ერთადერთი სვანური კოშკი აფხაზეთში, რომელიც სვანმა კაცმა აფხაზი და ქართველი ხალხის ძმობის ნიშნად ააგო - კვირის პალიტრა

სხვა სხვა­ნუ­რი კოშ­კე­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ახალ­გაზ­რდაა, მაგ­რამ ომ­გა­მოვ­ლი­ლი, არც 90-იან­მა წლებ­მა და­ინ­დო, რამ­დენ­ჯერ­მე გა­ი­ძარ­ცვა - ამ­დე­ნი რამ გა­მო­ი­ა­რა კოშკმა, რო­მე­ლიც გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის 80-იან წლებ­ში აფხა­ზე­ბი­სა და სვა­ნე­ბის ძმო­ბის ნიშ­ნად, სო­ხუმ­ში სვან­მა კაც­მა ააგო.

არე­თა კვი­ცი­ა­ნი აფხა­ზეთ­ში ბე­დის სა­ძებ­ნე­ლად გა­სულ სა­უ­კუ­ნე­ში ჩა­ვი­და, სა­დაც აფხა­ზე­ბის მხარ­და­ჭე­რით, ახა­ლი ცხოვ­რე­ბა და­ი­წყო, გა­ნათ­ლე­ბაც მი­ი­ღო და ცნო­ბი­ლი მშე­ნე­ბე­ლის სა­ხე­ლიც მო­ი­პო­ვა.

არე­თა კვი­ცი­ა­ნის უფ­რო­სი ვაჟი - კახა კვი­ცი­ა­ნი AMBEBI.GE-ს მა­მის ცხოვ­რე­ბი­სა და კოშ­კის სა­ინ­ტე­რე­სო ის­ტო­რი­ის შე­სა­ხებ უყ­ვე­ბა:

- მამა დედ­მა­მიშ­ვი­ლებ­ში უმ­ცრო­სი იყო. რად­გა­ნაც მის ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში ცხოვ­რე­ბა ჭირ­და, ხალ­ხი შიმ­ში­ლობ­და, სო­ხუმ­ში ბე­დის სა­ძებ­ნე­ლად სრუ­ლი­ად ახალ­გაზ­რდა და მარ­ტო წა­ვი­და. გუ­ლი­ა­ნი, ალა­ლი, შრო­მის­მოყ­ვა­რე ადა­მი­ა­ნი იყო, აფხა­ზებ­მა რომ გა­იც­ნეს, და­ი­ახ­ლო­ვეს, სამ­შე­ნებ­ლო გან­ხრით უმაღ­ლე­სი გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბა­შიც და­ეხ­მარ­ნენ.

დღეს თუ ვინ­მეს სას­მე­ლი წყა­ლი აქვს კო­ჩა­რა­ში, გვა­და­ში, ჩლო­უ­ში, თხი­ნა­ში, გუ­და­უ­თის რა­ი­ონ­ში - წყალ­სა­დე­ნი ყველ­გან მა­მა­ჩე­მის აშე­ნე­ბუ­ლია. იქ 40 კი­ლო­მეტ­რის სიგ­რძე­ზე შე­ყავ­და გზე­ბი და სა­თა­ვე ნა­გე­ბობს აკე­თებ­და, წყლის რე­ზერ­ვუ­ა­რე­ბი­დან მი­ლე­ბით წყა­ლი სოფ­ლებ­ში ნა­წილ­დე­ბო­და. აფ­ზა­ხეთ­ში ბევ­რი ნაშ­რომ-ნაღ­ვა­წი აქვს.

- რო­გო­რია სვა­ნუ­რი კოშ­კის აგე­ბის ის­ტო­რია?

- სო­ხუმ­ში არის და­სახ­ლე­ბა, რო­მელ­საც შრო­მას ეძა­ხი­ან. იქ უკ­რა­ი­ნას ქარ­ხა­ნა ჰქონ­და, ტექ­ნი­კურ ბა­ზას აშე­ნებ­და, მაგ­რამ იქა­უ­რო­ბა წყლით არ მა­რაგ­დე­ბო­და. მა­მას შეკ­ვე­თა მის­ცეს, რომ იმ ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე წყა­ლი გა­მო­ეყ­ვა­ნა. მას რუ­სეთ­ში დიდი სა­ნაც­ნო­ბო წრე ჰყავ­და, ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და მთავ­რო­ბის წევ­რებ­თა­ნაც, მა­გა­ლი­თად, ალექ­სეი კო­სი­გი­ნი (საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის მი­ნის­ტრთა საბ­ჭოს თავ­ჯდო­მა­რე) ჩვენ­თან სახ­ლშიც ნამ­ყო­ფია...

