"რუსეთთან ფრენების აღდგენა დანაკარგის გარდა, კარგს არაფერს მოგვიტანს“ - კვირის პალიტრა

"ეს პოლიტიკური მუხთლობაა", - ასე შეაფასეს უკრაინელებმა, საქართველოს მმართველი პარტიის ლიდერის ირაკლი კობახიძის განცხადება იმის თაობაზე, რომ თბილისსა და მოსკოვს შორის პირდაპირი ფრენების აღდგენის მომხრეა. პარტია "ქართული ოცნების" თავმჯდომარემ განცხადება რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრ სერგეი ლავროვის საპასუხოდ გააკეთა. შეგახსენებთ, რომ ლავრომა მოსკოვში გამართულ ბრიფინგზე საქართველოს მთავრობა იმისთვის შეაქო, რომ "დასავლეთის ზეწოლის მიუხედავად, რუსეთისთვის დაწესებულ სანქციებს არ უერთდება". ლავროვს კითხვა უკრაინაში ომის დროს რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის შესახებ პრორუსულ ტელეარხ "ალტ-ინფოს" ჟურნალისტმა დაუსვა. რუსმა მინისტრმა დასძინა, იმედია, მალე პირდაპირი ავიამიმოსვლის აღდგენას შევძლებთო. კობახიძისა და ლავროვის ეს განცხადებები უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელმა ოლეგ ნიკოლენკომ თბილისსა და მოსკოვს შორის რევერანსების გაცვლად მიიჩნია. "თბილისი და მოსკოვი რევერანსებს ცვლიან რუსეთის მიერ ქართველი ხალხის წინააღმდეგ ჩადენილი დაუსჯელი დანაშაულებისა და საქართველოს ტერიტორიის ნაწილის ოკუპაციის ფონზე. მსგავსი პრორუსული რიტორიკა არ მოდის თანხვედრაში საქართველოსა და უკრაინის მეგობრულ და სტრატეგიულ ურთიერთობებთან და ეწინააღმდეგება საქართველოს კურსს ევროკავშირის წევრობისკენ", - აღნიშნა ნიკოლენკომ. აღსანიშნავია, რომ რუსეთთან ავიამიმოსვლის აღდგენას მმართველი გუნდის ყველა წევრი არ მისალმებია. მაგალითად, პარლამენტის პირველი ვიცე-სპიკერი გია ვოლსკი ამბობს, რომ "რუსეთი დაპირისპირებულია დასავლეთთან, ჩვენ ჩვენი პოლიტიკით დასავლეთის ნაწილი ვართ და ფრენების საკითხს პროპაგანდისტულ ველზე გარკვეული უხერხულობები ახლავს". თუმცა ვოლსკი იქვე დასძენს, რომ "არსებობს ეროვნული ინტერესები, რომლებიც უნდა გავითვალისწინოთ, მით უმეტეს, თუ ავიამიმოსვლის შეწყვეტა რუსეთის სანქცია იყო და არა ქართული მხარის". ვის როგორ ესმის საქართველოს ეროვნული სახელმწიფოებრივი ინტერესები, რა უნდა გააკეთოს და რას აკეთებს მმართველი გუნდი, რამდენად სწორად პოზიციონირებს ოპოზიცია და რისთვის უნდა ემზადებოდეს ახლა ქვეყანა, ამის შესახებ ანალიტიკოსი მამუკა არეშიძე გვესაუბრება:

- ლავროვის განცხადებები არასასიამოვნო იყო და შესაბამისი ვნებათაღელვაც გამოიწვია. ასეთ დროს უნდა გავითვალისწინოთ, რომ რუსეთის სტრატეგიაა, დაძაბოს ვითარება იმ ქვეყნებში, სადაც გავლენა არა აქვს. საქართველოში ამას ხშირად აკეთებდა და კარგადაც გამოსდიოდა. ამასვე აკეთებდა სომხეთში, ცენტრალურ აზიაში. უკრაინაზე აღარ მაქვს საუბარი. ნახეთ, პარტნიორული ურთიერთობის მიუხედავად, მოსკოვი დადებითი შინაარსის განცხადებებს არც ირანზე აკეთებს და არც ჩინეთზე.

- ლავროვის და საზოგადოდ, რუსების მიზნები და სურვილები გასაგებია, მაგრამ ირაკლი კობახიძის განცხადებას როგორ ახსნით?

