ცომის ბურთულებია, რომლებსაც ცხლად ასხამენ თაფლს და აყრიან დარიჩინს.
ნამდვილი მიზეზი კი „ვეჯალიას“ (Veggiali) უკავშირდება - ეს სიტყვა კორფუზე განსაკუთრებულ ღამისთევის ლოცვას ნიშნავდა. წმინდანის ხსენების წინა ღამეს მორწმუნეები მთელი ღამის განმავლობაში ლოცულობდნენ ტაძარში და რათა შიმშილისგან არ დაცემულიყვნენ, ქალები სწრაფად ამზადებდნენ ენერგიით მდიდარ, შემწვარ ცომის ბურთულებს. დღესაც, 11 დეკემბერს, კორფუს ქუჩებში კონკურენცია მიდის, თუ ვისი ბლინები იქნება ყველაზე გემრიელი. ეს ტრადიცია წმინდანის მარადიული დახმარების სიმბოლოა - მისი, ვინც ყოველთვის ზრუნავდა, რომ არავინ დარჩენილიყო მშიერი.
ამ საოცარი ბლინების მოსამზადებლად დაგჭირდებათ 500 გრამი ფქვილი, 2 ჭიქა თბილი წყალი, ერთი პაკეტი მშრალი საფუარი, ერთი სუფრის კოვზი შაქარი და მწიკვი მარილი.
მომზადების წესი ასეთია:
თბილ წყალში გახსენით საფუარი და შაქარი, აცადეთ 10 წუთი აფუება, შემდეგ ნელ-ნელა დაამატეთ ფქვილი და მარილი, სანამ წებოვან და თხელ ცომს არ მიიღებთ. ცომი თბილ ადგილას ერთი საათით დაასვენეთ. როცა ამოვა, ღრმა ტაფაში გააცხელეთ ბევრი ზეთი, სველი კოვზით ამოიღეთ ბურთულები და წვით ოქროსფრად დაბრაწვამდე.
ბოლოს, ცხელ ბლინებს უხვად მოასხით ნატურალური თაფლი, მოაყარეთ დარიჩინი და სურვილისამებრ დაფქული ნიგოზი.
შორენა მერკვილაძე
(სპეციალურად საიტისთვის)