გიუზელიურტი და სელიმეს კათედრალი
ბერების ხეობის დათვალიერების შემდეგ გავწიეთ იჰლარას ხეობისკენ, რომელიც 100 კილომეტრითაა დაშორებული გორემეს. იჰლარასკენ მიმავლებმა მაინც გადავუხვიეთ გზიდან.
გიუზელიურტში, ცენტრალური ტრასიდან კარგად ჩანდა ეკლესია, სიმუსების რაზმის მეთაურს - თამთა ჭანტურიას სხვა ტურების დროსაც ჰქონია შენიშნული და ფიქრობდა, რომ გრიგოლ ღვთისმეტყველის სახელობის იყო. ამიტომ გადავწყვიტეთ, ახლოდან გვენახა.
ეკლესიას გასაოცარი ადგილმდებარეობა ჰქონდა: ირგვლივ ულამაზესი ბუნება, ადგილი კი - სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი. იგი ანალიპსის ანუ ამაღლების სახელობის აღმოჩნდა და არა - გრიგოლ ღვთისმეტყველის.
იქვე მდებარე საინფორმაციო სტენდიდან გავარკვიეთ, რომ გვიანდელი ხანის ყოფილა - XIX საუკუნის, თუმცა ამ მიდამოებში უძველესი, ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან მოყოლებული, ნასახლარებიც აღმოუჩენიათ და ხეთების პერიოდის ნაგებობებიც.
ანალიპსის ეკლესია აგებულია მთაზე, რომელსაც ადგილობრივები ჰასანის მთას უწოდებენ. არქიტექტურის თვალსაზრისით იგი ორიგინალობით არ გამოირჩევა და ე.წ. მარტივი, ნავის ფორმისაა.
მის გვერდითაა შენობა, სადაც რამდენიმე ოთახი დერეფნის სისტემითაა განლაგებული. იქვე, მინდორში უცნაურად განლაგებული უზარმაზარი ლოდები შევნიშნეთ, თამთას თქმის არ იყოს, გეგონებოდა, რაღაც გიგანტურმა ძალამ შემოაწყო ერთმანეთზეო...
ტრასას დავუბრუნდით და გიუზელიურტიდან აქსარაის პროვინციის კიდევ ერთ ზღაპრულ წალკოტში აღმოვჩნდით.
თამთამ ამჯერად მართლაც მიგვიყვანა სამხრეთ კაპადოკიელი წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველის დიდ საკათედრო კომპლექსთან. 5-ნახევარი კილომეტრის სიგრძის ულამაზეს ხეობას, სადაც ეს კომპლექსია, სამონასტრო ხეობა ჰქვია და მნიშვნელობით რეგიონში, იჰლარას შემდეგ - მეორეა.
ხეობის ორივე მხარეს 28 ეკლესია, 2 მიწისქვეშა ქალაქი, კლდეში ნაკვეთი ადგილები და რამდენიმე მონასტერია, რომელთა ნაწილი ტურისტებისთვის დახურულია. ანატოლიის მონასტრებიდან ყველაზე ბოლოს სწორედ ამ ხეობაში შეწყდა ქრისტიანული წირვა-ლოცვა. ცენტრალური ტაძრის ეზოში ძალიან ღრმა აიაზმაა - მოსანათლი ადგილი.
კიბეებით შეძლებისდაგვარად ბოლომდე ჩავედით შიგნით, ახლოს რომ გვენახა, სად ინათლებოდნენ ძველი ქრისტიანები. მერე ხეობის ერთი პატარა მიწისქვეშა ქალაქი და სხვა ეკლესიებიც ვნახეთ, ბოლოს კი მისი უმაღლესი წერტილიდან გადმოვხედეთ მწვანეში გადაშლილ ეკლესია-მონასტრებს.
სამონასტრო ხეობიდან პირდაპირ იჰლარაში ვაპირებდით წასვლას, მაგრამ გზად, დაახლოებით, VIII საუკუნის სელიმეს კათედრალის მონახულების სურვილმა გადაგვძალა და იქაც ავირბინეთ.
კლდეზე შეფენილი და რომაელებისა და ბიზანტიელების ზეწოლას გამოქცეული პირველი ქრისტიანების მიერ კლდეშივე გამოკვეთილი უძველესი კომპლექსი უმძაფრეს შთაბეჭდილებას ახდენს. გარედან თითქოს უჩისარის ციხეს წააგავს, შიგნით კი ბევრად განსხვავებულია.
კლდის მარშრუტს ისრები გვკარნახობდა და ჩვენც ხან ერთ კალთაზე მივხტოდით (პირდაპირი მნიშვნელობით, რადგან ბევრგან მხოლოდ საცალფეხო და დაღარული ბილიკი იყო), ხან მეორეზე. აქ კარგადაა შემონახული სვეტები და თაღები, ეგაა, აქა-იქ შემორჩენილა X-XI საუკუნეების ფრესკები, რომლის დიდი ნაწილი კოცონის ჭვარტლს გაუნადგურებია.