- არ ვეთანხმები კობახიძის აზრს ავიამიმოსვლის აღდგენის შესახებ. ძალიან დიდი სიფრთხილის გამოჩენა გვმართებს როგორც მეგობრებთან, ისე მტრებთან და არა მგონია, ფრენების აღდგენა გონივრული იყოს. დანაკარგის გარდა, კარგს არაფერს მოგვიტანს.

- რა სახის შეიძლება იყოს დანაკარგი?

- მორალურიც და ფინანსურიც. ამასთან, ქვეყანაში გაჩნდება დამატებითი კონტინგენტი, რომელიც ჩვენს ისედაც მყიფე სახელმწიფოებრიობას დამატებით საფრთხეს შეუქმნის. საქართველოში ვინც ჩამოსასვლელი იყო, უკვე ჩამოვიდა, ეთნიკური ქართველები თუ ომის თავიდან არიდების მსურველი რუსები. შესაბამისად, ფრენების აღდგენას პოზიტიური შედეგის მოტანა არ შეუძლია.

- როგორ გგონიათ, ირაკლი კობახიძის ეს პოზიცია ინდივიდუალურია თუ პოლიტიკურ გუნდთან შეთანხმებული?

- გუნდში შეთანხმებული რომ იყოს, აუცილებლად გვეცოდინებოდა. ისიც გახდებოდა ცნობილი, რომ საქართველომ ფრენების აღსადგენად ნაბიჯები გადადგა. კარასინისა და აბაშიძის შეხვედრებზე ეს საკითხი ნამდვილად განიხილებოდა, მაგრამ შეხვედრა უკვე დიდი ხანია არ გამართულა. ახლა არსებული კონიუნქტურიდან და გეოპოლიტიკური ვითარებიდან გამომდინარე, ამ საკითხის სტიმულირება მართებულად არ მიმაჩნია. ვერც ხელისუფლებას ვატყობ ამის დიდ სურვილს და კარგია. რაც შეეხება კობახიძეს, ხელისუფლების ზოგიერთ წევრს შეუძლია თავისი პოზიცია ჰქონდეს, თუმცა უნდა ითქვას, რომ ეს არ არის სწორი პოზიცია.

- დღემდე ლაპარაკი იმაზე, რომ დასავლეთს საქართველოს ომში ჩართვა სურს, რამდენად სწორია ან რამდენად შეესაბამება რეალობას?

- კონკრეტულ წრეებში ნამდვილად იყო ამ საკითხზე საუბარი. ეს იყო გასული წლის 4 მარტს, შემდეგ განმეორდა აპრილსა და მაისში, მაგრამ ამის შემდეგ მსგავსი აღარაფერი მსმენია. ბოლო დროს ძალიან ცუდად მომხვდა ყურში ევროკომისიის პრეზიდენტ ურსულა ფონ დერ ლაიენის ნათქვამი, რომ არსებობს ვერსია, რომლის თანახმადაც, საქართველო რუსეთს სანქციების გვერდის ავლაში ეხმარება. მე არა მაქვს იმის დამადასტურებელი არგუმენტი, რომ საქართველოს ტერიტორიაზე არასანქცირებული ტვირთი გადის, ისევე როგორც არა მაქვს არგუმენტი იმისა, რომ ბოლო ოთხი-ხუთი თვის განმავლობაში ვინმე საქართველოს ომში ჩათრევას ცდილობს. ახლა სურათი რადიკალურად არის შეცვლილი. დასავლურ პოლიტიკურ ისტებლიშმენტში ყოველთვის აქტიურობდნენ ძალები, რომლებსაც ქართული მხარის ომში ჩართვის სურვილი ჰქონდათ, მაგრამ მას შემდეგ, რაც ჩვენს რეგიონში დასავლეთთან დამაკავშირებელ ენერგეტიკულ პროგრამებს ჩაეყარა საფუძველი, ამ ძალების აქტიურობას ვეღარ ვამჩნევ.

- ასე თუ განვსჯით, დასავლურ პოლიტიკურ ისტებლიშმენტში რუსული ფულით მოსყიდულ პოლიტიკოსებსაც აღმოვაჩენთ, მაგრამ ეს ხომ არ ნიშნავს, რომ დასავლეთი დღეს რუსულ ინტერესებს ატარებს.