მოკ­ლედ, ამ კავ­ში­რე­ბის წყა­ლო­ბით, არე­თა კვი­ცი­ან­მა რუ­სე­თი­დან აღ­ნიშ­ნუ­ლი სამ­შე­ნებ­ლო ობი­ექ­ტის­თვის სა­ჭი­რო მა­სა­ლე­ბი ჩა­მო­ი­ტა­ნა. წყლის გა­მო­საყ­ვა­ნად მთებ­ში 30 კი­ლო­მეტ­რი გზა იყო გა­საჭ­რე­ლი და აფეთ­ქე­ბის პე­რი­ოდ­ში მარ­მა­რი­ლოს კა­რი­ე­რიც აღ­მო­ა­ჩი­ნა. პა­რა­ლე­ლუ­რად მარ­მა­რი­ლოს საქ­მე­საც შე­ე­ჭი­და, თან, აფხა­ზე­ბი­სა და სვა­ნე­ბის ძმო­ბის სიმ­ბო­ლოდ სვა­ნუ­რი კოშ­კის აშე­ნე­ბა გა­და­წყვი­ტა.

" მა­მა­ჩე­მის ძმად­ნა­ფი­ცი იყო ლე­ვან არ­ძინ­ბა, სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე და მა­მას სა­ხელ­მწი­ფო დო­ნე­ზე მის­ცეს იმის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, რომ იქ სვა­ნუ­რი კოშ­კი აეგო, არა­და, იმ პე­რი­ოდ­ში აფხა­ზეთ­ში და­ძა­ბუ­ლო­ბის პირ­ვე­ლი ნა­პერ­წკლე­ბი უკვე ღვივ­დე­ბო­და.

მოკ­ლედ, რად­გან მა­მას დიდი ავ­ტო­რი­ტე­ტი ჰქონ­და, ყვე­ლა იც­ნობ­და, ამ მშე­ნებ­ლო­ბის სა­წარ­მო­ებ­ლად უარი არ უთ­ქვამთ, თუმ­ცა ერთი ასე­თი ფაქ­ტი კი მოხ­და, რა­საც პი­რა­დად შე­ვეს­წა­რი...

ერთ დღეს მა­მა­ჩე­მი სახ­ლში უხა­სი­ა­თოდ დაბ­რუნ­და. რა ხდე­ბა-მეთ­ქი? - ვკი­თხე. პირ­ველ პირ­თან ვარ და­ბა­რე­ბუ­ლი და მგო­ნი, ცუ­დად არის საქ­მეო. პირ­ვე­ლი პირი ვლა­დის­ლავ არ­ძინ­ბა იყო. წა­მოგ­ყვე­ბი-მეთ­ქი და წა­ვე­დით. არ­ძინ­ბას მი­სა­ღებ­ში რომ შე­ვე­დით (მა­მას აფხა­ზე­ბი და­თოს ეძახ­დნენ) მდი­ვან­მა - თქვენ ხართ და­ვი­თი? შე­ბძან­დი­თო, და კა­ბი­ნეტ­ზე ხე­ლით ანიშ­ნა. მე მი­სა­ღებ­ში დავ­რჩი, კარი ოდ­ნავ ღია დარ­ჩა და სა­უბ­რის ხმა გა­მო­დი­ო­და.

მა­მას არ­ძინ­ბა უხე­შად შეხ­ვდა - ვინ მოგ­ცათ უფ­ლე­ბა, რომ აქ ქარ­თულ ის­ტო­რი­ულ ძეგ­ლებს აშე­ნებთ? (კოშკს გუ­ლის­ხმობ­და). მა­მამ მოკ­რძა­ლე­ბუ­ლად მი­უ­გო: "აფხა­ზებ­თან ძმო­ბა და მე­გობ­რო­ბა მაქვს, ლეო კონ­სტან­ტი­ნო­ვიჩ არ­ძინ­ბა ჩემი ძმად­ნა­ფი­ცია". სა­კუ­თა­რი ყუ­რით მო­ვის­მი­ნე არ­ძინ­ბას სი­ტყვე­ბი და მახ­სოვს: "აა, შენ ხარ ის და­ვით კვი­ცი­ა­ნი, ლე­ვა­ნის ძმად­ნა­ფი­ცი?! რაც გინ­და, ის აა­შე­ნე!" ხელი ჩა­მო­არ­თვა და გა­მო­უშ­ვა. მამა მისი კა­ბი­ნე­ტი­დან გა­ხა­რე­ბუ­ლი სა­ხით გა­მო­ვი­და.

სვა­ნუ­რი კოშ­კი დღე­საც ამა­ყად დგას იქ, 3 ჰექ­ტარ­ზე იყო მთე­ლი კომ­პლექ­სით გა­შე­ნე­ბუ­ლი, სა­დაც 40-მდე ოთა­ხი იყო, თა­ვის მე­ქა­ნიზ­მე­ბით, ტექ­ნი­კუ­რად აღ­ჭურ­ვი­ლი. მშე­ნებ­ლო­ბა რომ და­ამ­თავ­რა, ორ წე­ლი­წად­ში აფხა­ზეთ­ში ომი და­ი­წყო... გააგრძელეთ კითხვა