- სწორედაც რომ აღმოვაჩენთ. რაც შეეხება საქართველოს ომში ჩათრევის თემას, კი ბატონო, აღარ არის ახლა მართებული ამ საკითხზე გაუთავებელი საუბარი. თუმცა ასევე არ არის სწორი გაუთავებლად საუბარი იმაზე, რომ საქართველოს ჰყავს პრორუსული ხელისუფლება. მე ვესაუბრები როგორც დასავლელ, ასევე რუს პოლიტოლოგებს და შემიძლია დაბეჯითებით გითხრათ, რომ "ქართულ ოცნებას" არავინ აფასებს რუსეთზე ორიენტირებულ პოლიტიკურ ძალად.

- როგორ ახსნით პრემიერ ღარიბაშვილის განცხადებას იმის თაობაზე, რომ საქართველო ნეიტრალური მედიატორი უნდა იყოს?

- ვფიქრობ, ღარიბაშვილი მიიჩნევს, რომ საქართველომ ისეთი შუალედური პოზიცია უნდა დაიკავოს, თავად საქართველოში არ გამწვავდეს ვითარება. ლავირება ახლა ნამდვილად ძალიან გვჭირდება.

- ლავირება დასავლელი პოლიტიკოსების ლანძღვა-გინებას არ უნდა ითვალისწინებდეს.

- მმართველი გუნდის ერთი ნაწილის მიერ დასავლელი პოლიტიკოსების აგდებულად მოხსენიება ნამდვილად არასწორია. რაც შეეხება კრიტიკას, ამის უფლება ყველას აქვს და ამას ევროპარლამენტის ზოგიერთი წევრი ნამდვილად იმსახურებს, რადგან პირადი სიმპათიებიდან გამომდინარე საუბრობენ. ფრანგ და ბელგიელ ევროპარლამენტარებს ჩემთვის არაერთხელ უთქვამთ, ათი-თხუთმეტი კაცის პოზიციაზე ასე მტკივნეულად რატომ რეაგირებთო. ევროპარლამენტი ჭრელი სტრუქტურაა, სადაც სხვადასხვა ლობისტური ჯგუფი მუშაობს. კორუფციულ სკანდალებზე კი ყურადღებას არ გავამახვილებ.

- ევროპარლამენტში კორუფცია თუ არის, მჟღავნდება კიდეც და რეაგირებაც მოჰყვება.

- ზოგი მჟღავნდება, ზოგი არა. მაგალითად, ჩვენი ზოგიერთი მეზობლის ლობისტური საქმიანობის შედეგები ჯერ არ გამომჟღავნებულა.

- რომელ მეზობელს გულისხმობთ?

- სამხრეთელ მეზობელს ვგულისხმობ. რამდენიმე ათეული ევროპარლამენტარი ჰყავთ მოსყიდული იმისთვის, რომ ამ ქვეყანაში არსებული არადემოკრატიული პროცესი, ადამიანების უფლებების დარღვევები მიიჩქმალოს.

- ჩვენს ხელისუფლებას მორალი არ აძლევს საშუალებას თუ ფინანსური შესაძლებლობა ლობისტების დასაქირავებლად?

- "ქართულმა ოცნებამ" თავიდანვე უარი თქვა ლობისტურ ჯგუფებთან თანამშრომლობაზე. ლობისტურ ჯგუფებთან თანამშრომლობა აუცილებელია, იმიტომ კი არა, რომ ცუდი საქმე დასავლურ სამყაროში კარგად გაასაღო, არა, სიმართლის გასატანად საჭიროა მხარდაჭერა.

- ამ ყველაფრის ფონზე, რა გამოწვევის წინაშე აღმოვჩნდებით, თუ რუსეთ-უკრაინის ომი უკრაინის გამარჯვებით დასრულდება?

- ეს იმაზეა დამოკიდებული, რა გაფორმდება უკრაინის გამარჯვებად. უკრაინამ შეიძლება ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენად გააფორმოს 2014 წლის მინსკის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული სტატუსის დაბრუნება, თუმცა არც უკრაინის უპირობო გამარჯვება და რუსეთის სრული კრახია გამორიცხული. მესამე ვარიანტიც არის - შეიძლება ვერც რუსეთმა გაიმარჯვოს და ვერც უკრაინამ.

შეიძლება საბოლოოდ რუსეთმა უარი თქვას ხერსონის, ყირიმის, ზაპოროჟიესა და დონეცკის მიერთებაზე, მაგრამ ეს რეგიონები კონფლიქტურ ზონებად დარჩეს. დასავლეთში არიან პოლიტიკური ძალები, რომლებიც ფიქრობენ, რომ უკრაინას რაც შეიძლება უკეთესი მდგომარეობა უნდა ჰქონდეს მოლაპარაკების წინ, მაგრამ კიევი ნებისმიერი მოლაპარაკების წინააღმდეგია. ძალიან ბევრი ვერსიაა, მათ შორის გამორიცხული არც ის არის, რომ რუსეთი დაიშალოს, რაც ჩვენ ძალიან არ გვაწყობს. დაშლილ რუსეთში შეიძლება ისეთი სამოქალაქო დაპირისპირება დაიწყოს, რომ ჩვენ წარმოდგენაც კი გაგვიჭირდეს.

- როგორ შეიძლება დაშლილი რუსეთი ჩვენთვის იმაზე მეტი საფრთხე იყოს, ვიდრე ახლა არის ან რატომ არის ჩვენთვის საშიში რუსეთის ტერიტორიაზე სამოქალაქო დაპირისპირება?

- ნუ დაგავიწყდებათ, რომ ქაოსურ კავკასიასთან ჭიდილის მძიმე ისტორიული გამოცდილება გვაქვს. პრობლემა ის არის, რომ ჩვენი ქვეყანა არ არის მზად შესაძლო გამოწვევებისთვის. საქართველოში არ არსებობს ანალიტიკური ცენტრები, რომლებსაც შეიძლება მთავრობა დაეყრდნოს.

- რამდენად სწორია ხელისუფლების განწყობა, როდესაც ფიქრობს, რომ გამოსავალი მხოლოდ დიპლომატიაშია?

- ჩემი აზრით, ყველა მიმართულებით უნდა გააქტიურდე, იქნება სამოქალაქო თავდაცვა, სამხედრო ძალების მომზადება თუ დიპლომატია.

- როგორ ახსნით "ქართული ოცნების" ასეთ დამოკიდებულებას?

- პრობლემა ეროვნულ ხასიათშია. რას ვგულისხმობ? გაიხსენეთ, რას ვამბობთ ხოლმე ყველაზე ხშირად, როდესაც საკუთარი ქვეყნის ისტორიაზე ვსაუბრობთ - ვამბობთ, რომ საქართველომ უამრავ ქარტეხილს გაუძლო, იმპერიები დაეცა, საქართველო კი გადარჩა და ისევ გადარჩება. ალბათ, უცნაურად მოგეჩვენებათ ჩემგან ამის თქმა, მაგრამ ეს მართლაც ასეა. ისეთი პერიოდებიც იყო, როდესაც დაშლილ-დაქსაქსულები ვიყავით, მაგრამ რაღაც სასწაულით გადარჩენას ყოველთვის ვახერხებდით.

- დღეს არსებული სიტუაციიდან გამოძრომის იმედიც გაქვთ?

- თქვენ წარმოიდგინეთ, მაქვს, ჩემი საფიქრალი ის არის, რომ ნაკლები დანაკარგით გამოვძვრეთ.

- რა უნდა გააკეთოს ამისთვის ხელისუფლებამ?

- ძალიან მნიშვნელოვანია ანალიტიკური ცენტრების შექმნა, რომლებიც გამოწვევებისთვის საჭირო საგზაო რუკას დაამუშავებენ. საჭიროა ზრუნვა და მუშაობა ქართული ერის კონსოლიდაციისთვის. მთელი საზოგადოების ერთ აზრზე დაყენებას არ ვგულისხმობ, უბრალოდ, ყველას ერთი იდეა უნდა გვქონდეს. ძალიან ცუდია, რომ ქვეყანაში პატრიოტული იდეოლოგია მივიწყებულია. რაც უნდა პროფესიონალური არმია გვყავდეს, პატრიოტული სულისკვეთების გარეშე განსაკუთრებულს ვერაფერს ვიზამთ. იდეოლოგიური ნარატივის შექმნაა საჭირო, რაზეც პასუხისმგებლობა ხელისუფლებას ეკისრება.

ხათუნა ბახტურიძე